پرلیت چیست و چه کاربردی داره؟ شاید تا الان دونه های ریز یا درشت داخل خاک گیاهان آپارتمانی رو دیده باشید و این سوال براتون پیش اومده که اینا چیه و چرا داخل خاک از اون استفاده میکنن؟ توی این مطلب میخوام در مورد خواص پرلیت و اینکه چرا ازش باید در ترکیب خاک استفاده کنیم صحبت کنم، پس تا آخر این مطلب رو با من همراه باشید.
من خودم همیشه پرلیت رو به عنوان تایمن کنن هوای مورد نیاز خاک و بالا بردن زهکشی میدونم و کمک میکنه که رشد ریشه گیاه به خوبی انجام بشه و همیشه در ترکیب خاک تمام گیاهانی که توی خوه دارم ازش استفاده میکنم چون بهترین ماده برای بهبود ساختار خاک هست، همچنین در کشت های هیدروپونیک و باغبانی از اون میشه به راحتی استفاده کرد.
پرلیت چیست و چطور به وجود میاد؟
قبل از اینکه ببینیم پرلیت چیست باید بدونیم پرلیت چی نیست؟ چون خیلی ها اون رو با خاک و کود اشتباه میگیرن، باید بگم که پرلیت به هیچ وجه خاک نیست بلکه یک افزودنی برای بهبود ساختار خاک مورد استفاده قرار میگیره، در کنار این مورد باید بگم که به هیچ وجه تصور نکنید که پرلیت یک کود برای گیاهان است، پرلیت هیچ ارزش غذایی یا میکروبی برای گیاهان یا خاک ندارد.
در اصل پرلیت (perlite soil) یک نوع سنگ آتش فشانی هست که جنس اون از سیلیکات می باشد، این شنگ آتش فشانی میتونه آب رو در داخل خودش ذخیره کنه و به مرور وارد خاک کنه، یکم بخوام بیشتر توضیح بدم باید گفت که پرلیت یک ماده دانه ای سبک وزن به رنگ سفید مانند دونه های پلاستیک هست. ولی در واقع از زمانی که گدازه های آتشفشانی به شکل خاصی منبسط شده میشوند پرلیت تولید میشود (منجمد شدن گدازه های آتش فشانی مقداری آب (2 تا 5 درصد) در آن ذخیره می شود که توسط حرارت بین 400 تا 1300 درجه سانتی گراد آب موجود در داخل آن خارج شده و این عمل باعث می شود تا ماده خاکستری داخل آن تغییر رنگ داده و ماده ای سفید رنگ به نام پرلیت ایجاد گردد.). پرلیت بخاطر وزن سبک، استریل و جابجایی راحت و ماندگاری بالا در صنعت کشاورزی و گلخانه مورد استفاده قرار میگیرد.
جالب هست بدونید که پرلیت یک بستر خنثی می باشد (نه قلیایی است و نه اسیدی) و میتواند مقدار زیادی آب را در داخل خود جذب کند و همچنین میزان تخلخل خاک را بالا میبرد و همین باعث رشد بهتر گیاهان میشود و در کنار این موارد مانع پوسیدگی ریشه خواهد شد.
از پرلیت برای تکثیر و قلمه زدن گیاهان آپارتمانی متوان استفاده کرد، بهتین گزینه و جایگزین برای قلمه دار کردن قلمه می باشد که نتیجه بهتری نسبت به آب خواهد داشت.
