چطور از گل پیونی (پئونی) نگهداری کنیم؟ گلی بزرگ با تعداد برگهای زیاد، نام دیگه این گیاه گل صدتومنی هست، یکی از گیاهان که در یونان باستان بهش الهه شفابخش میگن رو میشه به راحتی در خانه یا محل کار کاشت و ازش نگهداری کرد، جالبه بدونید که بعد از کاشت میتونه تا 100 سال زنده بمونه ، این گیاه زیبایی و عطر فوق العاده ای داره که پیشنهاد میکنم حتما در گلدان یا باغچه اونو بکارید. راستی علت نامگذاریش هم جالبه که در ادامه بهتون گفتم.
گل صدتومانی، برای افرادی كه عاشق باغبانی هستند ولي حوصله مراقبت و نگهداری از گل و گياه را ندارند گزينه مناسبی است. زيبايي، معطر بودن و عمر طولاني اين گل محيط زندگي شما را دگرگون مي كند و به عنوان يك هديه سرشار از عشق و آرامش براي مناسبت های سالگرد ازدواج یا روز ولنتاین و يا تزئين اتاق كار مناسب است. به غير از زيبايی تاريخچه اين گل به چين و طب چينی برای درمان بيماری های تشنج و تب برمی گردد. برای آشنايی بيشتر با اين گل دلفريب و مشهور با اين مقاله ما همراه باشيد.
گل پیونی رو بیشتر بشناسیم
گل پيوني (پئونی) يا صد تومانی با 60 گونه متفاوت گياهی گلدار از خانواده پیونی است. گل صد تومانی دارای گل های بزرگ و معطر در طیف وسیعی از رنگ ها، فرم ها، اندازه ها و بوته های چند ساله است. به دلیل زیبایی و طول عمر زیاد یکی از شناخته شده ترین و محبوب ترین گیاهان چند ساله است كه تقریباً در هر مكانی باشرايط آب و هوايی در دمای حداقل 10 درجه سانتی گراد تا صد سال یا بیشتر بدون رسیدگی رشد می كند.
| نام علمی گیاه پیونی | Paeonia officinalis |
| نام های رایج | پیونی، پائونیا، صدتومانی ، Peony |
| PH مناسب خاک | پی اچ خاک ای گیاه بین 6.5 تا 7 باشه |
| زمان گلدهی | اواخر بهار تا اواخر تابستان |
| رنگ گلها | سفید، صورتی، قرمز، بنفش تیره و مرجانی |
| سمیت پیونی | خفیف، برای انسان و حیوانات خانگی سمی است |
گل پیونی به طور متوسط بین 5-7 روز شکوفا می شود و از سفید، صورتی و قرمز تا مرجانی، قهوه ای و زرد متغیر است. بسیاری از گل های صد تومانی با باز شدن رنگشان تغییر می کنند و رایحه‌های متفاوتی از شیرین ، بوی مرکبات و کمی تند دارند.
حدود 60 گونه گل صد تومانی وجود دارد که از آسیا، اروپا و آمریکای شمالی منشا می گیرند که قطر اين گل در بیشترین حالت خود به 25 سانتی متر می رسد. گلهای زیبای اون کاسه ای شکل هستند و در همه رنگ ها به جز آبی موجود می باشد. معمولا از اواخر بهار تا اواخر تابستان شکوفا می شود. همچنین گلهای اون قادر به گرده افشانی هستند، جالبه بدونید که گلبرگ های گل صد تومانی به عنوان دسر در چین مصرف می شود. همچنين گلبرگ های تازه را می توان در سالاد به عنوان چاشنی لیموناد استفاده کرد. در چین، به عنوان گل ملی در نظر گرفته شده است و دارای بیش از 6500 نوع تنوع گل در دنیا می باشد.
گل صد تومانی می تواند بیشتر از مردم زنده بماند همچنین گل صد تومانی اگه در شرایط مطلوب نگهداری شود بيشتر از انسان تا حدود 100 سال عمر مي كنند.
