بررسی بیماری کاکتوس و راه درمان : کاکتوس، گیاهی است که بیشتر در مناطق گرم و خشک رشد میکنه، گیاهی مقاوم و سرسخت که امروزه در بیشتر خونه های ما وجود داره و شده عضو جدا نشدنی گلخونه های ما، کاکتوس ها خیلی متنوع و در عین حال زیبا هستن درسته این گیاه مقاوم و سرسخت هست اما در صورتی که مراقب اون ها نباشیم میتونن آسیب پذیر و بیمار بشن. در این مطلب تعدادی از بیماری ها و آفات گیاه کاکتوس رو به همراه راه درمان براتون توضیح میدم با من همراه باشین تا با این بیماری ها آشنا بشیم.
انواع پوسیدگی و بیماری کاکتوس
پوسیدگی کاکتوس یک بیماری هست که میتونه به وسیله عوامل متعددی ایجاد بشه از عوامل محیطی و نگهداری گرفته تا عوامل بیماری زایی مثل باکتری و قارچ .علاوه بر این که عوامل ایجاد کننده این بیماری زیاد هست خسارتی هم که این بیماری به گیاه وارد میکنه زیاد و گاها غیرقابل جبران هست.پوسیدگی هم میتونه به شکل خشک ایجاد بشه هم به شکل نرم و حتی بو دار.
پوسیدگی یکی از مشکلات رایج در بین گیاهان کاکتوس هست یعنی میتونم بگم که بیماری کاکتوس که بین بیشتر گونه ها رایج هست همین مورده. کاکتوس بخاطر داشتن بافت گوشتی پر از آب مستعد بیماری پوسیدگی هست،بافت گوشتی پر از آب محیطی مناسب برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم میکنه.البته در شرایط مناسب، پوسیدگی در کاکتوس ها ایجاد نمیشه چون رطوبت محیط کم هست. در طبیعت، کاکتوس ها بیشتر در خاک هایی با زهکشی سریع و دمای بالا رشد می کنن. میزان رطوبتی که کاکتوس می تونه تحمل کنه از گونه ای به گونه دیگه متفاوته، پوسیدگی معمولا از پایین به بالا شروع می شه و اغلب ابتدا ریشه ها میپوسند و حتی ممکنه در هنگام پوسیدگی ریشه، بدنه گیاه پوسیده نشه وظاهر سالمی داشته باشه. پوسیدگی می تونه از نظر ظاهری از قرمز تا سیاه متفاوت باشه. قسمت های پوسیده کاکتوس ها لزج و معمولاً بوی بدی دارند.انواع پوسیدگی ها وعوامل ایجاد کننده آن ها:
پوسیدگی نرم باکتریایی کاکتوس
این بیماری توسط باکتری به نام Erwinia carotovora ایجاد میشه این باکتری از طریق سوراخ ها و زخم های طبیعی(روزنه ها) وارد بافت گیاه میشه. در شرایطی که رطوبت بالاست، باکتری به سرعت تکثیر میشه و در بافت های سالم گیاه پخش میشه. بافت بیمار آبکی، نرم، قهوه ای تا سیاه رنگ میشه با پیشرفت بیماری، بافت های قهوه ای، نرم تر میشن اگر هیچ اقدامی انجام نشه، بافت های قهوه ای رنگ، بوی بدی تولید میکنند. اگه شرایط محیطی خشکتر بشه پیشرفت بیماری کمتر میشه. بهترین کنترل این است که از ایجاد زخم جلوگیری کنید، قسمت آلوده رو بریده وجدا کنید قسمتی از گیاه که زخم ایجاد شده رو فوراً با قارچکش مسی درمان کنید.سموم دارای مس از پیشرفت باکتری ها جلوگیری میکنند.
