معرفی گل زیبای آشلانتوس

گیاهی از تیره آمارانتوس است که سال ها در ایران کشت وکار می شود و کشت آن در حاشیه های گلکاری شمال کشور رایج است. گیاهی چندساله است که به صورت یک ساله کشت و کار می شود. بسیار کوتاه است و به خاطر برگ های آن که به رنگ سبز زیتونی و زرد، باریک و قاشقی شکل است کشت می شود. برگ ها به طول ۲.۵ سانتی متر و دارای لکه هایی به رنگ قرمز، بنفش و برنزی است. گل های آن سفید و غیر قابل تشخیص بوده و روی سنبله جانبی تشکیل می شوند.باغبانهای ایران اصطلاخا به این گیاه آشلانتوس میگویند!!

آشلانتوس:

آشلانتوس گیاه یک‎ساله با نام علمی Amaranthus cruentus. از خانواده Amaranthaceae می‎باشد که به‎صورت طبیعی در نواحی گرم و مرطوب و شبه گرم و مرطوب آمریکای جنوبی می‎روید.این گیاه به‎عنوان گیاه زینتی در مناطق مختلف کشور کاشته میشود.

آشلانتوس بیشتر به خاطر برگهای قرمز زرشکی وزیبایی که دارد کاشته میشود و کشت آن در حاشیه های گلکاری در شمال کشور رایج است،گیاهی است چند ساله که به صورت یکساله کشت و کار میشود. آشلانتوس به‎عنوان گیاه زراعی دانه‎ای (جهت استفاده از دانه‎ها) و گاهی به‎عنوان علوفه‎ایدر تعدادی از کشورهای دنیا از جمله پرو، اکوادور، آرژانتین، چین، آمریکا و … کاشته می‎شود.

گیاه تاارتفاع ۱۰۰ سانتیمتر و گاهی تا ۱۵۰ سانتیمتر رشد می‎کند و برای رشد مناسب به آفتاب کامل نیاز دارد.گیاه در هر دو منطقه خشک و مرطوب به‎آسانی پرورش می‎یابد.برای جلوگیری از تنش در شرایط خشک، آبیاری باید به‎طور منظم صورت گیرد.

به‎آسانی از طریق دانه تکثیر می‎یابد و پرورش‎دهندگان غیر متخصص نیز به‎راحتی می‎توانند از کاشت آن در باغچه‎های خود لذت ببرند. در مناطق معتدل می‎توان قبل از آغاز بهار گیاه را در داخل خانه و یا گلخانه کشت نمود و در اوایل بهار آن را به زمین اصلی منتقل نمود. بسته به منطقه کاشت، گیاه ۶۰-۱۱۰ روز پس از کاشت وارد مرحله گلدهی می‎شود که در شرایط ایران گلدهی ۲-۳ ماه به طول می‎انجامد.

.گونه‎های متعددی از این جنس به‎صورت طبیعی و خودروی در ایران رویش می‎یابند که در موارد بسیاری به‎عنوان گیاهان هرز باغ‎ها و مزارع مطرح هستند. قدرت رشد سریع، توانایی تولید بذر زیاد و سازگاری با اقلیم‎های متنوع رمز موفقیت این گیاه می‎باشد؛ به‎طوری که از ارتفاع صفر در کنار دریا تا ارتفاعات ۳۵۰۰ متری مناطق کوهستانی دیده می‎شوند.

بیماری‎ها و آفات (Diseases & Pests) :

پوسیدگی ریشه و لکه برگی قارچی شایع‎ترین بیماری‎های گیاه می‎باشند که ناشی از آلترناریا و مایکوپلاسما می‎باشند. برای مقابله با این بیماری‎ها توصیه می‎شود از تراکم مناسب، عدم استفاده از آبیاری بارانی، حذف برگ‎ها و شاخه‎های اضافه (به هیچ عنوان سرشاخه اصلی را هرس نکنید) به‎منظور کاهش رطوبت در کانوپی، استفاده از سموم قارچ کش و …استفاده ‎شود.

لارو آگروتیس و اِمنیا که در مرحله جوانه‎زنی خسارات زیادی وارد می‎کنند؛ همچنین کرم‎های برگ‎خوار، سرخرطومی، ملخها و شته‎ها ازجمله مهم‎ترین آفات آشلانتوس می‎باشند.

نکته قابل ذکر اینکه آفات و بیماری‎های گیاهی، معمولاً بوته‎های ضعیف را مورد حمله قرار می‎دهند و گیاهان قوی و سالم در برابر آنها مقاومت می‎کنند.

توجه (کاربردهای تغذیه‎ای و دارویی):در بسیاری از ممالک دنیا دانه‎های این گیاه در تهیه هریره،سوپ و یا در پخت نان کاربرد دارد. جوانه دانه‎ها به‎عنوان سبزی مغذی در سالاد استفاده می‎شود. برگ‎ها نیز به‎عنوان سبزی قابل استفاده می‎باشند. علاوه بر آن ریشهبه‎عنوان ملین، و دانه برای خروج کرم کدو و درمان بیماری‎های چشم و اسهال خونی آمیبی استفاده می‎شود. در هند این گیاه به‎عنوان یک ادرارآورو درمان‎کننده زخم استفاده می‎شود.

