شرایط درست نگهدار گل شمعی : به نظرم اگر به دنبال یک گل زیبا با گلهای خاص هستید بهترین گزینه برای نگهداری رو انتخاب کردید، گل شمعی یک گیاه پیچی و گل‌دار است که توسط رابرت براون به افتخار گیاه‌شناسان قرن هجدهم یعنی توماس هوی به نام هویا نامگذاری (در مطلبی جداگانه گیاه هویا رو معرفی کردیم) شده است. این گیاه با نام علمی Hoya carnosa از خانواده استبرقیان و خرزهره‌ایان است که بومی آسیای شرقی و استرالیا بوده و نام‌های مرسوم آن گل شمعی، گیاه شمعی، گیاه عسل، گل هویا می‌باشد.
گیاه هویا یکی از زیباترین گیاهان رونده است که به وسیله ریشه‌های هوایی به هم می‌چسبد، گیاهی همیشه سبز به حساب می‌آید و از ویژگی‌های قابل توجه این گیاه این است که تمام ساقه‌های جوان قبل از برگ نمایان می‌شوند. این گیاه شاخه‌های کمی ابدار با سطوح صاف خاکستری کم رنگ دارد و برگهای چند ساله آن بصورت گوشتی و مومی شکل هستند. گل شمعی دارای گلهای چتری و خوشه ای، سفید و صورتی گوشتی ستاره‌ای شکل خوشبو است که از خرداد تا پاییز ظاهر می‌شوند.گلها معمولا دوباره بر روی همان ساقه گل دهنده بوجود می‌آیند و نباید آنها را چید. این گیاه به‌ندرت قبل از دو سالگی به گل می‌نشیند.
تاریخچه و افسانه گل شمعی در ایران
ایرانیان باستان به دلیل شهد شیرینی که از این گل به زمین می‌چکد، به آن نام ” وژیک ” به معنی ” وش : شیرین و ژیک : قطره باران ” را داده بودند. چرا که این گلهای زیبا دارای شهدی موم مانند بوده بطوری که اگه شهد آنها بر روی یکی از وسایل خانه بریزد، آنها را کثیف می‌کند و در شستن هم به راحتی پاک نمی‌شود.
| نام های رایج | گل شمعی – هویا اوبواتا – گیاه موم |
| نام علمی | Hoya carnosa |
| PH مناسب خاک | این گیاه PH بین 6.1-7.3 دوست دارد |
| رنگ گلها | صورتی روشن، سفید |
| اندازه گیاه بالغ | 3 الی 6 متر |
هویا بومی آسیای شرقی در قسمت استرالیا است.که توسط گیاه شناس اسکاتلندی رابرت براون معرفی و به احترام گیاه شناس قرن ۱۸ توماس هوی نامگذاری شد. امروزه باغداران آن را یک گل استوایی معطر و با نگهداری کم می دانند. گل شمعی را در خانه مانند کاغذ دیواری به دور دیوار ها می پیچد و با برگ های زیبایش دیوار را زیبا می کند. جالب هست بدانید که گلهای گل شمعی در یک توپ میتواند تا 40 عدد هم برسد. این گیاه در خانه میتواند حداکثر 120 سانتی متر رشد کند.
معرفی انواع گل شمعی
گونه‌ای از هویا، hoya carnosa compacta، به عنوان گیاه طناب هندو شناخته می‌شود و با برگهای تا شده و پیچ‌دار آن که در امتداد درختان انگور شبیه طناب رشد میکنند، مشخص می‌شود. گل آذین این گونه تمایل به رنگ صورتی دارد. هویا گوشتی که برگهای پیچیده در امتداد یک بوم سفید دارد و گلهای سفید کوچک با رنگ صورتی مایل به قرمز در آن شکوفه میزند.
- هویا منظم که برگ براق و بیضی دارد و گل آذینهای بزرگ از رنگ قرمز تیره به خود میگیرد.
- هویا تزئینی که دارای برگ درازی بوده و گل هایی با رنگ غیرمعمول مثل زرد آلویی و نارنجی است.
