تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن خاک با کاربردی ترین روش ها + روش خانگی

بررسی راههای تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن خاک : اسیدی و یا قلیایی بودن خاک برای گیاهان بسیار اهمیت دارد. این اهمیت داشتن میتونه هم از نظر نوع گیاه باشه و هم از نظر جذب کردن مواد غذایی، پس در کل اسیدی و قلیایی بودن خاک میتونه تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر روی رشد گیاه داشته باشد. برای بهتر توضیح دادن میشه گفت گیاهانی وجود دارند که در یک محدود خاصی از اسیدیته توانایی رشد مطلوبی دارند و یا برخی از عناصر در یک بازه خاصی از اسیدیته قابلیت جذب شدن به گیاه دارند مانند آهن که در خاک های اسیدی میزان حلالیت آن افزایش پیدا کرده و جذب گیاه میشود و همین طور اگر میزان اسیدی بودن خاک خیلی افزایش پیدا کند این افزایش باعث افزایش حلالیت آهن نیز میشود واحتمال مسمومیت گیاه با آهن نیز افزایش پیدا میکند. به همین خاطر تشخیص دادن اسیدی و یا قلیایی بودن خاک و در نهایت اصلاح کردن آن دارای اهمیت است.

اسیدیته یا PH خاک چیست؟

برای تشخیص  PHخاک در ابتدا باید با مفهوم PH  و یا اسیدیته خاک آشنا بشیم.  PHمخفف کلمه  Power of Hydrogene به معنای قدرت یونی هیدروژن در محلول میباشد. در بیشتر مواقع از کلمه مخفف PH استفاده میشود. اسیدیته خاک مقیاسی است که بر مبنای عدد بیان میشود (اعداد از0تا 14) و به 3 دسته تقسیم میشود اسیدی، قلیایی و خنثی. خاک اسیدی خاکی است که اسیدیته آن کمتر از 7 باشد و خاک قلیایی خاکی است که اسیدیته آن بالای 7 باشد. خوب اگر اسیدیته خاکی برابر 7 باشد چی؟ در این صورت خاک شما خنثی است.

محیط خاک یک بستر مناسب برای تغییر اسیدیته ایجاد میکند به طوری که اگر آب مصرفی از نظر اسیدیته مقداری نامناسب باشد تا حدودی خاک قابلیت تنظیم کردن آن را دارد اما در کشت های آبی(هیدروپونیک) باید در تنظیم PH بیشتر دقت کنید چرا که خاکی برای تنظیم کردن وجود ندارد. نکته در خاک هم تغییرات PH وجود دارد که به یک سری عوامل بستگی دارد.

عوامل موثر در PH خاک

از عوامل موثردر  PH خاک میتونیم به نوع آب آبیاری (مطلب آب مناسب آبیاری گیاهان رو مطالعه کنید) ، نوع خاک (سنگ مادری زمین)، میزان کود دهی اشاره کنیم به طور مثال باید گفت در زمین هایی که با آب های زیرزمینی آبیاری میشوند به دلیل قلیایی بودن آب های زیرزمینی، خاک آن زمین ها نیز قلیایی میشود و در زمین هایی که بیشتر با آب باران آبیاری میشود خاک آنها بیشتر اسیدی هستند. استفاده بی رویه از کودهای نیتروژنه به دلیل داشتن آمونیوم، PH خاک افزایش میدهند و میتوانند باعث اسیدی شدن خاک بشوند.وجود برخی از گیاهان نیز در اسیدیته خاک تاثیر گذار است مانند گیاهان حبوبات که با آزاد کردن یون H باعث میشن تا خاک مقداری اسیدی شود.

روش خانگی برای تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن خاک

روش خانگی برای تشخیص خاک اسیدی و قلیایی استفاده کردن از مواد ساده ای مانند جوش شیرین و سرکه است. برای انجام تست در ابتدا باید از زمین مورد نظر نمونه برداری انجام بدین. نکته: سعی کنید از سطح خاک نمونه برداری انجام ندین بلکه چند سانت از زیر سطح خاک نمونه برداری کنید. در صورت وجود کلوخه آنها را خورد کنید. سنگ، چوب و آشغال موجود در خاک را بردارید. در ادامه برای تشخیص دادن خاک اسیدی، میتونید از جوش شیرین استفاده کنید.

روش استفاده از جوش شیرین : در این روش ابتدا خاک نمونه برداری شده را با مقداری آب مخلوط کنید تا به حالت گل در بیاید به مخلوط خاک وآب مقداری جوش شیرین اضافه کنید اگر خاک شما اسیدی باشد شروع به جوشیدن میکند. خاک اسیدی با جوش شیرین که خاصیت قلیایی دارد واکنش میدهد و بر اثر این واکنش گازهایی تولید میشود که به صورت حباب از گل خارج میشوند و یا به اصطلاح به شکل جوشیدن در میاید. در صورتی که خاک با جوش شیرین واکنشی نشان نداد به معنای قلیایی بودن خاک نیست بلکه شما باید آزمایش دیگری را انجام دهید تا مطمئن شوید که آیا خاک شما قلیایی هست یا نه؟

تشخیص خاک قلیایی با سرکه: در این روش مشابه بالا نمونه برداری انجام میشود و تنها در یک مورد با تست بالا متفاوت است آن هم اضافه کردن سرکه به مخلوط خاک و آب است که در این مورد سرکه خاصیت اسیدی داشته و در صورت قلیایی بودن خاک با هم واکنش داده و به حالت جوشش در میاید.

