مساعد ترین و حساس ترین موضوع در نظام فکری هر کشور، بخش تعلیم و تربیت آن کشور خواهد بود. لذا باید نظام آموزش و پرورش کشور به گونه ای باشد که بتواند انسان هایی آگاه، با اخلاق و خلاق تربیت کرده تا آینده آن کشور را تضمین کنند. بنابراین نقش آموزش و پرورش در آینده تحولات کشور، بسیار محوری و کلیدی واقع خواهد شد و همین نکته بر ضرورت بررسی ویژگی های کنونی آموزش و پرورش می افزاید. موضوعی که امروزه مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته است، ساختار نظام آموزشی جدید ایران می باشد که در ادامه به بررسی تغییرات آن، پرداخته خواهد شد.
تغییرات نظام آموزشی ایران
- در کشور ایران تا سال 1346 نظام آموزشی به دو دوره تقسیم می شد که شامل 6 سال ابتدایی و 6 سال متوسطه بود که سال ها همین نظام آموزشی در کشورمان در حال اجرا بود. سپس این نوع نظام آموزشی تا قبل از سال 1370 در مدارس ایران اجرا می شد. اما در سال 1370، شورای عالی آموزش و پرورش تصمیم به جدایی دوره پیش دانشگاهی از دوره متوسطه گرفت. آن زمان در این نظام آموزشی، دانش آموزان باید 5 سال ابتدایی، 3 سال راهنمایی، 3 سال تا مقطع دیپلم و 1 سال دوره پیش دانشگاهی را سپری می کردند تا بتوانند وارد دانشگاه شوند.
- اما در طی سال های بعد، رفته رفته جمعیت داوطلبان دانشگاهی کم شد. پس از آن شورای آموزش و پرورش تصمیم به برداشتن امتحان ورود به پیش دانشگاهی گرفت؛ سپس دانش آموزان پس از دیپلم و در صورت علاقه می توانستند در این دوره هم شرکت نمایند. در آن زمان، در دو مقطع تحصیلی ابتدایی و راهنمایی تغییر حاصل نشد. اما در سال 1389 بار دیگر مراکز پیش دانشگاهی که در سال 1383 از دوره متوسطه جدا شده بودند، دوباره به دوره متوسطه متصل شدند.
دوره های آموزشی در ساختار نظام آموزشی جدید ایران
سیستم آموزش و پرورش یکی از عوامل کلیدی توسعه و پیشرفت یک جامعه می باشد. در ایران نیز، سازماندهی دقیقی برای ارائه دوره های آموزشی و پرورشی در قالب ساختار نظام آموزشی جدید ایران وجود دارد.
دوره مهد کودک و پیش دبستانی
- اهمیت دوره مهد کودک و پیش دبستانی:
-در طی ساختار نظام آموزشی جدید ایران، این دوره مبانی و مهارت های اولیه زندگی را در کودکان تقویت می کند و زمینه آماده سازی برای آموزش ابتدایی را فراهم خواهد کرد.
– حضور کودکان در محیط مهد کودک و پیش دبستانی نیز به والدین این امکان می دهد تا به طور مناسب با نیازهای رشدی و آموزشی فرزندان خود آشنا شوند.
– توسعه اجتماعی: کودکان در محیط گروهی مهد کودک و پیش دبستانی با دیگران تعامل می کنند و مهارت های اجتماعی را در زمینه همکاری، به اشتراک گذاری و تعامل صحیح یاد می گیرند.
– توسعه شناختی: این دوره ها به کودکان فرصت می دهند تا با مفاهیم جدید آشنا شوند، تفکر خود را تقویت کنند و مهارت های ذهنی را درک و توسعه دهند.
– توسعه حرکتی: فعالیت های حرکتی و بازی های فیزیکی در محیط مهد کودک و پیش دبستانی به توانایی های حرکتی کودکان کمک می کند و توسعه عضلات، تعادل و هماهنگی حرکتی را در آن ها ارتقاء می دهد. در طی این خصوصیت مهم در مهد کودک و پیش دبستانی، می بایست آموزشگاه ها ابزار هایی همچون الاکلینگ، سرسره، وسایل ورزشی و … را فراهم کنند. افرادی که قصد تجهیز و تاسیس مهد کودک را دارند برای خرید این ابزار ها، می توانند به سایت موگه پارک مراجعه نمایند.
– توسعه هنری: فعالیت های هنری مانند نقاشی، موسیقی، رقص و نمایش در دوره مهد کودک و پیش دبستانی، خلاقیت و توانایی هنری کودکان را تقویت می کند.
دوره دبستان
– دوره دبستان در ساختار نظام آموزشی جدید ایران، مرحله اولیه آموزش رسمی کودکان است که به آن ها مهارت های ضروری در حوزه های علمی، اجتماعی، شناختی و هنری را آموزش می دهد.
– در این دوره، کودکان با محتوا های آموزشی متنوعی آشنا می شوند و مهارت های خواندن، نوشتن و حساب کردن را تقویت می کنند.
– دوره دبستان به عنوان پیشنیاز برای ورود به مراحل بالاتر آموزشی مانند متوسطه اول، اهمیت ویژه ای دارد.
– توجه به توسعه شخصیتی: در دوره دبستان در ساختار نظام آموزشی جدید ایران، توجه به توسعه شخصیتی کودکان و ارتقاء مهارت های اجتماعی، همکاری، انضباط و کنترل، اهمیت زیادی دارد.
دوره متوسطه اول
- توسعه مهارت های عمومی: دوره متوسطه اول به دانش آموزان این امکان را می دهد تا مهارت های عمومی مانند مهارت های ارتباطی، مهارت های اجتماعی و مهارت های فکری را بهبود ببخشند. این مهارت ها اساسی برای موفقیت در زندگی فردی و حرفه ای هستند.
- آماده سازی برای دوره متوسطه دوم: دوره متوسطه اول به دانش آموزان امکان می دهد تا اساس های قوی در رشته های علمی، ریاضی، انسانی و هنری را بیاموزند. این دوره آموزشی به دانش آموزان کمک می کند تا در زمینه های مختلف دانش عمومی و علمی پایه ای را فرا بگیرند و آمادگی مناسبی برای ورود به دوره متوسطه دوم داشته باشند.
دوره متوسطه دوم
- آماده سازی برای دانشگاه: دوره متوسطه دوم این امکان را برای دانش آموزان فراهم می کند تا آمادگی لازم برای ورود به دانشگاه را کسب کنند. در این دوره، دانش آموزان با رشته های تحصیلی خاصی آشنا می شوند و تسلط بر مفاهیم و مهارت های مربوط به رشته تحصیلی خود را بیشتر می کنند که به آن ها در تحصیلات بعدی کمک خواهد کرد.
- شناسایی استعداد ها و علاقه ها: دوره متوسطه دوم فرصتی برای دانش آموزان است تا استعداد ها و علاقه های خود را شناسایی و تقویت کنند. با تمرکز بیشتر بر رشته تحصیلی خاص، دانش آموزان می توانند علاقه و استعداد های خود را کشف کنند و در آینده شغل خود را بهتر تعیین کنند.
نتیجهگیری:
ساختار نظام آموزشی جدید ایران شامل دوره های آموزشی و پرورشی متنوعی می باشد. این سیستم با چالش ها و امکانات خاص خود روبهرو است. با این حال، تلاش هایی در جهت بهبود سیستم آموزش و پرورش صورت می گیرد و امکاناتی برای توسعه آموزش وجود دارد. چشم انداز آینده سیستم آموزش و پرورش در ایران به توجه به نیاز های جامعه و توسعه فناوری آموزشی تمرکز دارد.
