شرایط درست نگهداری گل شاه پسند : حتما در فصل بهار شاهد گل های زيبا و رنگارنگی در گل فروشی ها و سطح شهر بوده ايد، كه شما را به وجه آورده است و وسوسه خريد و پرورش آنها ذهنتان را مشغول كرده است. شايد جالب باشد بدانيد، اسم اين گل ها شاه پسند است كه در ۶۰۰ گونه زینتی، وحشی و دورگه از خانواده Verbenaceae با نام علمی Verbena Bonariensis وجود دارد. اين گل زيبا از خانواده شاه پسندیان و بومی مکزیک، آمریکای مرکزی، کارائیب و آمریکای جنوبی است .اين گياه در مناطق گرمسيری و نيمه گرمسيری رشد می كند به همين دليل در برابر خشكسالی بسيار مقاوم است. شاه پسند گزینه مناسبی برای تراس و کنار در ورودی می باشد.
درختچه شاه پسند در فصول پاییز تا تابستان رشد می كند و به دليل زیبايی و تنوع رنگ بالا (سفید، زرد، نارنجی، قرمز، صورتی، بنفشه) كاربرد زينتی و دارويی دارد. پرورش اين گياه خانگی بسيار آسان است، در مناطق گرمسيری در فضای باز قابل كاشت است و در فضای سرد و زمستانی به دليل اينكه در دمای صفر درجه از بين می رود نگهداری آن در گلخانه بايد انجام شود. همچنين اگر قصد داريد در منزل آن را پرورش دهيد بهتر در باغچه حياط خانه كاشته شود و به دليل حساسيت زا بودن برگ های آن در اثر تماس با پوست دست در محيط آپارتمان نگهداری نشود.
در هر صورت، اگر این گل زیبا و هميشه سبز را دیده ايد و قصد خرید و نگهداری آن را دارید، در اين مقاله شما را با همه نكات و شرایط نگهداری ، افسانه و رازهای تاريخی ، مشكلات نگهداری ، خواص درمانی و پرورش آن قدم به قدم شما را آشنا می كنيم.
گل شاه پسند چیست؟ و از کجا اومده؟
نام علمی این گیاه Verbena بوده و از خانواده Verbenaceae می باشد، شاه پسند درختچه ای گل دار و مقاوم به خشکی با گل های چند رنگ نارنجی، زرد، صورتی، بنفش و سفید است. از آنجایی که شاه پسند در تمام طول سال گل می دهد، كاشت آن در باغ و خانه امكانپذير است. البته به شرطی كه شرايط نگهداری از آن را بلد باشيد. گل شاه پسند به گرده افشانی نیز معروف است و شهد گل های آن برای پرندگان، زنبورها، پروانه ها و مرغ مگس خوار محبوب است.
شاه پسند، در مناطق مختلفی از جمله جنگل ها، کنار جاده ها، مراتع و باغ های مرکبات و در مکان های سایه دار یا آفتابی، مرطوب یا خشک رشد می کند و در سرتاسر جهان به عنوان یک گیاه زینتی خريد و فروش می شود. در قرن 18 زيبايی چشم نواز اين گل باعث شد تا به طور گسترده گونه های جدید آن پرورش يابد. امروزه صدها رقم از اين گياه در بازار اروپا و جهانی به فروش می رسد . گل شاه پسند را می توان به صورت درختچه کوچک گلدانی در منزل پرورش داد و تا 1 تا 3 متر رشد خواهد كرد. البته توجه داشته باشيد تماس پوست با شاخ و برگ و خارهای آن موجب بروز خارش و ایجاد حساسیت می‌شود.
| نام های رایج | گل شاه پسند، Lantana, shrub verbena، لانتانا |
| نام علمی | Lantana camara |
| PH خاک | کمی اسیدی |
| سمیت | برای حیوانات خانگی سمی است |
| بومی | گرم ترین مناطق قاره آمریکا و آفریقا و اروپا |
| زمان گلدهی | بهار تا پاییز |
ويژگی های گل شاه پسند
- شاه پسند درختچه‌ای با شاخه‌های زیاد است که به صورت توده‌ای، انبوه یا تاک رشد میکند.
- ساقه های اين گياه مربعی شکل با خارهای کوچک و خمیده است.
- برگهای سبز روشن اين گل حدود 6 سانتی متر طول، با لبه های دندانه گرد دارد، كه در مقابل یکدیگر در امتداد ساقه رشد می کنند.
