آنتی اکسیدان چیست ؟ مطمئنا بارها نام انتی اکسیدان ها و تعاریفی درباره اهمیت آن برای سلامتی را شنیده اید و احتمالا کنجکاو شده اید که بدانید اصلا انتی اکسیدان چیست؟ و چه نقشی در بدن ما دارد؟ و یا منابع آن چه مواد غذایی می تواند باشد؟ که در این مطلب به صور کامل این موارد را مورد بررسی قرار میدهمی ولی در مطالبی جدا به خواص و موادی که سرشار از آنتی اکسیدان هستند خواهیم پرداخت.
آنتی اکسیدان و رادیکال آزاد
برای آشنایی با آنتی اکسیدان ابتدا باید درباره رادیکال های آزاد صحبت کنیم.
همان گونه که می دانید در بدن انسان همواره واکنش های مختلفی در سلول ها انجام می شود و حاصل برخی از این واکنش های سلولی تولید مولکولی حاوی اکسیژن است که به آن رادیکال آزاد می گویند. رادیکال های آزاد فوایدی برای سلامت بدن دارد به طور مثال کبد از آن برای دفع سموم استفاده می کند. اما جنبه منفی قضیه این است که رادیکال های آزاد می توانند در بدن حرکت کرده و واکنش های دیگری هم انجام دهند که منجر به فرایند اکسیداتیو می شوند و برای بدن مضر است.
و اما آنتی اکسیدان ها می توانند جلوی این فرایند آسیب رسان را بگیرند و رادیکال های آزاد را مهار کنند. از این رو اهمیت بسیاری در سلامت بدن ما به ویژه در عصر حاضر دارند. چرا که اکثر ما امروزه سبک زندگی را دنبال می کنیم که موجب افزایش رادیکال های آزاد بدن می شود.
مواردی مانند رژیم غذایی ناسالم و استفاده از فست فودها، قرار گرفتن در معرض هوای آلوده، استفاده زیاد از دارو و مکمل دارویی و… همه و همه سبب ازدیاد رادیکال های آزاد در بدن و در نتیجه آسیب به پوست، بافت های بدن و سلول ها و … می شود.
پس برای جلوگیری از این موارد باید آنتی اکسیدان ها را بیش از پیش جدی گرفته و مصرف مواد حاوی آن را در رژیم غذایی روزانه خود قرار دهیم.
منابع اصلی آنتی اکسیدان را بشناسید
سه آنتی اکسیدان اصلی عبارت اند از: ویتامین آ، ویتامین ث و بتاکاروتن.
منابع غذایی حاوی ویتامین آ: دانه آفتاب گردان، فلفل دلمه، اسفناج، کلم بروکلی، کدوتنبل…
منابع غذایی حاوی ویتامین ث: سیب زمینی شیرین، فلفل دلمه، کیوی ، کلم، خربزه، پرتقال، گوجه فرنگی…
منابع غذایی حاوی بتاکاروتن: سبزیجات سبز برگ، اسفناج، گوجه فرنگی، سیب زمینی شیرین، هندوانه، طالبی، زردآلو، هلو، ذرت…
البته تنها منابع آنتی اکسیدان ویتامین ها نیستند بلکه روی و سلنیوم که به مقدار زیاد در گوشت و آجیل و حبوبات یافت می شود نیز حاوی آنتی اکسیدان هستند.
علاوه بر مواردی که گفته شد برخی ادویه جات هم دارای مقادیری از آنتی اکسیدان هستند که به ترتیب ارزش عبارت اند از: میخک، دارچین، پونه، زردچوبه، کاکائو، زیره، جعفری، ریحان، زنجبیل، آویشن.
10 میوه ای که سرشار از آنتی اکسیدان هستند
طبق مطالعه انجام شده ده تا از بهترین میوه ها که سرشار از این ماده هستند رو در ادامه بر اساس امتیاز لیست کردیم (امتیاز ها بر اساس هزار ORAC می باشد):
- نفر اول زالزالک هست با کسب ۲۵ امتیاز
- تمشک وحشی با کسب ۱۴ امتیاز
- شکلات تلخ با کسب ۲۱ امتیاز
- گردوی آمریکایی با کسب ۱۷ امتیاز
- کنگر فرنگی با کسب 94 امتیاز
- تمشک با کسب ۱۴ امتیاز
- لوبیا با کسب 8.4 امتیاز
- زغال‌اخته با کسب 9.5 امتیاز
- شاتوت با کسب 5.2 امتیاز
- گشنیز با کسب 5.1 امتیاز
فواید آنتی اکسیدان برای سلامتی
در مطلبی کامل به بررسی خواص و فواید انتی اکسیدان پرداختمی که میتوانید مطالعه کنید ولی در ادامه به برخی ار مهمترین آنها می پردازیم
کاهش سرعت روند پیری
همان طور که قبلا اشاره شد آنتی اکسیدان ها اثر مهمی در مهار رادیکال های آزاد دارند و از این طریق مانع از آسیب به بافت ها و سلول ها و بخش های مختلف بدن و به ویژه پوست می شوند و در نهایت رواند پیری را کندتر می کنند.پس می توان گفت یک اسلحه محافظ در برابر پیری به حساب می آیند.