- هویا وایتی که برگ های تیز و مایل به قرمز دارد و رنگ گل آن بوروندی سبک است. هویا کری شکل قلب بوده و گلهای کرم رنگی دارد.
- گل هویا جنوبی که برگهای براق و گلبرگهای سفید با هسته تمشک مانند دارد.و گونه ای این گول به نام تری کالر است که برگهایی با رنگهای مختلف داشته و گل آن به شکل ستاره های سفید رنگ است.
شرایط نگهداری گل شمعی
گل هویا به‌طور طبیعی در محیط گرمسیری به صورت مدیریت شده رشد می‌کند و نیاز زیادی به مراقبت ندارد. از این گیاه میتوان به عنوان گیاهی که در باغچه و بالکن کاشته شود نیز استفاده کرد. ولی بهتره گونه هایی که از گلخانه ها میخرید رو در شرایط داخل خانه نگهداری کنید و یا از اول بهار اون رو در حیاط قرار بدید تا به شرایط بیرون عادت بکنه، قابل توجه کسانی که به فکر تهیه گل شمعی هستند؛ این گل در محیط نورگیری قرار میگیرد که نور مستقیم به آن نرسد چرا که اگر نور مستقیم و بیش از حد دریافت کند برگ‌هایش می‌سوزد از طرفی نور خیلی کم و سایه هم مانع گلدهی این گل می‌شود.
تکثیر این گل از طریق لایه‌بندی هوا یا قلمه‌های ساقه انجام می‌شود. از یک محیط گلدان باز بهره می برد که اجازه می دهد مقداری هوا به ریشه ها برسد. مخلوط های معمولی شامل مواد زهکشی با عیار بزرگ مانند پرلیت، پوکه، یا گلوله های سرامیکی است. گیاهان باید به طور منظم با کود مناسب برای گیاهان اپی فیت تغذیه شوند.در ادامه تک تک نیازهای گل شمعی رو مورد بررسی قرار میدیم.
نور مناسب جهت رشد گل شمعی چقدر باید باشه؟
گل شمعی به نور کافی ولی نه زیاد احتیاج داره و بهتر است که پشت پنجره شمالی یا جنوبی اون رو قرار بدید، به نور زیاد و شدید (یعنی نور به صورت مستقیم روی برگهای اون بخوره مخصوصا در فصول گرم سال) حساس هست و موجب سوختگی برگهای آن خواهد شد پس حتما از نور فیلتر شده استفاده کنید. در ظهر های گرم تابستان حتما گیاه در سایه قرار داشته باشد تا آسیبی به برگ و گلهای آن وارد نشود. زمانی که گیاه به دوره گلدهی رسید از اوایل بهار و تابستان گیاه را به مکانی با نور زیاد منتقل کنید.
اگر دوست دارید گیاه رو در حیاط یا باکن نگهداری کنید محلی رو براش انتخاب کنید که ظهر ها سایه باشه، البته توجه داشته باشید که در کنار نور زیاد نور کم هم میزان گلدهی و رشد گیاه رو کم خواهد کرد پس حداقل روزانه 6 الی 8 ساعت نور فیلتر شده براش فراهم کنید، راستی اگر خونه یا محل کار شما نور نداره میتونید از نور رشد برای اون استفاده کنید.
بهترین دما برای نگهداری گل شمعی چقدر است؟
گل شمعیان (هویا) در مناطق معتدل، نیمه گرمسیری و مرطوب رشد می کنند بنابراین به سرما و دماهای پایین حساس می باشند. دمای مناسب برای گل شمعی در فصل بهار و تابستان ۱۸ الی ۲۷ درجه سانتی گراد است. دمای مناسب برای گل شمعی در فصل پاییز و زمستان حداقل ۱۰ الی ۱۶ درجه سانتی گراد است. به هیچ عنوان گیاه را در دمایی کمتر ۱۰ درجه سانتی گراد در زمستان قرار ندهید. حداکثر دمای قابل تحمل برای گل شمعیان ۳۵ درجه سانتی گراد است. اگر در مناطق سردسیر زندگی میکنید و گیاه را در بیرون از خانه (تراس، بالکن و…) نگهداری می کنید باید به محض رسیدن پاییز گیاه را به خانه انتقال دهید و یا اون رو با ساتفاده از پلاستیک روشن کاور کنید.