همانطور که گفتم در دنیای باغبانی از پرلیت برای بهبود ساختار خاک برای ایجاد زهکشی و هوادهی ریشه استفاده میشه. چرا که وقتی زیر میکروسکوپ به دانه های پرلیت نگاه میکنید متوجه خواهید شد که پرلیت پر از حفره های ریز زیادی است که آب رو داخل خودش ذخیره میکنه (مانند یک اسفنج) و به مرور زمانی که گیاه نیاز به رطوبت داشت وارد خاک میکند. هیمن مورد باعث میشه که پرلیت بتونه به اندازه چند برابر وزن خود آب جذب کند
پرلیت در چه اندازه هایی موجود است؟
پرلیت رو میتونید در بازار با 4 درجه و اندازه گرانولی پیدا کنید
| نوع پرلیت | اندازه پرلیت |
|---|---|
| پرلیت فوق درشت | تقریبا هر دانه 2.5 سانتی متر |
| درشت | تقریبا هر دانه 1.2 سانتی متر |
| متوسط | تقریبا هر دانه 0.5 سانتی متر |
| ریز | تقریبا هر دانه 0.3 سانتی متر |
کاربرد پرلیت فوق درشت و درشت: این نوع پرلیت در بیشتر مواقع برای اصلاح بسترهای کشت گلخانه ای و باغ ها یا خاک های متراکم با ظرفیت نگهداری آب بالا (مثل خاک رس) مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربرد پرلیت متوسط : این مدل پرلیت رو بیشتر در خاک گلدان گیاهان آپارتمانی استفاده میکنند که باعث بالا رفتن زهکشی گلدان خواهد شد.
کاربرد پرلیت ریز: از این نوع پرلیت بیشتر برای قلمه زدن و کاشت بذر استفاده میکنند که بهترین نتیجه ممکن رو در ریشه دهی قلمه ها خواهد داشت.
کاربرد و نحوه استفاده از پرلیت
همانطور که در بالا گفتم این بستر کشت میتونه آب رو در خودش ذخیره کنه و زهکشی خاک را بالا ببرد که در ادامه کاربرد پرلیت و نحوه استفاده از اون رو با هم بررسی میکنیم:
استفاده از پرلیت برای بالا بردن زهکشی
یکی از کاربردهای اصلی پرلیت که خیلی در موردش تا الان صحبت کردیم بالا بردن زهکشی خاک هست، وقتی در ترکیب خاک از پرلیت ساتفاده میکنید تخلخل خاک بالا رفته و آب به راحتی از خاک عبور کرده و از کف گلدان با داشتن زهشکی خوب خارج خواهد شد. برای گیاهانی مثل ساکولنت و کاکتوس حتما میزان پرلیت را افزایش بدید چون این گیاهان به هیچ وجه خاک سنگین و باتلاقی را دوست ندارند.
استفاده از پرلیت برای قلمه زدن
شاید تا الان خیلی شده که گیاه رو قلمه زدید و داخل آب اون رو ریشه دار کردید و سپس اون رو به خاک منتقل کردید و گیاه نابود شده، چون وقتی گیاه رو داخل آب ریشه دار میکنید ریشه ها نازک و مویی میشوند و همچنین به رطوبت بالا عادت میکنند، ولی وقتی قلمه یا برگ گیاهان خودتون رو در پرلیت ریشه دار میکنید یک محیط مشابه خاک رو برای آنها شبیه سازی کرده این که میتونه ریشه هیا قوی و محکم تولید کنه، همچنین زمان ریشه دهی گیاهان در پرلیت به مراتب زودتر از آب خواهد بود و ریشه ها باکیفیت و مقاوم هستند و بعد از انتقال به خاک کمتر دچار شوک و نابودی میشوند.
برای ریشه دار کردن قلمه ها اگر بتونید از ترکیب پرلیت + کمپوست و کمی کوکوپیت استفاده کنید به مراتب درصد موفقیت شما در ریشه دار کردن بالا خواهد رفت.
استفاده از پرلیت برای کاشت بذر
برای این کار کافیه پرلیت رو با کمپوست به نسبت 50:50 مخلوط کنید تا یک بستر کشت عالی برای مرطوب مناسب برای ریشه های ظریف نهال ایجاد کنید. لایه ریز پرلیت همچنین برای پوشاندن بذرهایی که برای جوانه زدن به نور نیاز دارند بسیار عالی است زیرا پرلیت در حالی که بذر را مرطوب نگه می دارد و به جوانه زنی کمک می کند نور را از بین می برد.