- رنگ گل ها از زرد، سفید، صورتی، نارنجی، قرمز، یاسی و بنفش با قطر حدود 2.5 سانتی متر متفاوت است.
- برگهای بیضی آن با آرایش متقابل روی ساقه‌های چهار گوش خاردار (کرکهای سفت) چیده شده‌اند. البته رقم‌های زینتی آن خار ندارند.
- گل شاه پسند درختچه‌ای بت خوشه های ۲۰ تا ۴۰ گل است.
- گل‌ها به مرور زمان تغییر رنگ می‌دهند و این مسئله موجب شده که اين گل دو رنگ دیده شود.
- شاه پسند دارای مجموعه گل های زرد و نارنجی و قرمز در ابتدای شکفتن و گلدهی است.
- در شمال ايران اين گل در باغات كاشت می‌شود.
- شاه پسند تکثیر سريع و راحتی از طريق قلمه و بذر دارد.
افسانه گل شاه پسند گل عشق، فرهنگ و سنت
افسانه های گل شاه پسند دارای نمادهای مختلفی است كه در زير به برخی به آنها اشاره می كنيم:
نماد تاريخی گل شاه پسند
استفاده از این گل به هزاران سال قبل برمی گردد در آن زمان در سرتا سر اروپا از ارزش بالایی برخوردار بوده است و اهمیت آن به عنوان نماد فرهنگی و گیاه شفابخش استفاده می شده است، طوری كه به آن لقب گیاه عشق و صلیب داده اند. شاه پسند گیاهی مقدس در تمدن باستانی مصر بوده است. در مصر باستان به این گیاه “اشک ایسیس” (ایسیس الهه ی مصری هست که شوهرش اسیریس رو از دست داد و در اثر همبستر شدن با شیطان ، خدای هوروس رو به دنیا آوورد )
در گذشته های بسیار دور (حدود 100 سال پیش) مردم اين گل را به عنوان صلیب می شناختند. این داستان به زمانی برمی گردد كه از اين گیاه رو روی زخم “حضرت عیسی مسیح” برای قطع خونريزی گذاشتند. (امروز اين گياه به عنوان گیاه ضدخونریزی یا همون منعقد کننده میشناسن) در کتاب “تاریخچه و عملکرد سحر و جادو” نوشته پائول کریستین (Jean Baptiste) هم این گیاه به عنوان گیاه ضدشیطان معرفی شده است.
نماد مذهبی گل شاه پسند
در ایرلند قدیم مردم بر این باور بودند كه گل شاه پسند دارای قدرت‌های ماوراء طبیعی است واغلب جادوگران از آن در مراسم و مناسک برای قدرت های عرفانی كاربرد داشته است. همچنين در یونانی و رومی از اين گل برای تطهیر معابد از اين گل استفاده می كردند. همچنين بقراط پزشک یونانی، نيز از رنگ سرخابی اين گل برای درمان تب و طاعون استفاده می كرده است. در گذشته اين گل مقدس بوده و بسیاری از مردمان اين گیاه را به لباس خود می دوختند.همچنين از زمان امپراتوری روم در مراسم مذهبی و علیه شیاطین و جادوی سیاه استفاده می شد.
در طول قرن ها از گل شاه پسند استفاده های دارویی فراوان می كردند. در قرن هفدهم، اين گل برای درمان بیماری‌های داخلی مانند یرقان و آب‌ریزش و بهبود زخم‌ها استفاده می شد و امروزه برای کاهش اثرات افسردگی و اختلالات عصبی كاربرد دارد.استفاده از آن برای عشق و خوشبختی توصیه می شود،در قدیم اين گل برای دیپلماسی و در امضای قراردادها به كاربرده مي شده است.
نماد دارویی گل شاه پسند
ترکیبات زیست فعال موجود در گل شاه پسند اثرات دارویی از قبيل زير برای بدن دارد:
- ضد اسپاسم (شل کننده)
- تب بر (کاهنده تب)
- دیورتیک (کاهنده آب)
- قابض (منقبض کننده)
- آنتی باکتریال
- ضد التهاب
از اين گل برای شرايط پزشكی زير استفاده می شود:
- مسائل گوارشی
- عفونت های دستگاه ادراری
- سنگ کلیه
- نقرس و یرقان
- سردرد
- بیخوابی
- اضطراب و افسردگی
- بهبود شیردهی
- قاعدگی دردناک را از بین ببرید
- تسکین درد عمومی، به ویژه درد مفاصل
- غرغره کردن دمنوش شاه پسند با آب ولرم به تسکین التهاب گلو درد کمک می کند.