بزرگترین تولید کننده پیونی کدام کشور است؟
هلند بزرگترین تولید کننده گل صد تومانی است اما منبع رشد آن در آلاسکا می باشد و میلیون ها گل صد تومانی تولید می شود.از ژوئن تا سپتامبر در دسترس هستند. رایج‌ترین گونه‌ای که کشت میشود دارای شکوفه‌های صورتی ملایم و مملو از گلبرگ است.
حالا چرا بهش میگن گل صد تومانی؟
خب گفتم قبل از اینکه تاریخچه این گیاه رو در دنیا بگم بیایم و ببینم چطور وارد ایران شده و چرا بهش میگن گل صدتومنی، گفته میشه که پیاز این گل زیبا رو یکی از سفیر های خارجی (بعضی ها میگن باغ بان اروپایی) برای پادشاه ایران (خیلی ها میگن مظفرالدین شاه) هدیه می آورد و پادشاه هم بسیار از این گل خوشش میاد و انعام خیلی زیادی معادل صد تومن به آن هدیه میدهد که در آن زمان مبلغ بسیار زیادی بوده است (الان یدونه آدامس هم نمیکنه) و از همونجاست که بهش میگن گل صد تومانی، حالا دوست داشتی جای اون سفیره بودی؟
روایت دوم برای نام گذاری این گیاه به صد تومانی : میگن وقتی این گل وارد ایران شد بخاطر تازه وارد بودن و گران بودنش (100 تومان) لقب گل صد تومانی رو بهش دادن، این ماجرا به قبل از انقلاب بر میگرده و اگر درست باشه واقعا گرون بوده و ارزش خرید نداشته.
آشنايی با تاریخچه گل پیونی يا صد تومانی
پيونی تاريخچه پر فراز و نشيبی دارد. نامگذاری آن از پزشک یونانی شناخته شده خدایان و شاگرد سابق Aesculapius (آسکولاپیوس ) گرفته شده است. آسکولاپیوس، خدای پزشکی و شفای یونان بوده است، اين پزشك زماني که بيماری لاعلاجی را با استفاده از ریشه گل صد تومانی درمان کرد.
قدمت گل صد تومانی به 1000 سال قبل از میلاد در چین برمی گردد، تا به امروز نيز به عنوان گونه محبوب در چین باقی مانده است. گل صد تومانی در چین نماد امپراتوری بود و در باغ کاخ های امپراتوری چین گل صد تومانی رایج بود و به آن ” شو یو” به معنای زیباترین گل می گفتند.
همچنين در طب چينی به عنوان گیاه دارویی از پوست ریشه آن برای درمان تب، بهبود عملکرد کبد، خنک سازی بدن و تقویت خون استفاده می شود. در مدتی گل صد تومانی به عنوان یک گیاه تزئینی محبوبیت پیدا کرد چینی ها از ریشه آن در مبادله کالا استفاده می کردند سپس در اوایل قرن هشتم، به ژاپن رسید و در آنجا به بیش از 300 رقم تولید شد در قرن نوزدهم، شکوفه های زیبای گل صد تومانی به باغ های اروپایی راه یافت و به دلیل زیبایی و خواص دارویی اش مورد احترام ومحبوبيت قرار گرفت .
صد تومانی نماد چیست؟
در زبان گل ها، پيونی به معنای عاشقانه، ظرافت، افتخار، ثروت و فراوانی یاد میشود (میتونم بگم در بین گلهای عاشقانه پیونی پرچمدار این گونه گلها می باشد) و یکی از محبوب ترین گل ها برای دسته گل عروسی به شمار می رود، گل صد تومانی نمایانگر عشق است و به عنوان فال خوب برای یک ازدواج شاد تلقي می شود. جالب اینجاست که این گل نشان دهنده شرم و خجالت در دوران ویکتوریا بود. در چین و ژاپن نماد احترام، خوش شانسی و رفاه است.
خواص دارویی گل صدتومانی
خواص دارویی گل پوینی برای سیستم ایمنی و خواص تقویت کننده خلق و خو و درمان موثر التهاب، لخته شدن خون و درد می باشد و از ریشه و دانه گل صد تومانی قرن ها در طب سنتی چینی برای درمان سردرد، آسم، تشنج، بیماری کبد و چندین بیماری دیگر استفاده می شده است. همچنین در طب گیاهی اروپایی به عنوان درمانی برای مشکلات مثانه و کلیه كاربرد دارد.