آیا پرلیت ارگانیک هست؟
کاملا به این بستگی داره که ارگانیک رو چه معنی کنیم ولی در حالت کلی باید گفت که از دیدگاه شیمی، ترکیبات آلی حاوی کربن هستند. از آنجایی که پرلیت حاوی کربن نیست، میتوان به عنوان یک ماده معدنی در نظر گرفت. ولی از دیگاه علم باغبانی و کشاورزی، اصطلاح “ارگانیک” به چیزی اطلاق میشه که به طور طبیعی بدون فرآیندهای مصنوعی یا تغییرات شیمیایی قابل توجه تولید باشه. پس به صورت کلی میتونیم بگیم که پرلیت در کشاورزی یک محصول ارگانیک به حساب میاد.
حتما مطلب انتخاب خاک گلدان رو مطالعه کنید.
فواید استفاده از پرلیت در کشاورزی
پرلیت رو بخاطر دلایل و فواید زیر در کشاورزی و باغبانی مورد استفاده قرار میدن :
- چون از نظر فیزیکی شکل این ماده ثابت و پایدار هست میشه در انواع خاک حتی خاک سنگین از اون استفاده کرد.
- تجزیه نمیشه پس میتونید برای ترکیب خاکهای گلدانی و گیاهان آپارتمانی از اون به راحتی استفاده کنید
- یکی از بهترین ویژگی های پرلیت خنثی بودن اون هست، چرلیت PH خنثی داره.
- در ترکیب پرلیت هیچ ماده شیمیایی و سمی وجود نداره و میتونید به راحتی برای تمامی گیاهان و گلخانه ها از اون استفاده کنید.
- میزان جذب و نگهداری آب بالایی داره، در کنار این مورد تخلخل خاک رو هم بالا میبره
- میزان اکسیژن رسانی ببه ریشه رو تا حدود بالای 90 درصد افزایش میده و همین مورد از کرم‌های خاکی، نماتد و پوسیدگی ریشه جلوگیری میکنه
بخاطر همین ویژگی های عالی از پرلیت برای کشت هیدوپونیک، خاک گلدان، خاک ارکیده قلمه گیاهان آپارتمانی استفاده میشه
کودم بهتره ؟ پرلیت یا ورمیکولیت؟
ورمیکولیت یک ماده معدنی طبیعی است که در دمای بسیار بالا منبسط میشود. که توانایی جذب آب رو تا 4 برابر وزن خود دارد، به همین خاطر ورمیکولیت برای حفظ آب و مواد مغذی بهتر از پرلیت است و برای گیاهانی که برای رشد به رطوبت بیشتری نیاز دارند میتونید استفاده کنید. ورمیکولیت همچنین از نهال ها در برابر رطوبت و سایر بیماری های قارچی محافظت می کند.
پرلیت درسته برای جذب و نگهداری آب مورد استفاده قرار میگیرد ولی در درجه اول برای هوادهی و بالا بردن تخلخل خاک استفاده میشود. امام هیچ شکلی نداره و میتونید از ورمیکولیت و پرلیت با هم استفاده کنید.
نکته مهم در استفاده از پرلیت
وقتی پرلیت رو از نایلون و بسته خودش داخل خاک خالی میکنید گرد و غبار زیادی از اون خارج میشه و باید مراقب باشید بهتره قبل از استفاده از پرلیت اون رو کمی خیس کنید تا میزان غبار کاهش پیدا کنه.
بطور خلاصه اگر بخوام در خصوص پرلیت بهتون بگم اینجوری میشه من خودم بخاطر ویژگی هایی چون : آب رسانی به ریشه گیاهان – هوادهی و رساندن اکسیژن مناسب به ریشه گیاهان – عایق گرما بودن – سبک شدن خاک پرورش گیاه امکان استفاده در کشت هیدروپونیک و کشت بدون خاک پیشنهاد میکنم حتما از پرلیت استفاده کنید، برای خرید پرلیت با کیفیت میتونید به فروشگاه گل من و تو مراجعه کنید.