تکثیر (Reproduction):

دانه‎ها پس از سپری شدن آخرین یخبندان در بهار کاشته می‎شود که در صورت دریافت دمای مناسب ۱۰-۱۴ روزه جوانه می‎زند.حداقل دمای خاک برای جوانه‎زنی ۱۵ درجه سانتیگراد است و این دما زمانی حادث می‎شود که دمای محیط۲۰-۲۵ درجه سانتیگراد باشد. در صورت خراش دادن سطح بذر با اسید سولفوریک غلیظ و یا کاغذ سمباده، درصد جوانه زنی بذرها افزایش می‎یابد.

بهترین عمق کاشت بذر ۱-۵/۱ سانتیمتر می‎باشد و در صورت کاشت عمیق درصد سبز کردن بذرها کمتر می‎شود. علاوه بر کاشت به‎صورت مستقیم، ۶-۸ هفته قبل از پایان یخبندان نیز می‎توان دانه‎ها را در گلخانه و یا منزل کشتو پس از سپری شدن خطر سرمازدگی، در زمین اصلی نشانمود که در این مدت ارتفاع گیاه تقریباً به ۸ سانتیمتر می‎رسد.

گیاهان جوان حداقل یک بار به وجین (مبارزه با گیاهان هرز) و سله‎شکنی (در خاک‎های سله‎دار و سنگین) نیاز دارند و زمانی که ارتفاع گیاه به ۳۰ سانتیمتر برسد به‎خوبی بر گیاهان هرز چیره می‎شود. با توجه به‎اینکه گیاه در تراکم بالا کشت می‎شود و گیاهچه‎ها به تعداد زیاد سبز می‎شوند، پس از اطمینان از خطر حمله حشرات، سرما زدگی، گیاهان هرز و … نسبت به تنک کردن آن اقدام نمایید.

خاک(Soil) :

خاک‎های غنی از مواد آلی و حاصلخیز، مناسب پرورش این گیاه زیبا هستند، هرچند گیاه کم توقعی است و در خاک‎های فقیر نیز رشد می‎کند.خاک‎های خنثی تا کمی اسیدی (۶/۵-۵/۷) با زهکشی خوب، مناسب رشد این گیاه هستند. گیاه حتی در خاک‎های با شوری کم نیز سازگاری خوبی نشان داده است. خاک‎های غنی باعث رشد سریع و توسعه اندام‎های هوایی گیاه می‎شوند. برای تقویت خاک و جلوگیری از سله بستن آن که مانع جوانه‎زنی و رشد گیاهان جوان می‎شود استفاده از مواد آلی راه حل کارآمدی می‎باشد.

دما(Temperature) :

این گیاه برای تولید مناسب و انجام فرایند فتوسنتز نیاز مبرمی به دمای مناسب دارد بنابراین یکی از عوامل محدودکننده رشد، دماهای پایین می‎باشد. دمای مناسب رشد در این گیاه ۲۰-۳۰ درجه سانتیگراد و حتی کمی بیشتر است.با وجود این، به‎خوبی با مناطق مختلف کشور سازگار شده است.دماهای زیر ۱۵ درجه سانتیگراد مناسب رشد این گیاه نیستند و محدود کننده رشد محسوب می‎شود. در دمای ۴ درجه سانتیگراد رشد گیاه متوقف می‎شود و در دمای زیر صفر درجه سانتیگراد از بین می‎رود.

نور (Light) :

آشلانتوس نیاز به نور کامل خورشید دارد و در شرایط نیم‎سایه رشد مناسبی ندارد. گیاه در نور ضعیف اندام‎ها و گل‎آذین ضعیفی تولید می‎کند. به‎دلیل اینکه یک گیاه C4 است بنابراین راندمان تولید در این گیاه بالا می‎باشد.برای بهره گیری از توانایی بالقوه گیاه، آب و مواد غذایی، دما و نور کافی باید در اختیار گیاه قرار گیرد. گیاه روزکوتاه است و رشد زایشی (تولید گل) معمولاً با کوتاه شدن روزها در اوایل تابستان آغاز می‎گردد.

آبیاری(Irrigation) :

گیاه برای رشد مناسب نیاز به آب کافی دارد که بهتر است به‎صورت قطره‎ای و یا سیستم نشتی و در غیر اینصورت از آبیاری جوی و پشته‎ای استفاده شود. برای جلوگیری از تنش آبیاری هنگام صبح و یا در پایان روز انجام شود. خاک‎های آلی توانایی حفاظت آب بیشتری در خاک دارند و مناسب پرورش این گیاه می‎باشند. حتی الامکان از بروز تنش خشکی در این گیاه خودداری شود چرا که باعث کوتاهی قامت و تولید تاج گل ضعیف در گیاهان می‎شود؛ بنابراین به آب کافی و منظم نیازمند است.