چگونه گل صد تومانی را پرورش دهیم؟
در ادامه شرایط نگهداری و شرایطی که شما باید برای کاشت رو فراهم کنید گفتم :
بهترین زمان کاشت گل پیونی چه زمانی است؟
گل صد تومانی بايد در پاییز (اواخر سپتامبر) و حدود شش هفته قبل از زمستان كاشته شود در اين صورت علاوه بر شكوفايی به نگهداری كمی نياز دارد. اگر در بهار كاشته شود ممکن است تا دو سال شکوفا نشود. پیونی را بايد در گلدانی پر از آب قرار دهید و در محیط خنک از آن نگهداری کنید. اگر در تابستان ريشه آن بكاريد بايد هفته ای یکبار و به اندازه چند سانتی‌متر از روی خاک را خیس کنید. همچنين پايير زمان قلمه زدن و پايان زمستان بايد كود دهي شود.
محل کاشت گل صد تومانی چطور باشه؟
انتخاب محل مناسب براي كاشت گل ضروری است. گل های صد تومانی ریشه های عمیقی دارند که پیوند و قلمه زدن را دشوار یا حتی غیرممکن می کند. بنابراین براي كاشت بايد محلی با ويژگي هاي زير را در نظر بگيريد:
گل پیونی چقدر نور نیاز داره؟
این گیاه به نور زیاد و مستقیم نیاز داره، اگر در گلدان و داخل خانه کاشتید به هیچ وجه یکدفعه به محلی با نور مستقیم منتقل نکنید، گل صد تومانی به مکانی نیاز دارد که حداقل 6 ساعت در روز آفتاب داشته باشد و حتی میتونه یک روز کامل رو جلوی نور مستقیم خورشید تحمل بکنه. بدون نور کافی ، شکوفه های کمتر و گل های کوچک تری خواهد داد و کمبود نور خطر ابتلا به بیماری های قارچی رو در این گیاه افزایش میده
بهترین خاک برای کاشت و نگهداری پیونی چیه؟
در نگهداری گل صد تومانی خاک نقش مهمی داره، خاک مناسب باعث میشه که در چند سال اول گل نیازی به کود دهی نداشته باشه، بنابراين بايد مطمئن بشید که خاک با زهکشی خوب و کمی اسیدی (pH 6.5-7.0) براش فراهم کردید. در نهايت، اگر از خاک سنگین و رسی استفاده کنید راحت تر کاشته می شوند البته گل های صد تومانی درختی نسبت به گونه علفی خودش نیاز به خاک قلیایی تری داره.
شرایط درست نگهداری و کاشت گل صد تومانی
این گل به راحتی کاشته و پروش پیدا میکنه فقط کافیه یک خاک حاصلخیز براش تهیه کنید و در فواصل زمانی مختلف بهش کود مناسب رو بدید تا چند نسل از زیبایی اون استفاده کنند، حتما موقع کاشت فاصله خوبی به بوته ها بدید و اینکه در محلی که باد شدید وجود داره بهتره کاشته نشه، راستی حتما در عمق 6 الی 9 سانتی متری بکارید و در فصل زمستان بهش استراحت بدید. در ادامه تمام شرایط مورد نیاز اون رو بررسی میکنیم.
دما و رطوبت مورد نیاز گل صد تومانی چقدره؟
این گیاه میتونه در دمای 18 الی 23 درجه سانتی گراد رشد خوبی داشته باشه ولی در زمستان نیاز به یک دوره استراحت و سرما داره که بهتره براش فراهم کنید، اگر باغچه کاشته شده که موردی نیست ولی اگر در گلدان کاشتید این مورد رو براش فراهم کنید.
