خاک مناسب بونسای : یکی از شاهکارهای گل و گیاه بن سای یا همون بونسای هست که امروزه نگهداری از اون خیلی رواج پیدا کرده و ما در مطالبی جداگانه به بررسی این گیاه پرداختیم همچنین در دنیای باغبانی و کشاورزی، انتخاب خاک مناسب اساسی‌ترین عامل برای رشد و توسعه گیاهان است.
خاک بونسای به عنوان یک عامل مهم و اساسی در ارتقاء سلامت گیاه و بهبود عملکرد آن نقش حیاتی ایفا می‌کند. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا، و راهنمای استفاده از خاک بونسای برای بهبود شرایط رشد گیاهان می‌پردازیم. با اطلاعاتی که در این مقاله ارائه خواهیم داد، خواهید دید که چگونه استفاده از خاک مناسب بونسای (خاک مناسب بن سای) می‌تواند به بهبود بهره‌وری و سلامتی گیاهان شما کمک کند.
تركيب خاك بونساي از اهميت بسزايي برخوردار است كه معمولاً آنرا از انواع درشت بافت ( Coarse ) و كم قوت انتخاب مي كنند. براي اين منظور خاك را بخوبي الك نموده و ذرات ريز آنرا جدا مي كنند تا فضاهاي خالي خاك افزايش و در نتيجه زهكشي آن بهبود يابد ومانع خفگي ناشي از پر آبي و پوسيدگي ريشه ها و سرانجام مرگ درخت گردند.
ویژگی های باز و اصلی خاک مناسب بونسای چیست؟
اصلی ترین ویژگی که خاک بونسای باید داشته باشد زهکشی بالا است که باعث رسیدن آب و هوا به ریشه ها میشود، در ادامه به بررسی برخی از ویژگی های اصلی خاک بنسای می پردازیم:
- دارای بافتی باز باشد: خاک بوسنای شما باید بافتی باز و غیر متراکم داشته باشد تا به راحتی هوا، آب و مواد مغذی به ریشه گیاه برسد این ویژگی مهم باعث بهبود تهویه و دفع افت‌های حرارتی در خاک میشود.
- خاک خنثی تا قلیایی میخواهد : البته این موضوع به نوع گیاهی که تبدیل به بونسای شده هم بستگی دارد ولی در حالت کلی بونسای ها PH بین 7 الی 8 میخواهد.
- دارای ماسه و سنگ ریزه : برای بالا بردن زهکشی شما میتوانید از ماسه و سنگ ریزه هم استفاده کنید، این مورد بهتر از پرلیت می باشد چون آب را در خود ذخیره نمی کند. همچنین در ترکیب خاک مناسب بن سای پیشنهاد میشود که از ذرات و ماسه های درشت هم استفاده کنید ، این کار به شما این اطمینان را می دهد که جریان هوا و زهکشی به درستی انجام میشود.
- خاک دارای مواد معدنی باشد : خاک بونسای باید غنی باشد، مواد مورد نیاز بونسای همانند سایر گیاهان آپارتمانی عبارتند از : پتاسیم، فسفر، کلسیم، آهن و منگنز است که به گیاهان انرژی و مواد غذایی لازم برای رشد را فراهم می‌کند. حتما مقاله تغذیه خاک بونسای را مطالعه کنید.
