علائم کمبود مواد مغذی گیاهان : سلام دوستان همان طور که می دانید تشخیص درست کمبود عناصر غذایی در گیاهان برای حفظ سلامت و رشد گیاه اهمیت زیادی دارد. پس اگر میخواهید به راحتی با گیاهان خود ارتباط برقرار کنید و سریعا تشخیص بدید که به چه نوع ماده غذایی نیاز داره و یا جدیدا مشاهده کردید که رنگ برگها تغییر میکنه حتما این مطلب رو تا انتها مطالعه کنید، ما میخواهیم تا در خصوص نحوه تشخیص کمبود مواد مغذی موجود در خاک برای گیاهان و نشانه های آن صحبت کنیم تا شما خودتان به راحتی بتوانید مشکلات گیاهان خود را تشخیص داده و آنها را رفع کنید.
البته باید به این نکته نیز توجه نمود که علائم کمبود مواد مغذی در گیاهان اغلب به گونه گیاهی، مرحله رشد و عوامل کنترلی دیگر نیز بستگی دارد.
یکی از نکاتی که حتما باید توجه داشته باشید این است که در مواردی خاک مواد مناسب را در اختیار دارد ولی همچنان گیاه رشد خوبی ندارد این مشکل میتواند بخاطر اسیدی یا قلیایی بودن خاک گلدان باشد که مانع رسیدن مواد به گیاه میشود. به همین خاطر میشه گفت که این مورد از مهم‌ترین علل کمبود مواد غذایی در گیاهان می باشد. خشکی و حتی آبیاری بیش از حد هم باعث به وجود آمدن کمبود مواد مغذی در خاک گیاهان خواهد شد.
این نکته را هم به یاد داشته باشید که علائم و نشانه هایی که گیاه بروز میدهد احتمال دارد خیلی مشخص و بدیهی نباشد در نتیجه تشخیص درست مشکلات و کمبود های گیاهان از اهمیت زیادی برخوردار است.حالا با این مقدمه به بررسی و کنکاش برخی از رایج ترین مشکلات و کمبود های گیاهان می پردازیم.
نشانه های کمبود مواد مغذی گیاهان
سعی کنید زمانی که گیاه شما در بهترین وضعیت خود قرار دارد یک عکس از آن بگیرید و در مواقع لزوم و شک به کمبود مواد مغذی با آن مقایسه کنید تا مشکل به راحتی حل شود، این یکی از بهترین و کارآمد ترین روش ها برای تشخیص این مورد می باشد.
همانطور که در شکل بالا مشاهده میکنید برگها به خوبی به شما نشان میدهند که چه موادی کم دارند،
روی برگها لکه زرد وجود دارد:
اگر گیاه شما دچار کمبود زینک باشد روی برگهای سبز لکه های زرد دیده خواهند شد یکی از اصلی ترین مواد لازم برای رشد و شادابی گیاه زینک می باشد.
برگهای گیاه زرد میشوند
زرد شدن برگها علاوه بر کمبود مواد مغذی از آبیاری زیاد و کم هم میتواند باشد ولی ما تصور را بر این میگذاریم که شما آبیاری را درست انجام میدید پس اگر برگهای پایینی زرد میشوند و به مرور میریزند از کمبود نیتروژن وظیفه در خاک می باشد نیتروژن رشد ساقه و برگها را دارد.
ساقه و برگ گیاه بنفش رنگ میشه
یک سری از گیاهان بنفش هستند ولی اگر گیاه شما از ابتدا رنگ بنفش ندارد و به مرور ساقه و برگها بنفش میشوند علت کمبود فسفر می باشد.
تیره شدن و پیجیدن برگهای جدید
در حالت عادی برگهای جدید سبز خواهند بود ولی اگر مشاهده کردید که برگهای جدید سبز تیره میشوند و کمی پیچ خوردگی دارند نشانه استفاده بیش از حد از مواد شیمایی و کودها مخصوصا نیتروژن میباشد.
زرد شدن گوشه های برگ
اگر گوشه برگ گیاهان زرد میشود و سپس ریزش دارد این مشکل بخاطر کمبود پتاسیم در گیاه است و با کودهای پتاس بالا آن را تغذیه کنید.
کمبود مواد مغذی اصلی گیاهان
عنصر نیتروژن به همراه فسفر و پتاسیم عناصر اولیه مورد نیاز گیاه می باشند.