نماد و کاربرد موضعی گیاه شاه پسند
از شاه پسند به عنوان لوسیون یا کمپرس بر روی پوست استفاده می شود. شاه پسند به تسکین دردهای ناشی از نیش حشرات کمک می کند و با درمان سریعتر زخم ها، روند بهبود را تسریع می کند. برای يك پارچه تميز را در دم كرده اين گياه آغشته كنيد و مستقیماً روی پوست خود بمالید.
نكات و نحوه پرورش و نگهداری گل شاه پسند
یکی از گیاهانی که نیاز های خیلی کمی داره و با فراهم کردن حداقل ها براش میتونه رشد خوبی داشته بشاه، گل شاه پسند در آب و هوای سردسیری به صورت يكساله رشد می کند و در بهار و تابستان گل می دهند برای پرورش گل شاه پسند این نکات را دنبال کنید:
بهترین زمان کاشت گل شاه پسند
از آنجایی که شاه پسند عاشق گرما است، بهترین زمان کاشت آن در اواخر بهار است .
گل شاه پسند چقدر نور نیاز داره؟
شاه پسند به شدت نور رو دوست داره و فرقی نمیکنه که داخل خانه میخواهید نگهداری کنید وی ا باغچه باید نور زیاد براش فراهم کنید، به راحتی میتونه نور مستقیم خورشید رو هم تحمل بکنه در کل 9 الی 11 ساعت نور در روز برای رشد و گلدهی نیاز داره. از روش‌های تکثیر شاه پسند از طریق بذر است که در شهریور ماه است و قلمه آن بهتر در بهار انجام شود.
حتما مطلب نور مناسب گیاهان آپارتمانی رو مطالعه کنید.
بهترین خاک برای کاشت گل شاه پسند؟
اولین نکته برای خاک گیاه شاه پسند این هست که سعی کنید خاک اسیدی برای اون انتخاب کنید، اگر شاه پسند در فضای باز کاشت شود، بايد محلی را انتخاب کنید که خاک زهکشی خوبی داشته باشه و با مقداری کمپوست و خزه و مرطوب ترکیب شده باشه البته میتونید از کود حیوانی پوستی هم استفاده کنید. توصيه می شود از خاك رس استفاده نكنيد زيرا که باعث پوسیدگی ریشه های آن می شود. اگر میخواهید این گیاه رو در گلدان بکارید بهتره از خاک های آماده ویا ترکیب خاک برگ + خاک باغچه مقداری شدن استفاده کنید. حتما کف گلدان رو با استفاده از سنگ ریزه پر کنید تا زهکشی گلدان بالا بره
دمای ایده آل برای گل شاه پسند چنده؟
دمای كلی برای این درختچه وجود ندارد ، ولی رشد شاخه‌های آن در دمای حدود ۵ درجه سانتی گراد متوقف می‌شود. با وجود مقاوم اين گياه در هوای خشك، برای رشد بالقوه نیازمند خاک‌های همیشه مرطوب است(یعنی با بالا رفتن دما میزان آبیاری این گیاه باید افزایش پیدا کند). بهترین دمای برای رشد شاه پسند 15 الی 22 درجه سانتی گراد است.
گل شاه پسند رو چقدر آبیاری کنیم؟
گیاه شاه پسند را بايد به صورت متعادل و منظم آبياری كنيد. اگر آبياری بيش از حد باشد گياه آسيب می بيند و در صورت کم آبی طولانی مدت در معرض آفات و كنه های عنكوبت قرار می گيرد.همچنين روز‌های آفتابی شدید به صورت دائم آبیاری شود. جالب است بدانید که این گیاه تا قبل از اینکه به سن بلوغ برسه باید بیشتر آبیاری بشه یعنی خاک گلدان تا عمق 1 الی 2 سانتی متری خشک شد بهش آب بدید و در غیر ای صورت 3 الی 4 سانتی متر هم براش خوب، البته اگر این گیاه رو در باغچه کاشتید هر دو الی سه روز یکبار حتما آبیاری کنید.
آیا گل شاه پسند رو کوددهی کنیم یا نه؟
این گیاه زیاد نیاز به کوددهی نداره و زمانی که اون رو میخواهید بکارید با استفاده از کود حیوانی و یا ورمی کمپوست تغذیه کنید کافیه ، البته برای گلدهی و تقویت میتونید در فصل رشد که از اوایل بهار تا اواخر تابستان شروع میشه گیاه رو با استفاده از کودهای مختلف تغذیه کنید.
