سرماخوردگی می‌تواند به‌دنبال درگیری با ۲۰۰ نوع ویروس مختلف ایجاد شود، اما شایع‌ترین عامل سرماخوردگی در انسان‌ها «راینوویروس» است.
این بیماری یک نوع عفونت ویروسی واگیردار بوده که با آلودگی راه‌های تنفسی فوقانی و تحریک و ترشح در راه‌های هوایی همراه است.
ویروس سرماخوردگی در تمامی فصول سال می‌تواند افراد را مبتلا کند؛ ولی میزان شیوع آن در فصل زمستان به‌دلیل کاهش رطوبت هوا و رشد بیشتر ویروس، بیشتر از سایر فصل‌هاست.
عطسه، سرفه و قطرات آب دهان پخش شده در هوا اصلی‌ترین راه انتقال ویروس سرماخوردگی است.
با توجه به میزان شیوع بالای این بیماری، لازم است به راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی اشاره کنیم، پس در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
پیشگیری از سرماخوردگی در خانه
در ادامه این مطلب به راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی در خانه(مرجع) می‌پردازیم:
1. اسپری آب و نمک
اسپری آب و نمک از طریق پاک کردن تجمع مخاط بینی و رفع احتقان بینی، در جلوگیری از سرماخوردگی موثر است.
شما می‌توانید یک قاشق چای‌خوری نمک دریا و نوک قاشق چای‌خوری بکینگ‌پودر را با یک فنجان آب جوش در داخل یک بطری ترکیب کنید.
2. سرکه سیب
سرکه سیب به‌علت ایجاد یک محیط قلیایی در بدن، می‌تواند سبب از بین رفتن سریع میکروب‌ها شود.
3. ویتامین C
ویتامین C به تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر عفونت‌های ویروسی کمک می‌کند از این رو مصرف روزانه قرص ویتامین C می‌تواند موثر واقع شود.
4. کاهش استرس و خواب کافی
استرس و کم‌خوابی، خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش داده، فلذا توصیه می‌شود جهت کاهش میزان استرس از شیوه‌های مدیتیشن یا شرکت در برنامه‌های ورزشی کمک بگیرید.
5. پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها باکتری‌های زنده‌ای هستند که برای سلامت سیستم گوارشی و محافظت از سیستم ایمنی در برابر ویروس آنفولانزا کاربرد دارند.
این ماده در بسیاری از غذاها از جمله ماست‌های غنی‌شده با پروبیوتیک و کلم ترش وجود دارند.
6. زنجبیل
گیاه زنجبیل به‌علت دارا بودن خواص ضدالتهابی و ضدویروسی، باعث کاهش تولید مخاط اضافی و التهاب می‌شود.
7. استفاده از دستگاه بخور
ویروس در محیط خشک بیشتر گسترش پیدا می‌کند، به همین خاطر شما می‌توانید با استفاده از یک دستگاه بخور فضای خانه را مرطوب کرده و از خشک شدن و گرفتگی مجاری بینی جلوگیری کنید.
پیشگیری از سرماخوردگی با داروهای گیاهی
گیاهان متعددی به‌علت دارا بودن خواص بی‌نظیر خود در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی موثر هستند که عبارت‌اند از:
چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است و به علت دارا بودن ویژگی‌های ضد ویروسی توانایی مقابله با عفونت‌ها را دارد.
به همین خاطر است که نوشیدن روزانه یک لیوان چای سبز جهت پیشگیری از سرماخوردگی توصیه می‌شود.
- چای لیمو
لیمو به‌دلیل دارا بودن مقادیر فراوان ویتامین C در پیشگیری از سرماخوردگی نقش داشته و مصرف روزانه چای لیمو بسیار موثر است.
- چای ریشه گل ختمی
ریشه گل ختمی مانند نارون قرمز دارای خاصیت ضد‌التهاب، مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی است و درد گلوی تحریک شده را تسکین می‌دهد.
همچنین به‌دلیل خواص آنتی‌اکسیدانی در پیشگیری از ابتلا به سرماخوردگی نقش دارد.
- چای بابونه
گیاه بابونه به‌علت دارا بودن فلاونوئید، اثر آرام‌بخشی داشته و در بهبود کیفیت خواب موثر است.
از آن‌جایی که خواب کافی و مفید به‌صورت قابل توجهی در پیشگیری از سرماخوردگی مؤثر است، چای بابونه یک انتخاب عالی است.
همچنین چای بابونه دارای خاصیت ضد التهابی بوده و از این بابت نیز بسیار موثر به‌شمار می‌رود.
- چای اکیناشا
چای اکیناشا یا سرخارگل در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر بوده و طبق مطالعات می‌تواند شانس ابتلاء به سرماخوردگی را تا ۵۸ درصد کاهش دهد.