انواع خاک موجود برای بونسای
بد نیست بدانیم که به اندازه گلدانهای بونسای موجود در دنیا انواع مخلوط خاک وجود داره هر کسی با تجربه خودش، آب و هوای جایی که زندگی میکنه، گیاهانی که در دسترس داره و مقدار آبی که به گیاه میده و… خاک خودشو رو درست میکنه، فقط باید یادتون باشه که ویژگی های گفته در بالا و مطالبی که در ادامه به شما میگوییم باید رعایت بشه
ترکیب خاک بونسای
در ادامه چندین ترکیب متفاوت از خاک های بونسای که در جاهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرید را با هم بررسی میکنیم
یک ترکیب عمومی برای خاک مناسب بونسای
- 40٪ ترکیب خاک باغچه
- 30٪ کمپوست گیاهی
- 20٪ پرلیت یا سنگ ریزه
- 10٪ کربنات کلسیم
ترکیب مناسب برای بونسای گیاهان گوشتی
- 50٪ خاک رس
- 25٪ پرلیت یا خاکریز
- 25٪ شن
اجزا خاک مناسب بن سای
- سنگ جوشقان 7-8 میلیمتری
- سنگ جوشقان2-4 میلیمتری
- پیت ماس
- کوکوپیت
- خاک رس
ایجاد یک ترکیب برای خاک بونسای
حالا فرض میکنیم میخواهیم 100 واحد حجمی خاک بونسای درست کنیم، 30 واحد شن درشت میریزیم 30واحد ریز 20 واحد کوکوپیت 15 واحد پیت ماس 5 واحد رس
خیلی خوب برای مخلوط کردنشان باید کمی مرطوب بشن، حسابی بهم میزنیم تا یکنواخت بشه خاک رس را در اخرین مرحله روی تمام سطح پاشیده و مخلوط میکنیم، خوب تا اینجا خیلی عالیه این خاک بدرد پر کردن چاله خیابان میخوره ! جرا؟
خاک بونسای باید با توجه به درخت درست بشه در مورد هر درخت فرق میکنه باید در نظر بگیری برگ کم داره یا زیاد برگهاش بزرگه یا خیلی کوجک به نور مستقیم نیاز داره یا نیمسایه ابیاریش باید جطوری انجام بشه مثلا فیکوس همیشه باید رطوبت خاکش حفظ بشه ولی گل کاغذی تا خشک شدن خاکش نباید ابیاری مجدد بشه مسئله مهم ریشه درخته ریز بافته یا بازه اگه ریز بافته باید شن ریز را بیشتر بریزیم یا برعکس .در کل میتوان گفت سهم شن از ۴۰% تا ۷۵% تغییر میکنه و سهم رس ۵% بیشتر نیست. پیت ماس کمی کمتر از کوکوپیت مصرف میشه
باید های خاک مناسب بونسای چیست؟
1- زهکشی خوبی داشته باشه یعنی تا این حد که اگر به یک گوشه گلدان آب میدهی طرف دیگر خیس نشه آب راحت خارج بشه به همین دلیل خاکی که من درست میکنم گلدان باید تمام سطح آبیاری بشه و روزانه. تنه را نباید خیس کرد ابزار خاصی نمیخواهد یک ابپاش لوله بلند یا یک نوشابه خانواده که درش را سوراخ میکنیم ویک خودکار بیک در ان سوراخ محکم میکنیم و تمام سطح گلدان را به ارامی ابیاری میکنیم.
2-مقدار مناسبی رطوبت را نگه دارد. بهترین رطوبت سنج انگشت سبابه است کمی روی خاک را کنار میزنم انگشت را کم درانجا فشار میدهیم و برمیداریم انگشت نباید خیس بشه اما رطوبت را روی انگشت باید حس کرد.
3- موقع ابیاری اب ودونش سوا نشه برای همین یک لایه یک سانتی سنک روی خاک گلدان میریزیم این مشکل را حل میکنه وبه زیبایی گلدان هم کمک میکنه
برای یاد اوری میگویم که مهمتر از خاک ابیاری کود دهی و نورمناسب است
بافت خاک مناسب بونسای
در گلدانهاي بن ساي بافت خاك با گلدانهاي معمولي تفاوت دارد. زهكشي و توانايي نگهداري آب بايد زياد باشد. به طور متوسط هر گلدان روزانه يك بار آبياري ميشود؛ بنابراين بايد از زهكشي مطلوب برخوردار باشد، در عين حال بايد توانايي ذخيره و نگهداري آب و مواد غذايي را هم داشته باشد. به اصطلاح نبايد به راحتي آبشويي شود. يك خاك خوب بايد همزمان دو خصوصيت زهكشي، نگهداري آب و مواد غذايي را داشته باشد.