کمبود نیتروژن:
قبل از هر توضیحی اول نقش نیتروژن در گیاهان را باید بدانیم:
۱) ساخت اسیدهای آمینه ۲) ساخت پروتئین ۳) ساخت کلرفیل ۴) ساخت نوکلئیک اسیدها ۵) ساخت کوآنزیم ها
بر اثر کمبود نیتروژن در گیاهان رشد ریشه گیاه بسیار محدود می شود. همچنین گیاه داز و باریک رشد کرده و دچار کلروز یا همان زرد شدن برگها می شود به طوری که رنگ گیاه به سبز روشن تغییر می کند، در ضمن برگ های قدیمی گیاه زرد میشوند علت این زرد شدن نیز این است که نیتروژن همیشه به سمت برگ های جوانتر حرکت می کند. البته درست است که برگ های قدیمی همیشه در گیاهان زرد میشود ولی در خصوص کمبود نیتروژن این زرد شدن زودتر از نوعد مقرر اتفاق می افتد.
کمبود فسفر:
فسفر در خاک بصورت سنگ فسفات، خاک فسفات و ترکیبات آلی فسفات وجود دارد و شکل معدنی آن بیشتر از شکل آلی میباشد. میزان فسفر بخصوص به شکل آلی در افقهای سطحی بیشتر از افقهای زیرین خاک میباشد. مقدار متوسط آن در خاک ۲۲/۰ تا ۱ درصد میباشد و متوسط غلظت آن در گیاه ۱/۰ تا ۵/۰ درصد میباشد. و یکی از نامحلول ترین و سخت متحرک ترین عناصر در خاک میباشد و pH خاک در جذب آن بسیار مؤثر است. مناسبترین pH برای جذب فسفر از خاک توسط درختان میوه ۵/۶ تا ۷ میباشد
زمانی که گیاه دچار کمبود فسفر میشود، ورود کربوهیدرات‌ها را به ریشه افزایش میدهد. در اثر کمبود فسفر در خاک گیاهان مانند کمبود نیتروژن رشد گیاه محدود شده و گیاه بسیار لاغر می شود. رنگ برگهای گیاهان به تناسب نوع گیاه سبز تیره و کدر حتی سبز آبی هم میتواند بشود در صورتی که دمبرگها و رگبرگهای سطح های زیرین برگهای تازه و جوان به صورت بنفش خواهد شد. طبق مطالب بالا در زمان کمبود نیتروژن برگهای جدید احتمال دارند به رنگ سبز متمایل به زرد در بیایند در صورتی که رگ برگهای گیاه بنفش می باشد اما در مواقع کمبود فسفر رگبرگهای سبز تیره می شوند. در حالت کلی تفاوت دیگری با علائم کمبود نیتروژن و فسفر دیده نمیشود و در اکثر موارد مشابه هم هستند.
کمبود پتاسیم:
این عنصر برای سنتز و همچنین انتقال مواد مغذی در گیاه لازم می باشد و در رفع اثرات عدم تعادل بعضی از عناصر غذایی گیاه در خاک کمک میکند و همچنین در تنظیم فعالیت جذب آب بسیار موثر است.
در اثر کمبود پتاسیم در گیاهان برگهای قدیمی زرد شدن سطوح بین برگها دیده می شود و همچنین لکه های نکروزی یا همان مرگ سلولها در حاشیه برگها و یا سوختگی شروع می شود که در نهایت به سمت داحل برگ کشیده خواهد شد. در اگر تشدید کمبود پتاسیم داشته باشیم و این روند ادامه پیدا کند به سمت برگهای جوانتر نیز این علائم کشیده خواهد شد.
کمبود مواد مغذی ثانویه گیاهان
از مواد مغذی ثانویه میتوان به کلسیم، منیزیم و سولفور در گیاهان اشاره کرد که برای شد گیاهان یکی از عوام مهم و حیاتی محسوب می شوند.
کمبود کلسیم:
کلسیم به صورت پکتات کلسیم در دیواره های سلولی گیاهان استفاده میشود. این عنصر نقش مهمی در تشکیل دیواره سلولی و قابلیت انعطاف پذیری آنها دارد. علائم کمبود کلسیم در گیاهان میتوان به کلروز(زرد شدن برگها) خیلی کم تا قهوه ای یا سیاه شدن نوک برگهای جدید وهمچنین مرگ(نابودی) جوانه هایی که در حال رشد هستند اشاره کرد. بخش سوخته و مرده بافت ها بسیار کند خشک می شوند در نیتجه انتظار ریزش سریع نداشته باشید. البته دقت داشته باشید که کمبود بور نیز باعث سوختگی نوک برگهای جدید و مردن جوانه ها میشود ولی در حالت کمبود کلسیم برعکس کمبود بور منجر به افزایش رشد جوانه های جانبی و میان گره های کوتاه نمی شود.
کمبود منیزیم:
منیزیم هم مانند کلسیم است و به مقدار فراوان در خاکها وجود دارد، مقدار آن در پوسته زمین و خاکها در حدود ۱/۲ درصد است. مقدار آن در خاکها بسته به نوع منطقه و سنگ مادر متغیر است و مانند کلسیم درخاکهای شنی و سبک کمتر و در خاکهای سنگین بیشتر است. رفتار منیزیم در خاک کاملاً شبیه کلسیم است و فرق آن در مقدارش است که کمتر از کلسیم در خاک وجود دارد.
منیزیم در تشکیل کلروفیل و قندها نقش دارد. در اثر کمبود این عنصر در گیاهان کلروز لکه لکه ای یا رگه ای در سطوح بین رگبرگ های برگهای قدیمی تر که با تشدید کمبود منیزیم به سمت برگهای جوانتر هم پیش خواهد رفت اتفاق می افتد. لکه های زرد رنگ کلروزی در فواصل بین رگبرگ ها اکثر مواقع به سمت مرکز برگ پیش خواهد رفت و حاشیه برگ آخرین نواحی برگ است که زرد می شود. در گونه ای از گیاهان پس از لکه های زرد بین رگبرگ ها، لکه های نکروزی و سوختگی حاشیه برگها اتفاق می افتد.
کمبود سولفور:
در اثر کمبود سولفور که بسیار شبیه کمبود نیتروژن است. در این حالت برگهای قدیمی تر به رنگ سبز مایل به زرد در می آیند و ساقه ها باریک، سخت و چوبی می شوند. در بعضی از گیاهان به جای زرد شدن به رنگ قرمز و نارنجی در می آیند. ساقه ها سخت و چوبی شده و بلند میشوند در حالی که قطرشان بیشتر نخواهد شد.
کمبود ریز مغذی ها
کمبود آهن:
در اثر کمبود آهن علائمی با الگوی زرد شدن بین رگبرگ ها و نواری شدن برگهای جوان شروع خواهد شد و در مواردی که این کمبود تشدید شود برگ های جدید کاملا دچار کمبود کلروفیل می شوند این در حالی است که هیچ لکه نکروزی نخواهد داشت یا لکه های نکروزی آنها کم می باشد. لکه های کلروزی در برگهای نابالغ انکان دارد ابتدا در نزدیکی قاعده برگچه شروع و به طوری که تحت تاثیر میانه برگ رگه های زرد در آنها پدیدار خواهد شد.
کمبود منگنز:
در اثر کمبود آهن علائمی با لکه های کلروز بین رگبرگهای برگهای نابالغ شروع میشود و در بسیاری از گیاهان نمیتوان آن را از کمبود آهن تمییز داد. در گیاهان میوه دار جوانه های گل اغلب کامل تشکیل نمیشوند و زرد شده یا می افتند. با تشدید کمبود منگنز بخشهای جدید گیاه کاملا زرد میشوند اما بر خلاف لکه های نکروزی آهن معمولا در کمبود منگنز زردی در بافتهای بین رگبرگها دیده میشود.
کمبود مس:
برگهای راس گیاه به سهولت کلروزی شده و نواحی نکروزی مرده در برگها پدیدار میشود. برگهای نیمه بالایی گیاه ممکن است چروکیدگی همراه با کلروز رگبرگها را نشان دهند. عدم وجود گره در برگ در محل اتصال دمبرگ به ساقه اصلی گیاه از حدود ده برگ زیر نقطه در حال رشد (یا بیشتر) شروع میشود.
کمبود روی:
در این حالت بعضی از گیاهان لکه های نکروزی بین رگبرگ ها اول در برگهای قدیمی تر و در برخی دیگر در برگهای نابالغ شروع می شود. اما در نهایت زردی جوانه های گیاه را تحت تاثیر قرار خواهد داد. لکه های کلروزی بین رگبرگها ممکن است مثل کمبود آهن و منگنز باشند با این تفاوت که رشد برگهای بسیار کوچک دیده میشود. هنگامی که کمبود روی به صورت ناگهانی شروع میشود کلروز به شکلی یکسان پدیدار میشود بدون این که برگهای کوچک دیده شوند.
کمبود بور:
علائم آن از کلروز خفیف تا قهوه ای یا سیاه شدن نوک برگهای تازه و مردن جوانه های در حال رشد (همانند کمبود کلسیم) متفاوت است. همچنین قهوه ای و سیاه شدن و مردن بافتها بسیار کند پیش میرود به طوری که به سهولت نمیریزد. مغز و اپیدرم ساقه ها ممکن است تحت تاثیر قرار گرفته و ساقه ها تو خالی زبر و ترک خورده شوند.
کمبود مولیبدن:
برگهای قدیمی تر دچار لکه های کلروزی بین رگبرگها میشوند و مقعر شده و ضخامت آنها افزایش پیدا میکند. کلروز با پیشروی کمبود مولیبدن به سمت برگهای جوانتر ادامه می یابد.
مطالب مرتبط :
زرد شدن برگ گیاهان و کمبود مواد مغذی
روش های تقویت گل های آپارتمانی در خانه
هرآنچه برای نگهداری و تکثیر فیکوس لیراتا باید بدانید
