زنیان، گیاهی یک ساله با گل های سفید رنگ است که نام علمی آن Trachyspermum می باشد. این گیاه بومی کشور هند است که در ایران هم قایل رویش و رشد است. میوه ی آن که در واقع همان دانه های زنیان هستند، کوچک، بیضی شکل و رگه دار که بیشتر به رنگ های زرد، قهوه ای، سبز و خاکستری دیده می شوند، مزه ای تند و تیز دارند و عطر و بوی آن ها مانند آویشن می باشد. زنیان از جمله گیاهان دارویی ارزشمند در طب سنتی است که برای درمان سو هاضمه و معده درد مورد استفاده قرار می گیرد. علاوه بر این، سبب لاغری و کاهش وزن شده و برای کاهش درد مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید مفید می باشد. با ما همراه باشید تا با چند مورد از فواید و خواص زنیان برای سلامتی و ارزش غذایی آن آشنا شویم.
ارزش غذایی دانه های زنیان:
زنیان گیاهی مفید است که در هر صد گرم آن ۱۷/۱ درصد پروتئین، ۲۱/۸ درصد چربی، ۷/۹ درصد موادمعدنی، ۲۱/۲ درصد فیبر و ۲۴/۶ درصد کربوهیدرات وجود دارد. همچنین دارای کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین می باشد.
فواید و خواص دارویی زنیان:
معده و دستگاه گوارش:
عرق زنیان در طب سنتی ایران، به عنوان یک بادشکن و ضد نفخ به کار می رود و سبب بهبود هضم غذا می شود، معده درد، رفلاکس معده، ترش کردن معده، زخم معده و گاز روده را درمان کرده و به حفظ سلامت دستگاه گوارش کمک می کند. همچنین زنیان دارای خواص ضد نفخ است که باعث کاهش گاز در روده ها شده و نفخ شکم را درمان می کند.
پاک سازی ریه ها:
همانطور که گفته شد زنیان حاوی مقادیر بالای تیمول است که در نتیجه دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری طبیعی است، به همین علت باعث پاک سازی ریه ها و بهبود بیماری های سرماخوردگی، برونشیت و آسم را می شود.
درمان درد آرتروز:
دانه های زنیان با دارابودن مقادیر بالای تیمول دارای خواص ضد درد و ضد التهابی طبیعی هستند و برای کاهش خطر ابتلا به آتروز و درمان درد ناشی از این بیماری مفید و موثر هستند.
لاغری و کاهش وزن:
دانه های زنیان با دارابودن مقادیر بالای فیبر سبب افزایش سوخت و ساز بدن شده و با کاهش اشتها و جلوگیری از پرخوری به لاغری و کاهش وزن کمک می کنند.
علاوه بر این عرق زنیان منجر به سم زدایی و پاک سازی روده ها شده و از این طریق باعث کاهش چربی شکم می شود. همچنین عرق زنیان به هضم سریع غذا در بدن کمک می کند و با هضم سریع غذا، مانع از جذب چربی غذا در بدن شده و منجر به کاهش وزن و لاغری می شود.
درمان دندان درد شدید:
زنیان با دارا بودن خواص ضد التهابی و ضد درد طبیعی خود، به عنوان یکی از بهترین گیاهان دارویی برای برطرف کردن سریع دندان درد شدید محسوب می شود.
کلسترول خون و قلب:
دانه های زنیان دارای مقادیر بالای فیبر و چربی های غیر اشباع هستند که برای کاهش کلسترول خون بالا سودمند و موثر هستند و سبب کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی می شوند.
درمان یبوست و اسهال:
دانه های زنیان به برطرف شدن مشکلات مربوط به هاضمه کمک می کنند. یکی از مشکلاتی که با مصرف زنیان می توان برطرف نمود، یبوست است. همچنین این دانه ها برای درمان اسهال خونی و اسهال گزینه مناسبی محسوب می شوند. بدین منظور حدود یک مشت از دانه های زنیان را در یک لیوان آب جوشانده و صبر کنید تا خنک شود و دو مرتبه در روز میل کنید. این شیوه برای درمان سوءهاضمه و اسهال خونی سودمند و موثر است.
درمان ناراحتی های کلیوی:
دانه های زنیان برای برطرف کردن سنگ‌های کلیه بسیار مفید و تاثیرگذار هستند. علاوه بر این به درمان یا کاهش دردهای ناشی از اختلالات کلیوی کمک می کنند.
کاهش سردرهای میگرنی:
دانه‌های زنیان برای کاهش سردردهای میگرنی مفید و موثر هستند. بدین منظور کافی است که آن ها را در یک ورق کاغذ پیچانده و بو کنید. علاوه بر این برای برطرف کردن و معالجه سایر مشکلات مربوط به سر، می توان این دانه ها سوزانده و استنشاق نمود.
درمان جای جوش:
علاوه بر خواص ذکر شده، زنیان برای درمان جای جوش هم کارایی دارد و موثر است. بدین منظور کافی است پور تهیه شده از دانه های زنیان را با مقداری ماست مخلوط کرده و روی صورت خود قرار دهید. اجازه دهید به مدت سی دقیقه روی صورت بماند. سپس صورت خود را با آب گرم بشویید. با این شیوه درمانی می توانید جای جوش های خود را کمرنگ تر کنید.
درمان آسم:
برای تسکین سریع تر سرماخوردگی، می توانید دانه های زنیان را با آب گرم مصرف کنید که سبب دفع سرفه و مخاط از بدن هم می شوند. علاوه بر این زنیان برای درمان برونشیت و آسم هم موثر و مفید است. می توان دو مرتبه در روز دانهٔ زنیان را به‌همراه شکر زرد استفاده نمود.
عوارض جانبی زنیان:
نوزادان و کودکان:
هنوز اطلاعاتی درباره اثر زنیان بر روی نوزادان و کودکان وجود ندارد، بنابراین بهتر است که از مصرف زنیان در نوزادان و کودکان اجتناب کنید.
جنین و زنان باردار:
درباره اثر زنیان بر روی جنین و خانم های باردار هم هنوز اطلاعاتی وجود ندارد، پس براساس توصیه متخصصان، خانم های باردار نباید از زنیان استفاده کنند.
آلرژی و حساسیت:
امکان دارد که مصرف بیش از اندازه زنیان عوارضی مثل آلرژی و حساسیت را به دنبال داشته باشد که با علائمی مانند تهوع، استفراغ، سوزش پوست و سردرد قابل تشخیص است.
کبد:
مصرف زنیان ممکن است سبب برخی عوارض برای کبد شود بنابراین افراد مبتلا به بیماری های کبد بهتر است از مصرف زنیان خودداری کنند.
خطر خونریزی:
مصرف این گیاه باعث روان شدگی خون شده و خطر خونریزی را افزایش می دهد.
مطالب مرتبط:
