ریشه زایی گیاهان در آب و نکات آن : علاقمندان به پرورش گل و گیاه معمولاً در منزل گیاهان خود را تکثیر میکنند و گاه از یک گلدان، گلهای زیادی پرورش می‌دهند. تکثیر گیاهان در خانه روش‌‌های متعددی دارد، ولی یک از راحت‌ترین و ساده‌ترین روشها ریشه زایی در آب است. ریشه‌زایی گیاهان در آب توسط قلمه‌زنی صورت می‌گیرد.
گیاهان زیادی هستند که از طریق قلمه‌زنی میتوانید آن‌ها را تکثیر کنید. این گیاهان به سرعت در آب ریشه می‌زنند و بعد از آن قابل کاشت در گلدان هستند. بعضی گیاهان بسته به ویژگی‌های خود، دیرتر قلمه می‌زنند. این گیاهان را معمولاً با هورمون‌های مخصوص ریشه‌زایی، آماده میکنند.
در این مقاله به توضیح مراحل ریشه زایی در آب و مزایای آن می‌پردازیم و به شما یاد می‌دهیم چگونه قلمه بزنید و گیاهتان را تکثیر کنید.
ویژگی‌های ریشههای آبزی
سؤالی که ممکن است برای برخی افراد پیش بیاید این است که آیا ریشه زایی گیاهان در آن کارایی لازم را دارد و نتیجه‌بخش است. با وجود این گاهی ریشه‌ها به دلیل ترد بودن در آب له می‌شوند، یا هنگام جابجایی و کاشت آسیب می‌بینند که باید مواظب بود.
ریشه‌هایی که در آب رشد میکنند سفیدند ولی ریشههای خاکی قهوه‌ای رنگند. همچنین ریشههای آبی دارای ریشه مویی نیستند، زیرا نیازی به جذب آب از خاک ندارند.
در مطلبی کامل به نحوه ریشه دار کردن کاکتوس پرداختیم که میتوانید مطالعه کنید.
مراحل ریشه زایی گیاهان در آب و قلمه زنی
در ادامه به مراحل ریشه زایی گیاهان در آب مب‌پردازیم:
مرحله اول: انتخاب قلمه مناسب
ابتدا باید قلمه مناسب و سالمی را انتخاب کنید. با چاقویی تمیز، ضدعفونی شده و تیز آن را برش دهید. ذقت کنید برش را اریب بدهید. به این ترتیب جذب آب بهتر میشود. قلمه‌ها باید دارای گره باشند تا از آنجا ریشه بزنند.
مرحله دوم: جدا کردن برگ‌های اضافی قلمه
تا جایی که امکان دارد برگ‌های اضافی و پایینی گیاه را از ساقه جدا کنید. این کار سبب میشود گیاه انرژی صرف تغذیه برگ نکند و به ریشه‌زایی در آب ادامه دهد. دو برگ بالایی را بگذارید بماند.
مرحله سوم: گذاشتن قلمه در آب و ظرف مناسب
حالا قلمه آماده شده را در آب بگذارید. دقت کنید گره‌ها که محل رشد ریشه هستند در آب بمانند. بهتر است از آب تصفیه شده استفاده کنید. زیرا این آب املاح ندارد و شوره نمی‌زند. ظرفی که قلمه‌ها را در آن می‌گذارید باید شفاف باشد. کدر و مات یا تیزه بودن ظرف سبب میشود نور به آن نرسد و ساقه گیاه له، سیاه یا لزج میشود.
مرحله چهارم: تقویت و استفاده از هورمون ریشه زایی
گاهی اوقات آب آن مقدار مواد مغذی برای ریشه زایی را ندارد و باید با استفاده از هورمون‌های ریشه زیایی گیاه را ریشه دار کنید.
برای ریشه زایی در آب میتوانید از هورمون‌ها و کودهای محلول در آب استفاده کنید. پودر تقویتی 20-20-20 یکی از آن کودهایی است که به ریشه زیی گیاه کمک میکند.
این پودر به رنگ‌های مختلفی در بازار یافت میشود ولی رنگ آن اصلاً مهم نیست و مهم ترکیبات آن است.