پوسیدگی خشک کاکتوس
این بیماری توسط قارچ ها(phyllosticta concave وسایر قارچها) ایجاد میشه ابتدا لکه های کوچک سیاه رنگ(نقاط برجسته قهوهای سوخته مانندی) ایجاد میشه که به مرور زمان اندازه آنها افزایش پیدا میکنه وکل گیاه رو در بر میگیره. این بیماری تا حدی فیزیولوژیکی هست و عمدتاً تحت تأثیر رطوبت خاک است. اگه نمیتونید قسمتهای آلوده رو جدا کنید بهترین راه قرنطینه کردن و رها کردن گیاه به طور کامل هست.
پوسیدگی فوزاریومی کاکتوس
این بیماری توسط قارچی به نام فوزاریوم ایجاد شده.علائم وپوسیدگی از پایه گیاه شروع می شه و به آرومی تمام اندام های ساقه گیاه رو تحت تاثیر قرار میده. با پیشرفت بیماری، گیاه خاکستری شده، ساقه آن چروکیده میشه و سپس پوسیده میشه.این بیماری روی رگبرگها تأثیر می گذارد و گردش شیره در سرتاسر گیاه رو مسدود می کنه. به همین دلیل تامین آب و عناصر معدنی ناقص انجام شده و گیاه ضعیف میشه.
پوسیدگی فیتوفترایی کاکتوس
عامل این بیماری هم یک قارچ هست به نام Phytophthora علائم این بیماری لکه های قهوه ای و مرطوب است. در کنار این لکه ها، بافت کاکتوس پوسیده میشه این قارچ خیلی سریع رشد می کنه و در صورتی که درمان نشه، کل گیاه پوسیده میشه و با کرکی سفید پوشیده میشه.این بیماری محیطی با رطوبت و دمای بالا رو ترجیح میده علاوه بر این علائم، قارچ می تواند به پایه گیاه نیز حمله کند. بنابراین نواحی قهوه ای رنگ روی پایه گیاه دیده میشه بیماری به سرعت گسترش می یابد و کل گیاه رو از بین می رود.
پوسیدگی ساقه کاکتوس
پوسیدگی که توسط قارچ Drechslera cactivorum ایجاد میشه .این پوسیدگی پایه یا ساقه کاکتوس گیاهچه ای رو درگیر میکنه ،این بیماری کاکتوس رو به یک مومیایی منقبض شده و پوشیده از هاگ های قهوه ای تبدیل می کنه. اولین علائم لکه های زرد است. میتونه گیاه رو در چهار روز کاملاً پوسیده کنه .به وسیله قارچ کش ها میشه تا حدودی کنترل کرد.
چگونه متوجه پوسیدگی در کاکتوس بشیم؟
برای اینکه بتونید متوجه پوسیدگی کاکتوستون بشید باید گیاهتون رو به صورت منظم بررسی کنید که آیا ریشه ها و ساقه گیاهتون سالم هست یا نه؟ شما باید نسبت به خشک شدن ساقه کاکتوستون هم هوشیار باشید. بیشتر پروسه پوسیدگی از ریشهها شروع میشه و به قسمتهای دیگه گیاه سرایت میکنه.بررسی ریشههای گیاه میتونه به شما در متوجه شدن سریع موضوع کمک کنه. خیس یا نرم بودن پوسیدگی (وجود نقاط سفید یا سیاه روی ساقه یا ریشه) هم میتونه در تشخیص پوسیدگی کمک کنه.