آیا گیاه شاه پسند نیاز به هرس دارد؟
بیشتر گونه های این گیاه نیاز به هرس کردن ندارند و با همان شرایطی که کاشته و رشد کرده اند میتوانند به راحتی گل بدهند ولی برای زیبایی میتونید این گیاه رو هرس کنید. البته برخی گونه های اون نیاز به هرس خواهند داشت.
طرز کاشت گل شاه پسند (بذر)
بذر اين گياه حداقل به مدت 4 سال زنده می ماند و هم اكنون به صورت تجاری در دسترس می باشد. شش تا هشت هفته قبل از کاشت بذرها در فضای باز مراحل زیر را دنبال کنید:
- دانه ها را چند روز تمیز و خشک نگه داريد.
- دانه های خشک شده را در ظرف در بسته و در یخچال نگهداری کنید.
- بذرها را به مدت 24 ساعت در آب گرم خیس کنید.
- گلدانی را بردارید و یک یا دو دانه را در مرکز آن قرار دهید .
- سپس گلدان را با کیسه پلاستیکی بپوشانید دقت داشته باشيد،بذر را مرطوب و در محیطی که دمای آن بین 70 تا 75 درجه فارنهایت است، نگهداری کنید.
- به محض مشاهده نهال ( حدود یک ماه) کیسه را بردارید و بذر را در فضای باز یا در گلدان بزرگتری بکارید.
نحوه تکثیر گل شاه پسند
بخاطر ارزان بودن این گیاه تکثیر گل شاه پسند چندان به صرفه نیست و گلخانه ها خیلی کمتر این کار رو انجام میدن ولی شما میتونید از این گیاه قلمه تهیه کنید که مراحل کار رو در ادامه توضیح دادم :
- یک ساقه جوان و سالم را که حداقل 8 سانتی متر طول داره از گیاه جدا کنید.
- برگهای اضافی رو از قلمه جدا کنید و حداقل 3 الی 4 عدد برگ روی قلمه بمونه
- میتونید هم در آب و هم در خاک قامه را ریشه دار کنید
- بهتره قلمه رو در ترکیب خاک برگ + پرلیت قرار بدید و هر زمان که خاک خشگ شد بهش آب بدید البته میتونید قلمه رو کاور کنید تا نتیجه سریعتر بشه
- گلدان کاشته شده قلمه را در محلی با نور زیاد ولی فیلتر شده قرار بدید.
- قلمه بعد از حدود 2 هفته شروع به ریشه زدن میکند
- بعد از ریشه دهی میزان آبیاری را کاهش بدید.
نحوه مراقبت از گل شاه پسند
گل های شاه پسند به نگهداری کم و آسانی نیاز دارند فقط باید به رشد و سازگاری با آب و هوای آنها توجه کنید.
- پس از شکوفه دادن گل ها، فقط باید هفته ای یک بار (یا حتی کمتر) آبیاری کنید .
- شاه پسندها به خاک غنی با اسیدیته کم نياز دارند. خاک را با مقداری با پودر کاج مخلوط کنید تا اسیدیته آن افزایش یابد. اگر می خواهید کود اضافه کنید، این کار را پس از شکوفه دادن گل به مقدار کم اضافه کنید زیرا کود رشد گل را متوقف می کند.
- شاه پسند درختچه ای گلدار است و بايد نوک ساقه ها در اوایل بهار آن را هرس کرده و حدود یک سوم ساقه آن را برش داد.
- اگر شاه پسند در محيطی با آفتاب کم، کمبود گردش هوا یا رطوبت بسیار زیاد كاشته شود، گل های آن دچار کپک پودری می شود همچنین اگر خاک آن به درستی زهکشی نشود، دچار پوسیدگی ریشه می شود و حشراتی مانند کنه های عنکبوتی، مگس های سفید و حشرات تمام آن را دربرمی گيرد. در اين صورت بايد گياه را با حشره کش سمپاشی كرد.
- در دمای زیر 28 درجه فارنهایت يا اگر گياه به مدت طولانی سرد بماند، خواهد مرد. این گیاه در دمای 55 درجه فارنهایت یا بیشتر رشد می کند.
چند نکته ضروری درباره اين گل
- حداقل نور مورد نیاز شاه پسند : این گیاه باید روزانه حداقل شش ساعت (یا بیشتر) نور مستقیم خورشید را دریافت کند و اگر در سایه کاشته شود کمتر گل می دهد.