از چه کودی برای پیونی استفاده کنیم؟
این گیاه اگر خاک خوبی داشته باشه نیاز به تغذیه و کوددهی نداره ولی در غیر این صورت و یا گذشتن مدت زیادی از زمان کاشت بهتره کوددهی انجام بشه، استفاده سالانه ازکودهای کمپوست پس از پایان گلدهی گیاهان ضروری است. البته میتونید از کودهای پتاس بالا در زمان گلدهی مثل 121236 و یا کود کامل 202020 (کود سه بیست) هم برای این گیاه استفاده کنید ماهی یکبار کافیه، یک نكته مهم در خصوص کوددهی این گیاه، گل های صد تومانی درختی به آهن و فسفات نیاز دارند و اگر با سولفات و پودر استخوان تغذیه شوند در بهار خوب رشد می کنند.
گل صد تومنی رو چقدر آبیاری کنیم؟
گل صد تومانی پس از کاشت بايد کاملاً آبیاری بشه و خاکش مرطوبت باشه (توجه کنید خاک مرطوب با خاک باتلاقی کاملا متفاوت هست). در هفته اول پس از کاشت، خاک رو چک کنید اگر تا یک سانتی متر خشک شده بود آبیاری کنید (بعضی وقتا هم هر روز آبیاری کنید) بعد از مدتی هر وقت خاک تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شد بهش آب بدید (سپس آبیاری را به یک بار در هفته کاهش دهید) تا پایان سال اول اين روند ادامه دهید.
زمان تعویض گلدان نکات هنگام خرید
بهترین زمان برای تعویض گلدان این گیاه پاییز هست و حتما چک کنید که ریشه از زیر گلدان خارج شده باشه و یا رشد گیاه متوقف شده (این توقف رشد میتونه دلایل دیگه ای هم داشته باشه) گیاه رو فقط با گلدانی که یک سایز بزرگتر هست تعویض کنید.
در ضمن زمان خرید حتما توجه داشته باشید که ساقه و برگها کاملا سالم و سرحال باشند و حتما گیاه شما دارای ریشه کامل باشه تا بعد از انتقال به منزل دچار مشکل نشه
آیا گل پیونی رو هرس کنیم؟
این گیاه به میزان خیلی کمی هرس نیاز داره و بهتره بعد از خشک شدن گلها اون رو از گیاه جدا کنید، همچنین وقتی میبینید ساقه یا شاخه از گیاه دچار آسیب شده و داره خشک میشه حتما از گیاه جدا کنید تا از بیماری های احتمالی جلوگیری کنید.
آیا گیاه صد تومانی سمی است؟
میزان سمی بودن این گیاه رو خفیف اعلام کردن و اگر به میزان خیلی زیاد از ریشه و ساقه این گیاه توسط کودکان و حیوانات خانگی خورده شود باعث ایجاد تپش قلب در آنها خواهد شد. پس مراقب باشید و دور از دسترس آنها قرار بدید.
آیا گیاه پیونی معطر هست؟
بله این گیاه به شدت معطر و خوش بو هست ولی توجه داششته باشید که همه گونه های این گیاه معطر نیست و عطر اون شبیه به گل رز هست (شیرین و کمی تند تر از آن) و جالبه بدونید که رنگهای سفید و صورتی این گل عطر بیشتری دارد.
علت عدم گلدهی گل پیونی چیست؟
این مشکل میتونه دلایل مختلف زیادی داشته باشه که به صورت تیتر وار بیان میکنم، گل صد تومانی بین اواخر بهار و اوایل تابستان شکوفا می شوند بنابراین باید برای کاشت بین اواسط می تا اواخر ژوئن برنامه ریزی کنید.