راه درمان پوسیدگی کاکتوس چیست؟
پس از تشخیص پوسیدگی، معمولاً برای نجات گیاه خیلی دیر شده. برای نجات کاکتوس از پوسیدگی، قسمت های پوسیده شده باید به طور کامل حذف بشن. این ممکنه به معنای بریدن گیاه به نصف یا بیشتر هم باشه. قسمت سالم باقیمانده گیاه باید سبز روشن و سفت باشن و هیچ نقطه تغییر رنگی در آن نباشه. اگر هنوز می تونید برخی از نقاط را ببینید، باید برش را ادامه بدین. اگر نمی تونید به بافت سالم و بدون لکه برسین، دیگه خیلی دیر شده و کاکتوس شما از بین خواهد رفت .نکته خیلی مهم، پیشگیری، بهترین درمان برای هر مشکلی است. برای جلوگیری از پوسیدگی در کاکتوس خود، باید مطمئن شوید که خاک خوبی دارید که در هنگام آبیاری برای مدت طولانی مرطوب نمیمونه. همچنین زمانی که کاکتوس شما در حال رشد نیست از آبیاری زیاد خودداری کنید ومیزان آن را کم کنید. اگه دما پایین باشه، کاکتوستون رشدی نمیکنه و هر رطوبتی به سرعت میتونه شروع کننده پوسیدگی کاکتوستون باشه.برای اطلاع از آبیاری درست و مناسب مطلب آبیاری کاکتوس چطور و چقدر به کاکتوس آب بدیم مطالعه کنید.
بیماری کاکتوس : آنتراکنوزکاکتوس
این بیماری که توسط قارچ ایجاد میشه میتونه چندین نوع کاکتوس، سرئوس، اکینوکاکتوس، مامیلاریا و به ویژه Opuntia رو آلوده بکنه. لکه های سیاه، دایره ای شکل و یا نامنظم روی ساقه کاکتوس ها دیده میشه. لکه ها در ابتدا کوچکن و بعداً بزرگتر شده و توسط جوش های کوچک تولید کننده هاگ پوشیده میشن. ممکنه قسمت بزرگی از کاکتوس رو تحت تأثیر قرار بدن و گاهی اوقات کل گیاه رو از بین میبرهن. این بیماری علاوه بر آسیب های مستقیم که میزنه، باعث رشد قارچ آلترناریا می شه که باعث تخریب بیشتر بافت کاکتوس میشه. این بیماری به محض دیده شدن در گلخانه باید حذف بشه و همچنین محیط اطراف هم با قارچ کش های مسی ضد عفونی بشن.
ویروس موزاییک کاکتوس
این بیماری توسط ویروس ها ایجاد میشه و لکه های زرد رنگی ایجاد میکنه .ترکیب لکه ها با بافت های سالم کاکتوس باعث میشه تا از دور این لکه ها به حالت موزاییکی دیده بشن.ممکنه گیاه تغییر شکل یافته به نظر برسه زیرا بافت های آسیب دیده به طور نامنظم رشد میکنن.اگه حمله شدید باشه نواحی موزاییک، قهوه ای میشن، بافت ها می میرند و گیاه دیگه گل نمیده.این ویروس از گیاهی به گیاه دیگه توسط شته ها یا افرادی که کارهای نگهداری را انجام میدن منتقل میشه. برای پیشرفت این بیماری رطوبت بالا، درجه حرارت پایین و نور مناسب است.برای درمان این بیماری باید جمعیت شته کنترل بشه، ابزار کشاورزی با الکل یا با فرمالدئید ضد عفونی بشن، گیاه آلوده باید از گیاهان سالم جدا بشه و اگر در عرض چند روز بهبود نیابند، باید سوزانده بشند.
وجود لکه در ساقه کاکتوس
این بیماری با رشد لکه هایی با اندازه های مختلف روی گیاه قابل تشخیصه. این لکه ها برجسته و به رنگ زرد و قهوه ای تیره هستند. لکه ها می تونند سطوح بزرگی از گیاه را بپوشانند. در سطح این لکهها نقطهای سیاه رنگ دیده میشه که نشاندهنده قارچ است. این قارچ از طریق دانه ها منتقل می شود. در صورت آلودگی باید گیاه آلوده حذف بشن.