سوزني برگها نياز به خاك تقريباً سبك با زهكشي قوي دارند. قدري هم اسيدي بودن خاك براي /انها مفيد است. در مقابل بيشتر پهن برگها خاك مرطوب را ترجيه ميدهند. با توجه به گونه گياهي مورد نظر، ميتوان مخلوطي از خاك برگ (هوموس) الك شده، رس و شن را مورد استفاده قرار داد.
با افزايش نسبت شن قابليت زهكشي خاك بيشتر ميشود. هرچه خاك برگ بيشتر باشد، قدرت نگهداري آب بيشتر است. افزايش نسبت رس در مخلوط سبب سنگينتر شدن خاك ميشود. به طور كلي تهيه يك مخلوط مناسب به روش آزمون و خطا هم بد نيست!
زمان و نحوه تعویض خاک بونسای در خانه
تعویض خاک بونسای یکی از مراحل مهم در مراقبت از گیاهان است که به عنوان یک فرآیند حیاتی برای حفظ سلامت گیاهان محسوب میشود. برای تعویض خاک گلدان بن سای ابتدا باید به زمان و سپس به نحوه انجام این کار دقت کنید.
زمان تعویض خاک بن سای
زمان تعویض خاک به نوع گیاه، فصل و نشانه هایی که خود گیاه به ما نشان میدهد بستگی دارد، نوع گیاه اینگونه در زمان تعویض خاک دخیل است که برخی رشد ریشه سریعتری دارند و برخی رشد ریشه چندانی ندارد، مورد بعد فصل است که بهترین فصل برای تعویض خاک بونسای بهار یا پاییز می باشد.
همچنین زمان تعویض خاک یا گلدان را میتوانید از نشانه‌هایی مانند کاهش رشد، ریشه‌های بیرون زده از سطح گلدان، یا افزایش تعداد دفعات آبیاری گیاه مشخص کنید
نحوه تعویض خاک گلدان بوسنای
برای تعویض گلدان یا تعویض خاک بونسای میتوانید مراحل زیر را انجام دهید
- خارج کردن گیاه از گلدان: برخی گیاهان ممکن است به تغییر و جابجایی حساس باشند و هنگام جابجایی خیلی مراقب ریشه آنها باشید، به نظر من ابتدا گیاه را با آمینو اسید آبیایر کنید و سپس اقدام به خارج کردن گیاه از گلدان کنید.
- جدا کردن خاک قدیمی از گیاه: خاک قدیمی را با دقت از ریشه‌های گیاه حذف کنید. از ابزاری مانند چاقو یا ابزار مناسب بونسای میتوانید استفاده کنید تا خاک مرده را از ریشه‌ها جدا کنید.
- اضافه کردن خاک جدید: کمی از خاک را ابتدا به گلدان اضافه کنید. سپس ریشه گیاه در مرکز گلدان قرار داده و اطراف آن خاک بریزید، اطمینان حاصل کنید که خاک به دور ریشه‌ها فشرده شود تا هوا به خوبی به ریشه‌ها دسترسی داشته باشد.
- گلدان را آبیاری کنید: پس از تعویض خاک، گیاه را آبیاری کنید و مراقبت‌های بعدی مطابق با نیازهای گیاه به رطوبت، نور، و مواد غذایی ادامه دهید. بهتر است این آبیاری را هم با آمینو اسید انجام دهید. پیشنهاد میکنم مقاله آبیاری بونسای را مطالعه کنید.
نکته مهم :
خاک خوب و مناسب کمک میکنه گیاه شما هر چه بهتر مواد غذایی رو جذب کنه مخصوصا از طریق ریشه ها وقتی مواد غذایی خوب جذب بشه گیاه پر ریشه تر و سالم تر و گیاه با ریشه خوب سبز تر و چترش گسترده تر و در نهایت چتر گسترده تر بن سای کار خوشحال تر و خوش خلق تر در پی خواهد داشت در صورت نبودن باغچه برای رشد بهتر گیاه آن را در سبد های پلاستیکی بکارید. در دو مقاله مهم دیگر به نکات خرید بوسنای و همچنین علت مرگ بوسنای پرداختیم که پیشنهاد میکنم مطالعه کنید.