میزان و نحوه صحیح آبیاری گل شمعی چطور است؟
به آبیاری کم مقاوم هست ولی مرطوب ماند خاکش را برای مدت طولانی به هیچ وجه دوست ندارد و باعث مشکل در گیاه خواهد شد. سعی کنید بین دو آبیاری خاک گلدان تا عمق ۴ سانتی متری کاملا خشک شود و سپس آبیاری را انجام دهید. در زمستان نیز آبیاری به مراتب باید کمتر از تابستان باشد. توجه داشته باشید که از آب بدون املاح برای آبیاری استفاده کنید تا گیاه شما دچار مشکل نشود. (برای این کار میتونید آب رو به مدت 24 ساعت در محلی قرار بدید تا کلر اون خارج بشه و یا از آب دستگاه تصفیه آب استفاده کنید)
آبیاری در فصل بهار و تابستان:
اجازه دهید سطح خاک در بین دو آبیاری تا عمق ۵ سانتی متری خاک خشک شود، سپس اقدام به آبیاری نمایید. به طور کلی در فصل بهار و تابستان به هفته ای ۱ مرتبه آبیاری نیاز دارند.
آبیاری در فصل پاییز و زمستان :
بگذارید گلدان قبل از آبیاری گیاه در زمستان کاملاً خشک شود. در فصل زمستان به هر ۱۵ روز یک مرتبه نیاز دارند. هویا گیاهی است اگرچه در فصل زمستان سرعت رشد آنها کمتر می شود اما به خواب زمستانه نمی روند. بنابراین بایستی در این فصل تنها میزان آبیاری را کاهش داد. در این فصل تنها مرطوب کردن سطح رویی خاک برای گل شمعیان کفایت می کند و نیازی نیست که بعد از آبیاری، آب از منافذ زیر گلدان بیرون رود.
بهترین خاک برای گل شمعی چیست؟
این گیاه خاکی که تخلخل بالایی داشته باشد و آب رو به خوبی از خودش عبور بده را دوست دارد، شما میتونید از ترکیب خاک ارکیده هم برای این گیاه استفاده کنید، چرا که رطوبت زیاد و دیر خشک شدن خاک ریشه‌ی این گل را دچار پوسیدگی می‌کند. حتما سعی کنید که گلدانی انتخاب شده تعداد سوراخ های کافی در کف داشته باشد و بعد از آبیاری آب اضافی از زیر گلدان خارج شود. در ضمن میتونید از پیت ماس +پرلیت + کوکوپیت هم برای ترکیب خاک گل شمعی استفاده کنید.
آیا گل شمعی نیاز به کوددهی دارد؟
برای رشد بهتر و رونده بودن ساقه ها بهتر است در فصول رشد یعنی بهار و تابستان، گیاه هر 2 هفته یک مرتبه تغذیه شود. کود مخصوص گلهای زینتی برای گل هویا مناسب است. میتونید از کودهای پتاس بالا و سه بیست برای اون استفاده کنید، راستی استفاده از هیومیک اسید هر سه ماه یکبار هم میتونه جذب مواد مغذی در خاک رو هم بالا ببره، برای خرید کود و سم میتونید به فروشگاه گل من و تو مراجعه کنید.
آیا گل شمعی نیاز به هرس دارد؟
این گیاه رشد نسبتا سریعی دارد و ساقه ها به سرعت بلند می شوند بنابراین برای اینکه گیاه حالت بوته ای خود را حفظ کند باید ساقه ها را سرزنی کرد تا مانع از بلند شدن بیش از اندازه ساقه ها شویم. البته در زمان هرس توجه داشته باشید که به هیچ عنوان ساختارهایی را که شبیه ساقه اما بدون برگ هستند را قطع نکنید.
