علت کپک زدن خاک گلدان چیست؟ یکی از مشکلاتی که علاقمندان به پرورش گل و گیاه با آن مواجه می‌شوند، کپک زدن خاک است. این مشکل افراد زیادی را به دردسر می‌اندازد. در این مطلب قصد داریم در مورد دلیل کپک زدن خاک، علت کپک زدن خاک و رفع این مشکل صحبت‌کنیم. اگر فقط دنبال رفع مشکل هستید انتهای مطلب را مطالعه کنید ولی در غیر این صورت توصیه میکنم که تمام مطلب را مطالعه کنید تا از راهای به وجود آمدن و انواع قارچ خاک گلدان آشنا شوید.
اصلا کپک خاک چیست؟
اگر شما هم از پرورش دهندگان گیاه باشید، شاید روزی با مشکل کپک زدن خاک گلدان مواجه شده باشید. اما کپک خاک جیست و چگونه ایجاد میشود؟
کپک خاک ماده‌ای سبز رنگ است که روی سطح خاک دیده میشود. اینها همان کپک یا قارچ هستند و در واقع کپک نوعی قارچ متشکل از هاگ‌های ریز است که در هوا حرکت میکنند. هاگ‌ها همه جا هستند ولی دیده نمی‌شوند و مشکلی هم ایجاد نمی‌کنند، اما وقتی روی خاک گلدان و گیاه شروع به رشد کنند می‌توانند آسیب‌زا باشند. زیرا می‌توانند سبب آسیب به ریشه و پوسیدگی آن شوند.
زیاد شدن این کپک‌ها در محیط می‌تواند برای شما، گیاهان و یا حیوانات و هر موجود زنده‌ای خطرناک باشد، زیرا کپک‌ها مانع تصفیه هوا می‌شوند. کپک‌ها برای افراد مبتلا به مشکلات تنفسی نیز مضرند.
انواع کپک را بشناسید
کپک انواع و اقسام زیادی داشته و در همه جا وجود دارد. در محیط می‌توان صدها نوع کپک یافت. یک سری از انواع کپک‌ها برای سلامتی مضرند و باید آنها را بشناسید:
- کپکهای آلرژیزا: کپکهای آلرژیزا برای افرادی که بیماریهای آلرژیک و تنفسی دارند، مضرند. این کپک‌ها سبب بروز تحریک در افراد می‌شوند.
- کپکهای سمی: این نوع کپک سمی برای سلامتی افراد بسیار مضر بوده و می‌تواند کشنده هم باشد.
- کپکهای بیماری‌زا: کپکهای بیماری‌زا برای افرادی که دچار نقصی در سیستم ایمنی بدنشان هستند و یا بیماریهای حاد دیگری دارند، می‌تواند سبب بروز عفونت شود.
انواع کپکهای رایج
در ادامه کپک ها رو بر اساس رنگ و جایی که رشد میکنند تقسیم کردیم
1.کپکهای سفید
کپک سفید که در خانه‌ها هم یافت میشود بر روی خاک گلدان، کاغذ، سطح چوبی و هر جای دیگری رشد کرده و ضرر چندانی ندارد ولی از مواد آلی تغذیه میکند.
2.کپکهای سیاه
کپک سیاه که یکی از متداول‌ترین کپکهای موجود در خارج از خانه‌هاست در جاهای مرطوب و پر گرد‌و‌خاک رشد‌می‌کند. این کپک‌ها بر خلاف تصور عموم ضرری برای انسان ندارند. این فقط کپکهای سیاه نیستند که سمی‌اند و هر کپک سمی با هر رنگی می‌تواند وجود داشته‌باشد.
3.کپکهای سبز
کپک سبز را که در منازل و خانه‌ها بسیار دیده‌اید و بسیار رایج است. حتی مواد غذایی هم کپک سبز دارند.
4.کپکهای قرمز
کپک قرمز نوعی مخمر است و بیشتر در مصالح ساختمانی مانند دیوارها، کفپوش‌های وینیل، فرض‌ها و پنل‌های دیواری دیده‌می‌شود.
دلایل بوجود آمدن کپک در خاک گلدان چیست؟
کپک زدن خاک دلایل متعددی می‌تواند داشته باشد، از جمله:
- کمبود نور: نور خورشید از کپک زدن خاک جلوگیری میکند. پس یعی کنید گلدان خود را در محلی با نور خوب خورشید قرار بدید البته برخی از گیاهان نور مستقیم رو دوست ندارند و حتما باید به اونها نور فیلتر شده فراهم کنید.