- بیشترین ارتفاعی که شاه پسند رشد میکند: گل شاه پسند به عنوان یک گیاه چند ساله با 1 متر قد و 3 متر عرض رشد می کند و به عنوان یک گياه سالانه 1 متر قد و نيم متر عرض دارد.
- آیا گل شاه پسند سمی است؟ گل شاه پسند برای کودکان و حیوانات خانگی مضر است. زيرا برگهای آن باعث تحریک پوست یا راش می شوند تمام قسمت های گیاه سمی هستند و در صورت بلعیدن کشنده است. بنابراين بهتر است از کاشت آنها در مناطقی که کودکان و حیوانات خانگی هستند خودداری کنید.
حتما مطلب معرفی گیاهان سمی رو مطالعه کنید.
انواع گل شاه پسند را بشناسید
بیش از 150 گونه از جنس شاه پسند وجود دارد و گونه های جدید مرتباً كشف ميشوند گونه های شاه پسند به چهار گونه مختلف تقسيم ميشود.
- شاه پسند معمولی ( Lantana camara ) : ارقام مختلفی از این گونه وجود دارد.برخی از گونه ی رایج آن عبارتند از: Athens Rose ،Miss Huff ، New Gold و New Red
- شاه پسند بومی تگزاس ( Lantana horrida ) : این گیاه نیز انتخاب خوبی برای باغ و كاشت در فضای باز است. گل های لوله ای شکل آن به رنگ های قرمز روشن، نارنجی و زرد با برگ های سبز تیره هستند.
- گل شاه پسند بنفش ( Lantana montevidensis ) : ارقام زیادی از این گل وجود دارد که نام رایج آن هوم استد بنفش است. اين گونه دارای ساقه هایی با ارتفاع کم و شبیه تاک است و ارتفاع آن به 12 اینچ می رسد. این گل برای آویز عالی است .
- بونارینسیس 🙁 Bonarincis )این گونه از گیاهان شاه پسند تا 182 سانتی متر رشد میکنند و متعلق به نقاط گرمسیری هستند.
مشکلات و بیماری های گل شاه پسند
این گیاه خیلی زیاد درگیر مشکل و بیماری نمیشه ولی با فراهم نکردن شرایط درست نگهداری میتونیم به اون آسیب برسونیم که بعضی از مشکلات رو با هم بررسی میکنیم.
علت زرد شدن برگها و کم شدن گلدهی شاه پسند چیست؟
یکی از دلایل اصلی زرد شدن برگ گل شاه پسند آبیاری زیاد و یا نداشتن زهکشی مناسب هست که به مرور باعث کم شدن گلدهی آن هم میشه، اگر به موقع آبیاری رو کم نکنید و همچنان به آبیاری زیاد ادامه بدید کم ک ریشه ساقه گیاه میپوسه و باید شاهد مرگ اون باشید.
رشد عفلی گیاه و ضعیف شدن آن
اولین و اصلی ترین دلیل این مشکل کم بودن نور محل نگهداری گیاه است که باید هرچه سریعتر گیاه رو به محلی با نور زیاد منتقل کنید، توجه کنید که اگر فاصله برگها از هم زیاد باشه یعنی نور محیط کم هست و اگر گیاه ضعیف و کم رشد شده باشه میتونه از کمبود مواد مغذی در خاک هم باشه که باید گیاه رو با استفاده از کودهای مخصوص تعذیه کنید.
نشانه نور کم در گیاهان آپارتمانی رو مطالعه کنید.
علت وجود سفیدک روی برگها چیست؟
اگر تهویه هوا برای این گیاه خوب نباشه گیاه شما دچار سفید سفید خواهد شد پس اگر گیاه رو در خانه نگهداری میکنید اید تهویه خوبی هم داشته باشه، در حیاط و باغچه گیاه کمتر دچار مشکل میشه
خلاصه
گل شاه پسند یکی از ساده ترین گیاهان برای رشد به صورت یک یا چند ساله است.از انجا كه اين گياه در برابر خشکسالی مقاوم است بنابراین نیاز به نگهداری کمی دارد و سریع گل می دهد. اگر از اين گياه برای مصارف دارويی استفاده می كنيد حتما قبلش با پزشک متخصص مشورت کنید. در ضمن اگر تجربه، نظر و یا سوالی در خصوص گل شاه پسند دارید میتونید در بخش دیدگاه مطرح کنید.
- گیاهان مناسب بالکن
- گیاهان مناسب مبتدی
- معرفی و نگهداری گیاه فردوس