انتی اکسیدان و محافظت از پوست
می توان گفت قابل مشاهده ترین تاثیر رادیکال های آزاد بر روی پوست انسان است و می تواند سبب ایجاد مشکلات ظاهری و پیری پوست شود.که آنتی اکسیدان ها مانع از این فرایند می شوند.ویتامین ث به عنوان آنتی اکسیدان مهم مانع از آسیب های آلودگی هوا، اشعه خورشید و استرس های روزانه بر پوست می شود و ویتامین آ هم مانع از خشکی و پوسته پوسته شدن و چروک شدن پوست می شود.
بنابراین اگر اهمیت زیادی به پوست خود و جوانی و شادابی آن می دهید حتما استفاده از ویتامین های آ و ث را در برنامه غذایی خود قرار دهید.
کاهش خطر بیماری قلبی و سکته
آنتی اکسیدان ها علاوه بر محافظت از پوست نقش مهمی در حفاظت بدن در برابر بیماری های قلب و عروق دارند.در بین ویتامین های اصلی حاوی آنتی اکسیدان ویتامین ث در این مورد نقش اساسی را برعهده دارد.در این زمینه تحقیقات صورت گرفته در دانشگاه ایالت ناوارا درآمریکا تایید می کند که مصرف سبزیجات و میوه های دارای آنتی اکسیدان های طبیعی خطر بروز حمله های قلبی و مشکلات عروقی را کاهش می دهد.هم چنین طبق مطالب منتشره مجله امریکایی تغذیه ویتامین ث می تواند تا 50% خطر سکته قلبی را کاهش دهد. در نتیجه افراد با افزایش مصرف سبزیجات حاوی ویتامین ث ریسک ابتلای به بیماری های قلبی را کاهش می دهند و در نتیجه از زندگی سالم تر و عمر طولانی بهره مند می شوند.
کاهش خطر ابتلا به سرطان
نتیجه تحقیقات نشان می دهد که ویتامین آ وث می توانند با تخریب سلول های سرطانی و کنترل رشد بدخیم سلول ها در پیشگیری و درمان سرطان نقش مهمی داشته باشند.طبق منابع علمی نوعی ماده شیمیایی به نام رتینوک اسید در ویتامین آ وجود دارد که در رشد و تفکیک سلولی نقش مهمی ایفا می کند و به وسیله آن می توان سرطان ریه، پروستاتف مثانه، تخمدانف سینه و پوست را مهار کرد.
آنتی اکسیدان و محافظت از چشم
میوه و سبزیجاتی که زرد،سبز یا نارنجی رنگ هستند دارای مقادیری از لوتئین و زیکستانتین اند که به ویتامین چشم معروف اند.و این ویتامین های چشم تاثیر به سزایی در جلوگیری ازپیری چشم و کاهش دید و فساد ماکولای چشم دارند.زیرادر طی یک فرایند طبیعی در بدن انسان لوتئین و زیکستانتین موجود در ماکولای چشم با افزایش سن از بین می رود.بنابراین باید راهی برای تامین و جایگزینی آن پیدا کرد که مصرف گیاهانی چون اسفناج و کلم بروکلی و کلم پیچ و…که حاوی آنتی اکسیدان دارای لوتئین و زیکستانتین است بهترین گزینه می باشد.
جلوگیری از مشکلات شناختی مانند آلزایمر
انجمن مغز و اعصاب آمریکا در گزارش مجله پزشکی خود این مطلب را تایید نموده اند که مصرف ویتامین ث می تواند ریسک ابتلا به مشکلات شناختی مانند زوال عقل (آلزلیمر) را به طور چشمگیری کاهش دهد.
عوارض جانبی که ایجاد میکند
درست است که شکل مطلوب تامین آنتی اکسیدان مصرف آن به صورت مواد طبیعی می باشد. اما استفاده از مکمل غذایی نیز رواج دارد. البته هنوز نتایج دقیق و مشخصی درباره اینکه مکمل ها تا چه حد می توانند از بروز بیماری جلوگیری کنند به دست نیامده. و برخی از دانشمندان براین باورند که گروهی ازآنتی اکسیدان ها وقتی به صورت مکمل مصرف شوند سود بیش تری برای بدن خواهند داشت. مانند گلوتاتیون و لوتئین.
اما برخی دیگر از دانشمندان چنین نظری را رد می کنند و مصرف زیاد مکمل را مضر و آسیب رسان می دانند.
به هرحال آن چه می توان به طور قطع توصیه کرد این است که دریافت آنتی اکسیدان به صورت طبیعی مطمئنا به سلامت شما کمک خواهد کرد و اگر احیانا مشکلات جدی تری مانند بیماری قلبی یا دیابت یا مشکلات پوستی دارید تحت نظر پزشک می توانید از مکمل ها هم استفاده کنید.
مطالب مرتبط :
پرایمر چیست به همراه راز استفاده از آن