- نداشتن تهویه مناسب: تهویه مناسب برای گیاهان آپارتمانی سبب میشود از کپک زدن خاک جلوگیری شود. زمانی که هوا در اطراف خاک گلدان جریان داشته باشد رطوبت هم کم میشود و این موجب کم شدن بیماری های قارچی میشود.
- آبیاری زیاد از حد: یکی از دلایل اصلی کپک زدن خاک آبیاری بیش از حد است. بنابراین همیشه سعی کنید به اندازه گیاه را آبیاری و زهکشی گلدان را نیز بررسی کنید. و حتما بین دو آبیاری اجازه دهید به نسبت نیاز گیاه به آب سطح خاک خشک شود و سپس اقدام به آبیاری مجدد کنید.
- نداشتن زهکشی مناسب گلدان: سعی کنید همیشه سوراخ ته گلدان را بررسی کنید و ببینید آیا آب آن خارج میشود یا خیر. بیشتر مواقع جمع شدن آب در ته گلدان موجب پوسیدگی ریشه و یا ساقه شده و در برخی موارد موجب ایجاد بیماری های قارچی میشود.
- خاک آلوده و مستعد بیماری: بعضی خاک‌ها آلوده به بیماری و قارچ هستند. در این صورت از قارچ‌کش مناسب استفاده کنید. سعی کنید از خاک های ضدعفونی شده استفاده کنید و اگر از خاک های آماده استفاده میکنید برندهای معروف که سایر دوستان از اون راضی هستند استفاده کنید.
در مطلبی کامل به روش های خانگی ضد عفونی کردن خاک گلدان پرداختیم که حتما مطالعه کنید.
کپک چگونه رشد میکند؟
هاگ‌ها روی سطح نشسته و اگر شرایط مناسب باشد، رشد میکنند. آنها برای رشد نیاز به شرایطی چون گرما، تغذیه، اکسیژن و رطوبت دارند. در این صورت است که رشد میکنند. این شرایط در گلدانها وجود دارد و بهترین جا برای رشد کپک‌هاست. مواد آلی موجود در خاک تغدیه هاگ‌ها را فراهم‌می‌کنند. همچنین خاک رطوبت و دمای لازم برای رشد آنها را دارد. پس خیلی زود کپک‌ها شروع به تکثیر و رشد میکنند.
شناخت انواع کپکهای روی خاک:
قبل از اینکه به جلوگیری و درمان خانگی کپک خاک گلدان بپردازیم بهترین کار این است که ابتدا کپک را بشناسید و ببینید از کدام دسته است:
1. کپک خاکستری:
کپک خاکستری بدین ترتیب رشد میکند که هاگ‌ها روی زخم‌های باز گیاهان و بافتهای بیمار مشسته و رشد میکنند. این کپک بر روی قسمتهای پر شاخ و برگ گیاه تولید شده و نزدیک به سطح خاک است. قسمتهایی از گیاه که دچار کپک خاکستری شده‌اند، بزرگ شده و باعث‌می‌شوند قسمتهای دیگر گیاه از بین بروند. این کپک می‌تواند سبب مرگ گیاه شود.
2. کپک سفید:
کپک سفید روی سطح خاک مرطوب و بدون تهویه لازم رشد‌می‌کند. شکل ظاهری این کپک بصورت پرزدار و کرکی است که روی سطح خاک ایجاد میشود. این کپک شبیه به پنبه است و آسیب جدی به گیاه وارد نخواهد‌کرد.
3. کپک سفیدک گرد‌آلود:
این کپک که شبیه آرد و به رنگ سفید است بر روی ساقه و برگ گیاه پدیدار شده و در فتوسنتز گیاه ایجاد مشکل میکند. این کپک پس از مدتی به رنگ خاکستری پررنگی در می‌آید. کپک سفید آردآلود در رشد گیاه اختلال ایجاد می‌کندو در صورت درمان نشدن، گیاه را از بین می‌برد.
4. کپک دوده‌ای:
این کپک که به رنگ دوده‌ای و سبز تیره است بر روی ریشه و سطح خاک ایجاد‌می‌شود. این کپک به این خاطر رشد میکند که گیاه دچار نوعی حشره ریز شده‌است. این حشرات از شیره گیاه تغدیه میکنند و سپس شهد دفع میکنند. کپک دوده‌ای جلوی فتوسنتز گیاه را به تدریج می‌گیرد.