- چای ریشه شیرین بیان
ریشه شیرین‌بیان یک داروی گیاهی محبوب در طب چینی است که به‌علت دارا بودن خواص ضد میکروبی می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به سرماخوردگی به‌کار آید.
- دمنوش برگ گردو
برگ گردو به‌علت دارا بودن خواص ضدمیکروبی و ضدالتهابی و مقادیر فراوانی از منیزیوم، مس، فولات، ویتامین B6 و ویتامین E در تقویت سیستم ایمنی بدن مفید است.
جلوگیری از سرماخوردگی نوزاد از مادر
ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که آیا ویروس سرماخوردگی از مادر به نوزاد شیرخوار سرایت می‌کند یا خیر؟
در پاسخ به این سوال باید به این نکته را در خاطر داشت که اکثر بیماری‌ها از طریق شیر مادر قابل انتقال به کودک نیستند.
در واقع شیر مادر مبتلا به سرماخوردگی دارای مقادیر زیادی آنتی‌بادی علیه ویروس مولد سرماخوردگی است و مصرف آن می‌تواند از سرماخوردگی کودکان پیشگیری کند.
منتهی به‌علت افزایش تماس مستقیم بین مادر و کودک، احتمال سرایت بیماری وجود دارد؛ از این رو رعایت نکات زیر الزامی است:
- نکات بهداشتی را قبل، حین و بعد از شیردهی به‌دقت رعایت کنید.
- هنگام آماده کردن غذا برای کودک و یا لمس او دست‌هایتان را به‌خوبی با آب داغ و صابون بشویید.
- هنگام سرفه و عطسه جلوی بینی و دهان خود را با دستمال کاغذی یا آرنج بگیرید.
- سعی کنید بعد از سرفه و عطسه، دست‌هایتان را بشویید یا از محلول‌های ضدعفونی‌کننده استفاده کنید.
- در صورت امکان شیر را بدوشید و و از فردی غیر مبتلا بخواهید شیر را با شیشه به کودک بدهد.
برای پیشگیری از انتقال ویروس به‌هنگام شیردهی از وسائل حفاظت شخصی مانند ماسک استفاده کنید.
درمان دارویی سرماخوردگی
داروهای بسیاری به‌جهت درمان سرماخوردگی تولید شده‌اند؛ ولی با این حال درمان چندان مشخصی برای آن وجود نداشته و اکثر این داروها صرفا علائم را کاهش می‌دهند.
در ادامه به بعضی از این داروها اشاره می‌کنیم:
- داروهای مرکب سرماخوردگی
این دسته از داروها ترکیبی از چند ماده مختلف از جمله ضداحتقان، آنتی‌هیستامین، ضدسرفه و ضددرد بوده که می‌تواند میزان اثربخشی را افزایش دهد.
این داروها با اسم‌های گوناگونی مانند ادالت کلد، کلداستاپ و… در داروخانه‌ها عرضه می‌شوند.
- داروهای تب‌بر
تب، پاسخ بدن در مقابل عفونت است و می‌توان برای رفع آن از داروهایی مانند استامینوفن، آسپیرین و ایبوپروفن استفاده کرد.
- داروهای ضداحتقان بینی
داروهای ضداحتقان و گرفتگی بینی سبب کاهش التهاب مجاری بینی و بهبود تنفس شده؛ این داروها در دو نوع خوراکی و اسپری ساخته می‌شود.
از این داروها می‌توان به فنیل‌افرین و سودوافدرین اشاره کرد.
- داروهای برطرفکننده آبریزش بینی
در صورتی که عطسه و آبریزش بینی داشته باشید، می‌توانید از آنتی‌هیستامین‌ها مانند کلرفنیرآمین و دیفن‌هیدرامین استفاده کنید.
- داروهای ضدسرفه
داروهای ضدسرفه در دو نوع سرکوب‌کننده سرفه و خلط‌آور تولید می‌شوند.
سرکوب‌کننده‌های سرفه مانند دکسترومتورفان سبب توقف سرفه شده و بدون نسخه نیز قابل تهیه است.
داروهای خلط‌آور مانند گایافنزین با نازک کردن مخاط، گرفتگی قفسه سینه را رفع می‌کنند.
ابتلا به ویروس سرماخوردگی بسیار شایع بوده، از این رو اطلاع از شیوه‌های پیشگیری از آن بسیار حائز اهمیت است.
از راه‌های پیشگیری از سرماخوردگی در خانه می‌توان به خواب کافی، استفاده از دستگاه بخور و مصرف بیشتر مواد غذایی حاوی پروبیوتیک، ویتامین C، چای گیاهی و… اشاره کرد.
همچنین لازم به ذکر است که شیر مادر هیچ نقشی در انتقال ویروس سرماخوردگی به فرزند نداشته و رعایت نکات بهداشتی کفایت می‌کند.
از درمان‌های دارویی مانند استامینوفن و دیفن هیدرامین می‌توان برای کاهش علائم سرماخوردگی استفاده کرد.