رطوبت مناسب گیاه شمعی چقدر است؟
این گیاه برای رشد خوب به حداقل 50 درصد رطوبت محیط نیاز دارد و هرچقدر رط.بت بالا بره و محل نگهداری گیاه تهویه خوبی داشته باشه شاهد رشد و خوش رنگ شدن برگها خواهیم بود، راستی در یک مطلب کامل نحوه تامین رطوبت گیاهان آپارتمانی رو بررسی کردیم که میتونید مطالعه کنید.
نحوه و زمان تعویض گلدان پیچ شمعی
این گیاه به هیچ وجه گلدان بزرگ رو برای زندگی دوست نداره، سعی کنید تا جایی که امکان داره زود به زود گلدان گیاه رو تعویض نکنید تا گیاه بتونه گلهای زیبا خودش رو به رخ شما بکشه، هر وقت رشد گیاه متوقف شد و یا ریشه گیاه از زیر گلدان خارج شده نشون میده که زمان تعویض گلدان فرا رسیده و شما باید فقط با یک گلدانی که یک سایز بزرگتر از گلدان قبلی گیاه است تعویض کنید. موقع تعویض گلدان توجه داشته باشید که حتما تعداد سوراخ های کف گلدان متناسب با گیاه باهش تا آب اضافی از زیر گلدان خارج بشه
تکثیر گل شمعی در خانه
شما می‌توانید برای تکثیر پیچ شمعی ، با یک چاقو یا قیچی تیز، قلمه های انتهایی ساقه را به طول 8 تا 10 سانتیمتر جدا کنید و برگهای پایین قلمه ها را به طول 3 سانتیمتر از ساقه بکنید، سپس انتهای قلمه را در پودر هورمون ریشه زایی فرو برده و هر 5 تا 7 قلمه را برای به دست آوردن گیاهی با شکل مناسب ، در گلدانی با قطر دهانه 9 سانتیمتر حاوی کمپوست بذر و قلمه با پایه پیت قرار دهید، دقت کنید كه قلمه های انتهایی و ساق ای را جدا گانه بکارید.
حال قلمه را درست در خاک بگذارید چون امکان دارد گیاه وارونه در خاک قرار بگیرد. خاک را نسبتا مرطوب نگهداشته و قلمه ها را با کیسه پلاستیکی شفاف بپوشانید. گلدان ها را در با نور مناسب و کافی و دمای 18 تا 20 درجه سانتی گراد نگه دارید. ریشه دهی دو ماه طول می كشد. بعد از این مدت کیسه پلاستیکی را بردارید و شروع به تغذیه مصنوعی کنید. حداقل تا یکسال گلدان را تغییر ندهید. نکته: قلمه هایی که حدود 6-2 گره (محل اتصال برگ به ساقه) دارند بهتر ریشه تولید می کنند.
برخی از مشکلات رایج و آفات و بیماری ها در پرورش گل شمعی
ابتدا برخی از پرسش های شما رو مطرح میکنیم و به اونها پاسخ میدیم و سپس به بررسی برخی از آفت هایی که به گیاه حمله میکنند میپردازیم
علت گل ندادن گل شمعی چیست؟
دلایل مختلفی میتونه بر گلدهی گل شمعی تاثیر گذار باشد، نور، مواد مغذی، گلدان بزرگ، پس سعی کنید گیاه رو در محلی قرار بدید که حداقل روزانه 6 ساعت نور دریافت کنید و در فصل بهار و تابستان آن را با کودهای گیاهان اپارتمانی تغدیه کنید، در ضمن گلدان بزرگ و یا خیلی کوچک هم میزان و کیفیت گلدهی را کاهش میدهد.
علت جمع و فر شدن برگهای گل شمعی چیست؟
این مشکل میتونه دوتا دلیل عمده داشته باشه، یکی پایین بودن رطوبت محیط که باعث میشه گیاه میزان زیادی آب رو از برگ گیاه تبخیر کند که باید با روش هیا مختلف رطوبت محیط رو افزایش بدید و یا در بدترین حالت امکان دارد که ریشه گیاه از آبیاری زیاد از بین رفته باشد که سریعا باید گیاه خاک رو قارچ کشب کنید و از گیاه قلمه تهیه کنید.