این پودر را به نسبت سه گرم در یک لیتر آب بریزید. تقریباً معادل یک قاشق چایخوری در یک لیتر آب میشود. نیازی نیست همیشه این محلول را در آب بریزید.
اگر می‌خواهید گیاهی مانند پوتوس را همیشه در آب بصورت آبزی نگهداری کنید، هر دو سه هفته یا ماهی یک بار کمی از محلول آماده شده را در آب بریزید. بعد از یکی دو روز آب عوض کنید و دوباره آب تصفیه بریزید. نیازی نیست ریشه مدام در تماس با کود تقویتی باشد.
ریشه‌ها در آب معمولاً باید سفید باشند، بو ندهند و له و سیاه نشوند. آب آن را مرتب عوض کنید.
مرحله پنجم: بررسی رشد ریشه‌ها
ریشههای آبی همانطور که گفتیم سفیدند و از انتهای آنه‌ها مشخص است که در حال رشد هستند. اگر قیمتی از ریشه سیاه شد آن را جدا کنید. البته ریشه خود از قسمت دیگری شروع به رشد میکند.
مرحله ششم: کاشت قلمه‌ها و انتقال آن‌ها به گلدان
قلمه‌هایی را که ریشه زده‌اند را به راحتی میتوانید به گلدان انتقال دهید. مواظب باشید به ریشه‌ها آسیبی نزنید. تعداد دفعات آبیاری باید به میزان لازم باشد.
هورمون ریشه زایی بسازیم
- از دارچین میتوانید به عنوان ریشه زا استفاده کنید. ضمن اینکه دارچین مانع رشد قارچ‌های میشود.
- از سرکه سیب برای سرعت بخشیدن ره ریشه زایی گیاهان در آب استفاده کنید.
- شاخه بید نیز برای ریشه زایی مفید است. بدین ترتیب که شاخه‌های کوچک بید را در 4 لیتر آب بریزید و وری حرارت بجوشانید. این هورمون را میتوانید در یخچال نگهداری کنید.
- از عسل برای تحریک رشد ریشه‌ها می‌توان استفاده کرد.
- قلمه‌ها را میتوانید در قرص آسپرین که در آب حل کرده‌اید نیز چند ساعتی بگذارید. بدین ترتیب هم ریشه زایی در آب بیشتر میشود و هم گیاه تقویت میشود.
در آموزشی کامل به نحوه ساخت هورمون ریشه زایی در خانه پرداختیم که حتما مطالعه کنید.
نکاتی در مورد ریشه زایی در آب
- ریشههای آبزی بسیار به نور خورشید حساس هستند و باید مواظب آن‌ها باشید
- ظرفی که ریشه زایی در آن انجام می‌دهید باید شفاف باشد تا مانع بیماریهای قارچی شود.
- قلمه‌ها را در معرض باد و سرما قرار ندهید.
- دمای محیط مناسب ریشه زایی باشد.
- بافت‌های مرده را از ریشه جدا کنید.
- آب تصفیه به رشد و سلامت قلمه و ریشه کمک میکند.
ریشه زایی قلمه ها در آب یا خاک؟
شاید همیهش بین دو راهی اینکه آیا قلمه ها را در آب ریشه دار کنم یا در خاک تردید داشته باشید، باید گفت که اگر مبتدی هستید و دوست دارید که قلمه ها زود ریشه دار شوند باید از روش ریشه زایی در آب استفاده کنید ولی توجه کنید که اجازه ندید ریشه ها بیشتر از 2 الی 3 سانتی متر رشد کنند چون به محیط آب عادت میکنند و پس از انتقال به خاک زمان بیشتری برای هماهنگ کردن خود با خاک نیاز خواهند داشت.
ولی ریشه دار کردن در خاک یکی از بهترین و اصولی ترین روشها برای تکثیر گیاهان اپارتمانی می باشد، ولی در این روش هم باید خاک رو رطوبت آن را مدام بررسی کنید چون کم شدن رطوبت موجب از بین رفتن قلمه ها خواهد شد ولی گیاهی که حاصل میشود دیگر نیاز به جابجایی نخواهد داشت.