علت پژمردگی کاکتوس چیست؟
پژمردگی و یا شل شدن کاکتوس ها میتونه به خاطر عوامل متعددی ایجاد بشه مانند تنش های آبی مثل آبیاری کم و یا زیاد کاکتوس، حمله آفات ،تنش های دمایی، کمبود نور وحتی سایز گلدون عواملی هستند که میتونن باعث پژمردگی و یا افتادگی کاکتوس بشن. تمامی این موارد به همراه راه درمان در مقاله علت پژمرده شدن کاکتوس (بیحال و شل شدن کاکتوس)به طورکامل توضیح داده شده است رو مطالعه کنید.
اثرات دمای پایین بر روی کاکتوس
کاکتوس ها گیاهان گرما دوست هستن به همین دلیل نمیتونن دمای پایین را تحمل کنند. برخی از گونه های کاکتوس می توانند یخ زدگی های خفیف را تحمل کنند، با این شرط که دما به آرامی کاهش پیدا کند. پس از یخ زدن، کل گیاه می تواند به یک توده چسبناک تبدیل شود.
بررسی آفات رایج گیاهان کاکتوس
در زیر برخی از آفت های رایج که باعث بیماری کاکتوس و نابودی اون میشن رو معرفی کردم
نماتد کیست کاکتوس
نماتد Heterodera Cacti این آفت زمستان را به صورت بالغ در داخل لایه سطحی خاک می گذرونه و در فصل بهار از تخم بیرون میاد و لاروها در خاک حرکت می کنن و روی ریشه کاکتوس ها می نشینند. لاروها با نیش زدن به ریشه کاکتوس از اون تغذیه می کنن و باعث اختلالات فیزیولوژیکی میشن. زخم های ایجاد شده توسط این آفت می تواند به سایر عوامل بیماری زا در داخل گیاه کمک کند تا وارد گیاه بشن.برای جلوگیری از حمله این آفت از خاک استریل ومطمئن استفاده بشه و ریشه گیاه وخاک با دوز مناسب نماتدکش ضدعفونی شود.
شپشک آرد آلود از بیماری های کاکتوس
شپشک آرد آلود سرسخت ترین آفت کاکتوس هست و قسمت های مختلفی ازگیاه کاکتوس رو تحت تأثیر قرار میدن. شپشکهای آردآلود هم میتونن از ریشهای که در زیر خاک قرار دارد تغذیه کنن وهم بر روی خارهای کاکتوس مستقر بشن واز شیره گیاه بمکند. جدا از اینکه شپشک آرد آلود شایع ترین آفت کاکتوس خاردار است، خلاص شدن از شر آنها هم خیلی سخت هست و بهتر است از آفت کش های سیستمیک استفاده شود حشرهکشهای تماسی هم میتونن شپشکهای آردآلود را از بین میبرند، اما به دلیل پوشش محافظی که حشره برای خود میسازد، باید در غلظت نسبتاً بالایی به آن اضافه بشه واین غلظت بالا باعث سوختگی گیاه میشه.قبل از سمپاشی گیاه رو با فشار آب زیاد بشورید بعد با یک حشره کش سیستمیک درمان کنید در درمان آفت شپشک آرد آلود باید صبور باشید وگیاهتون رو به طور کامل بررسی کنید تا دیگر آفتی در جایی باقی نمانده باشد.نکته حتما گیاه آلوده رو از گیاهان سالم جدا کنید.
کنه تارتن قرمز آفت کاکتوس
کنه های عنکبوتی قرمز یا کنه تارتن عنکبوت نیستن، در واقع کنه هستن. رنگ این آفت قرمز است و روی هر گیاهی که به آن حمله می کنن تار عنکبوت مانند ابریشم می سازن.این آفت بسیار کوچک هستن به همین دلیل به راحتی قابل دیدن نیستن این آفت بیشتر به بافت تازه گیاه حمله میکنه ناحیه آسیبدیده از کنهها به سمت پایین گیاه حرکت میکند. اگه حتی مشکوک به آسیب کنه عنکبوتی بر روی کاکتوس هاتون هستین، بلافاصله تمام گیاهان آلوده را قرنطینه کنید. برای درمان میتونید از کنه کش استفاده کنید توجه داشته باشید که ممکنه درمان رو تکرار کنید چرا که ممکنه تخمی از کنه در گیاه باقی مانده باشد.