نکته: درمورد تست اسیدی در کل بسیاری از خاکها خاصیت کمی اسیدی را دارند و جوشش کم ممکن به خاطر همین موضوع باشد ولی در صورت جوشش شدید خاک شما PH اسیدی دارد.

مطمئن ترین روش اندازه گیری PH خاک

مطمئن ترین روش برای تشخیص و اندازه گیری PH خاک استفاده کردن از دستگاه PH متر است انواع مختلفی ازدستگاه PH متر در بازار موجود است برای استفاده کردن از این دستگاه ها ابتدا باید از چند نقطه از زمین نمونه برداری شود و سپس بر اساس دستورالعمل نوشته شده بر روی دستگاه PH متر ،PH خاک مورد نظر خود را اندازه گیری کنید.

ساده ترین روش اندازه گیری PH خاک

ساده ترین و راحت ترین روش برای اندازه گیری اسیدیته خاک، نمونه برداری کردن از چندین نقطه زمین و فرستادن نمونه ها به مراکز آزمایشگاه های معتبر است. یک روش دیگر برای تشخیص خاک اسیدی و یا قلیایی استفاده کردن از کاغذ های تورنسل و یا همان شناساگر PH است. با توجه به راهنمای روی کاغذ میتوانید از این کاغذ ها برای تشخیص اسیدیته خاک استفاده کنید این کاغذ ها در هر یک از محیط های اسیدی و یا قلیایی به یک رنگ در میآیند.

اصلاح کردن خاک اسیدی و قلیایی

همان طور که گفته شد زمانی که مقدار PH خاک بسیار بالا و یا پایین باشد به معنای اسیدی و یا قلیایی بودن خاک است وکه برای اصلاح کردن این خاک ها میتوانید از یک سری مواد کمک بگیرید. برای اصلاح کردن خاک قلیایی میتوانید از مواد اسیدی استفاده کنید مانند مواد سولفورها، پیت ماس و یا استفاده کردن از گوگرد. در زمین و یا باغ کوچک استفاده از پیت ماس، برای زمین های کمی بزرگتر استفاده از گوگرد اولیه و برای خاک گلدان استفاده از جوش شیرین مناسب تر است و اما در خاک های اسیدی برای اصلاح این نوع خاک ها شما میتوانید از مواد آهکی، کربنات ها و یا اکسید ها استفاده کنید. کود های شیمیایی و کود های آلی هر دو به مرور زمان باعث اسیدی شدن خاک خواهد شد. در مطلبی جداگانه به روش های اسیدی کردن خاک پرداختیم که پیشنهاد میکنم حتما مطالعه کنید.

تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن خاک با کاشت گل ادریسی

گل ادریسی یا هورتانسیا گلی است که با توجه به نوع خاک و اسیدیته آن رنگ گلبرگ هایش تغییر میکند این گل در خاک های اسیدی رنگ گلبرگ هایش به رنگ آبی بوده و در خاک های قلیایی به رنگ صورتی در میآیند و با توجه به رنگ گل ادریسی میتوان به اسیدی و یا قلیایی بودن خاک پی برد.

نکات مهم:

• در صورت بزرگ بودن زمین ممکن است اسیدیته خاک در نقاط مختلف زمین با یکدیگر متفاوت باشند و به همین دلیل بهتر است از چندین نقطه زمین نمونه برداری صورت بگیرد.
• به طور کلی مناسب ترین خاک، خاکی با PH خنثی و یا کمی اسیدی است.6 تا 5/7 بازه مناسب برای جذب کردن بیشتر مواد مغذی است.
• بسیاری از گیاهان در اسیدیته های مختلف امکان رشد کردن دارند اما اگر میخواهید گیاهانتان بهترین عملکرد خود را داشته باشند باید مقدار PH مناسب آنها را ایجاد کنید.
• در خاک های گلدان اضافه کردن قهوه سوخته میتواند PH خاک را کاهش دهد(خاک را اسیدی کند).در خاک گلدان قلیایی جوش شیرین را در آب حل کرده و به فاصله چند روز بر روی خاک اسپری کنید.
• در بسیاری از مناطق که زمین بسیار بزرگ است اصلاح کردن خاک امکان پذیر نیست .در چنین مناطقی که خاک دچار تغییر اسیدیته میشود بهتر است زمین ها را به حال خود رها نکنیم چرا که با این کار به بیابان زایی کمک میکنیم به طور مثال در خاک هایی که قلیایی و شور هستند میتوانید با کاشتن محصولات مقاوم به شوری وخاک قلیایی از تخریب اراضی جلوگیری کرد.
• اقلیم و آب وهوای منطقه نیز در اسیدیته خاک موثر است چرا که اقلیم در نوع باران های اسیدی تاثیر میگذارد و باران اسیدی بر روی اسیدیته خاک موثر است.کوددهی نامناسب و یا بیش از حد نیز میتونه باعث تغییر اسیدیته خاک بشود.

سخن پایانی

در این مطلب سعی کردیم تا در مورد PH و اسیدیته خاک صحبت کنیم و همچنین در مورد نحوه ی تشخیص اسیدی یا قلیایی بودن خاک و اصلاح کردن خاک نیز مطالبی گفته شد. و باید توجه داشته باشید که طبق بررسی های انجام شده بیشتر گیاهان در خاک اسیدی رشد خوبی دارند. اگر سوال، مشکل یا تجربه ای دارید حتما در بخش دیدگاه برای ما بنویسید تا کارشناسان گل من و تو در سریعترین زمان پاسخ شما رو ارسال کنند.