راههای جلوگیری از کپک زدن خاک گلدان
ابتدا طبق اطلاعاتی که در بالا آورده شد باید نوع کپک گلدانتان را بشناسید و سپس اقدام به درمان و جلوگیری از پیشرفت آن کنید. برای درمان کپک مراحل زیر را انجام دهید:
- بهتر است که گیاه و گلدان مبتلا به کپک را در فضای باز ببرید و از منرل و هوای بسته خارج کنید. بگذارید آفتاب به آن بتابد شاید خود نور سبب رفع کپک شود.
- در صورتی که چنین کاری امکانپذیر نبود و یا بدین طریق درمان شند، حالا با یک کارد سطح روی خاک را که کپک زده است بردارید. کپک را در کیسه پلاستیکی ریخته و در زباله‌ها بیندازید.
- برگ‌های گیاهتان را با پارچه‌ای تمیز و نرم و آغشته به مایع ظرفشویی تمیز کنید و اگر کپکی روی آنهاست، آن را تمیز نمایید.
- حالا موقع استفاده از یک قارچ‌کش است. قارچ‌کش را در زیر سطح گیاه و پایین ریشه به کار ببرید. قارچ‌کش‌های زیادی در بازار وجود دارد که باید طبق دستورالعمل آنها استفاده کنید.
درمان خانگی کپک خاک گلدان
حالا که نوع کپک‌ها را شناختید، باید به مبارزه با آنها بپردازید:
روش از بین بردن کپک سفیدک گرد‌آلود
این بیماری شایع در گیاهان است و باید هر چه زودتر برای رفع آن اقدام کنید. بدین ترتیب که ابتدا با قیچی تمیزی قسمتهای آلوده گیاه را جدا کنید. سپس گیاهی را که آلوده به سفیدک است با محلول بی‌کربنات یا قارچ‌کش با پایه گوگرد طبق دستورالعمل آورده شده در آن ضدعفونی کنید.
روش از بین بردن کپک دوده‌ای
برای از بین بردن این حشرات با یک پنبه و الکل آنها را از گیاه بزدایید. در صورت زیاد بودن حشرات از آب و صابون استفاده کنید.
روش از بین بردن و رفع کپک سفید
این کپک را هر چه سریعتر از بین ببرید. گیاه را بیرون برده و مقابل نور بگذارید. کپک را از سطح خاک بردارید. سپس با یک پارچه آغشته به محلول مایع شرفشویی و آب گیاه را تمیز کنید. حالا از یک قارچ‌کش مناسب استفاده کنید.
روش از بین بردن کپک خاکستری
این کپک راباید به خوبی درمان کنید، چون در حاک جا خوش میکند. قسمتهای بیمار را جدا کنید و از یک قارچ‌کش با پایه مس برای از بین بردن قارچ استفاده کنید. چند بار این کار را تکرار کنید تا قارچ کاملاً از بین برود.
سوال یک کاربر قارچ خاک گلدان
من یک گلدان گل رز مینیاتوری دارک که مدتی هست حس میکنم روی خاک آن دانه های سفید رنگ دیده میشه که به نظرتون کپک هست ؟ چطور باید مشکل رو حل کنم؟
بله این مکشل نوعی کپک هست که علت اصلی اون آبیاری و رطوبت زیاد هست که باید میزان آبیاری و رطوبت محیط را کاهش دهید.سپس با استفاده از قارچ کش هایی مثل مانکوزب یا بنومیل سطح خاک را سمپاشی کنید.
جمع بندی از بین بردن قارچ خاک گلدان
دلیل اصلی این مشکل ابیاری زیاد و بالا بودن رطوبت محل نگهداری گلدان هست که موجب رشد قارچ در گلدان و خاک میشود پس اولین اقدام کم کردن میزان آبیاری است و زهکشی را هم حتما چک کنید و سپس با ساتفاده از قارچ کش آن را از بین ببرید، حتما از خاک گلدان از برندهای معتبر را خریداری کنید و بطور کلی اگر کپک خاک زیاد باشد، می‌توانید گلدان را تعویض کنید و در خاک جدید بکارید. گلدان‌هایتان را با محلول آب و سفید کننده به نسبت 9 به 1 ضدعفونی کنید.