نکات کلیدی در مورد بیمار نشدن کاکتوس ها
- در ابتدا در هنگام خرید گیاه کاکتوس دقت کنید تا گیاه آلوده نباشه چرا که در صورت آلوده بودن گیاه به هریک از بیماری ها ویا آفات گفته شده همان یک گلدون میتونه باعث نابودی بسیاری از گیاهانتون بشه.
- با توجه به نوع کاکتوستون شرایط مناسب و مساعدی رو برای گیاهتون فراهم کنید شرایط مناسب از نظر نور،دما، آبیاری مناسب و…..
- برای داشتن کاکتوس شاداب و سالم میتونید به اون کود بدین چرا که گیاهی که دارای کمبود مواد مغذی هست ضعیف شده و گیاه ضعیف شده بیشتر در معرض بیماری ها و حمله آفات قرار میگیره( البته کود مناسب و با دوز استاندارد) در مورد نحوه کود دهی به کاکتوس میتونید این مطلب رو {کود کاکتوس} انتخاب کود برای کاکتوس و نحوه درست کوددهی کاکتوس در خانه مطالعه کنید.
- گیاه کاکتوستون رو به طور منظم بررسی کنید تا اگه آلوده به آفت یا بیماری شد در مراحل اولیه قرنطینه ویا درمان بشن.
- نکته در مورد پوسیدگی کاکتوس خاک غنی با محتوای آلی بالا که به طور مداوم مرطوب باشه تقریباً هر کاکتوسی رو پوسیده می کنه، به خصوص اگر دما پایین باشه. دمای پایین مشکل را تشدید می کنه زیرا کاکتوس ها در دماهای پایین خواب هستند و از رطوبت موجود استفاده نمی کنن و خشک شدن خاک بیشتر طول می کشه.
- قسمت های آلوده در موارد پوسیدگی حتما باید به وسیله ابزاری تیز و ضدعفونی شده جدا بشن ومحیط برش خورده گیاه نیز با مواد مناسب با نوع بیماری ضدعفونی بشن.
- گاهی ممکنه که قسمت هایی از گیاه کاکتوستون قهوه ای و مرده بشه وشما رو نگران بکنه.این امر قطعاً می تونه یک مشکل باشه اگر ناشی از یک آفت یا عامل دیگری باشه، اغلب اوقات این فقط یک روند طبیعی پیری در کاکتوس هاست.همانطور که کاکتوس بالغ می شه، قسمت های پایینی یا پایه گیاه از پوست سبز صاف به ظاهری خشن، قهوه ای و پوسته مانند تبدیل می شه.اگر کاکتوس از بالا به پایین یا به صورت لکههایی در پهلو یا وسط قهوهای بشه، در این صورت چوب پنبهای نیست، بلکه یک مشکل واقعی مانند کنه عنکبوتی یا آفتاب سوختگی است.
سخن پایانی بیماری کاکتوس ها
در این مطلب سعی کردیم تا تعدادی از بیماری ها وآفات گیاهان کاکتوس رو به همراه درمانشون بهتون معرفی کنیم. شما میتونید برای نگهداری بهتر ازگیاه کاکتوستون وآشنایی بیشتر، مطالب علت پژمرده شدن کاکتوس (بیحال و شل شدن کاکتوس) و اصلی ترین دلایل قهوه ای شدن کاکتوس، ایجاد لکه قهوه ای و راه درمان اون در خانه رو هم مطالعه کنید. اگه در مورد این مطالب سوال و یا نظری داشتید میتونید در قسمت نظرات مطرح کنید.