چرا برگهای گل شمعی قرمز میشه؟
این مورد نشون میده که میزان نور دریافتی گیاه خیلی زیاد بوده و کم کم برگها شروع به سوختگی خواهند کرد، حتما گیاه رو به محلی با نور کم و فیلتر شده منتقل کنید.
آفات مختلف می توانند پیچک موم را در خانه آلوده کنند:
- نماتدها – کرم های کوچک شفاف – روی ریشه ها مستقر شده و مواد مغذی را از آنها می گیرند. گیاه بیمار رنگ برگهای سبز تیره را به زرد تغییر می دهد. که در مطلبی جداگانه نماتد رو کامل بررسی کردیم.
- کنه عنکبوت یک زیستگاه متفاوت را انتخاب می کند – قسمت پایین برگها. یک تار عنکبوتی در سینوسهای آنها ظاهر می شود ، صفحه برگ رنگ می شود. گیاه را می توان با اسپری مکرر نجات داد ، زیرا کنه عنکبوت از رطوبت می ترسد. غده های قهوه ای و کوچک روی برگ ها نشان دهنده ظهور جای زخم ها است. چوب زخم آب میوه های گیاه را مکش می کند.
- حشره بالدار سفید – نمونه هایی را که در خاک غوطه وری تشکیل می شود را انتخاب می کند ، اما خود پروانه وحشتناک نیست بلکه لاروهای آن است که از آب برگ تغذیه می کنند.
چند توصیه برای اینکه با مشکلاتی که این گیاه ممکن است داشته باشد روبرو نشویم
- به دلیل کمبود نور این گیاه باید حداقل در مدت نیم روز در محیط روشن قرار گیرد و در قسمت پنجره قرار گیرد و به خوبی روشن شود. پیچ پیچ موم خورشید روشن را دوست ندارد و می تواند دچار سوختگی شود ، بنابراین مجبورید در طول روز پرده ها را با شیشه سایه بزنید. در زمستان ، گیاه از نور کافی برخوردار نیست ، بنابراین لازم است که یک نور مصنوعی ایجاد شود.
- دلیل دوم ممکن است سن گیاه باشد
- شاید گیاه در گلدان بزرگی رشد کند. سیستم ریشه وی طولانی نیست ، اما شاخه ای است ، بنابراین بهتر است گل را در یک ظرف کوچک مربع شکل کاشته و به مدت 5-7 سال پیوند نکشید تا سیستم ریشه تمام فضای خالی را پر کند.
- رشد و مرحله گلدهی آب را تحت تأثیر قرار می دهد ، اما درجه هیدراتاسیون بستگی به نوع گیاه دارد. هویا فقط در صورت خشک شدن خاک سطحی آبیاری می شود. نمایندگان دارای برگهای نازک به طور مداوم به رطوبت احتیاج دارند. در روزهای گرم تابستان ، برگهای هر گیاه به هر نوع آبیاری نیاز دارند.
- در زمستان ، گل در یک اتاق خنک قرار می گیرد. در چنین زمانی ، آب دهی متوسط ، بدون کوددهی است.
نتیجه گیری و نکات کلی و مفید درباره گل شمعی
اگر در منطقه‌ی گرمسیری هستید و علاقه‌ی زیادی به پرورش گل دارید ولی از نگهداری و پرورش آن مطلع نیستید گل شمعی یا هویا پیشنهاد عالی برای شما به شمار می‌آید.ایرانی های قدیم به آن وژیک میگفتند. گل هویا توسط رابرت براون گیاه‌شناس و به افتخار گل شمعی شناس قرن هجدهم یعنی توماس هویا، به این اسم نام گذاری شد.این گل زیبا مراقبت کمی میخواهد و از این حیث مورد علاقه بسیاری از باغبانان است. هویا گیاهی گرمسیری است و رشد مدیریت شده ای دارد.
سعی کردم در این مطلب تمام نکات و شرایطی که باید برای گل شمعی فراهم کنید رو براتون شرح بدم، دوست دارم شما از تجربه خودتون در بخش دیدگاه بگید و اگر سوال یا مشکلی در نگهداری دارید حتما برامون بنویسید تا کارشناسان پاسخ شما را ارسال کنند.