- كاشت بیش از حد عمیق (سعی کنید عمق کاشت بیشتر از 9 سانتی متر نباشه)
- عدم نور خورشید کافی (اگر میزان نور خوب براش فراهم نکنید میزان و اندازه گلها کم میشه)
- خاک بيش از حد غنی از نیتروژن (برای گلدهی پتاسیم نیاز هست سعی کنید با کود پتاسیم تغذیه کنید و بهش هیومیک اسید بدید)
- گیاهان تازه كاشته شده (یک زمانی گیاه نیاز داره تا به سن بلوغ برای گلدهی برسه)
نحوه تکثیر گل صد تومانی در خانه
یکی از بهترین روش های تکثیر گیاه پیونی تقسیم بوته است، حدوداَ این اتفاق رو هر 10 سال یکبار میتونید انجام بدید البته اگر رسیدگی خوبی داشته باشید هر سه الی چهار سال یکبار هم میتونید تقسیم ریشه رو انجام بدید. بهترین زمان برای تکثیر پیونی پاییز هست. اگر در گلدان هست که کارتون راحته کافیه از گلدان خارج کنید و سپس گیاه رو تقسیم بوته کنید، فقط دقت کنید ریشه آسیب نبینه، اگر در باغچه کاشتید بهتره اول خاک رو آبیاری کنید و سپس با بیل گیاه رو خارج کنید و عمل تقسیم بوته رو انجام بدید.
انواع گل صد تومانی
این گیاه گونه های مختلفی دارد که ابتدا چند واریته رو به صورت تیتر وار میگم و دو گونه علفی اون که با توضیحات داده شده کمی متفاوت است رو به صورت کامل توضیح میدم.
- Big Ben : این واریته جذاب دارای گلهای خوشگل و عطر فوق العاده هست.
- Pillow Talk : این واریته دارای گلهای زیبا صورتی رنگ خیلی بزرگ است.
- Spider Green : این واریته دارای گلهای سفید رنگ با مرکزیت زرد است.
- Festiva Maxima : این واریته دارای شکوفه های سفید با لکه های سرخابی است.
- Sweet Marjorie : این واریته دارای گلهای صورتی زیبا هست.
گل صد تومانی علفی
این گونه می تواند به مدت 50 سال یا بیشتر در یک منطقه شکوفا و گل می دهد. ساقه ها اون هر زمستان ازبین می روند و در بهار دوباره رشد می كنند. نگهداری بسیار آسانی داشته و نیاز به آبیاری کمی دارد و در برابر بیشتر آفات مقاوم هست و به خودی خود دارای 30 واریته مختلف است، همچنین نسبت به گونه های دیگر کوددهی کمتری میخواهد و اگر در گلدان کاشته میشود باید زهکشی خوبی هم داشته باشد. زمان گلدهی این گونه در هوای سرد است.
گل صد تومانی ایتو (ITOH )
مانند گل صد تومانی علفی ساقه ها در زمستان ازبین می روند و در بهار دوباره رشد می كنند. در تابستان تا پاییز شاخ و برگ می دهد. ولی ارتفاع اون از گل صدتومانی علفی کوتاه تر است و در برابر رطوبت تحمل خیلی بیشتری دارد و گلهای اون 3 الی 4 هفته نمایان میشود و هر بوته قابلیت تولید 30 الی 50 شکوفه را دارد.
حتما مطلب انواع گل رز رو مطالعه کنید تا با تنوع بی نظیر این گیاه آشنا بشید.
مشکلات و بیماری های رایج پیونی
مکانی را انتخاب کنید که گیاه در معرض بادهای شدید نباشد زیرا ساقه ها در هنگام باران شدید و آب و هوای نامساعد ازبین می روند. گل صد تومانی مستعد کپک خاکستری (بوتریتیس) است بنابراین نباید خیلی نزدیک به یکدیگر کاشته شوند و حداقل بايد فاصله 3 تا 4 اینچ داشته باشند تا هوا بین آنها در گردش باشد برای از بین بردن این کپک می توانید از قارچ کش استفاده کنید .
بیماری‌های قارچی و ویروس‌ها، از شایع‌ترین عوامل بیماری پیونی هستند. كه بايد به طور مرتب آنها را ضد عفونی كنيد.در صورت پيدا شدن سر و كله کرم لوله‌ای نيز برگهای بیمار را از گیاه جدا کرده و از زه کشی مناسب خاک اطمینان حاصل کنید.
علت و درمان حمله موچه ها به گیاه
جوانه های گل صد تومانی شهد شیرینی ترشح می کنند که مورچه ها را جذب می کند. مورچه ها به گیاه آسیب نمی رسانند اما سایر حشرات تغذیه کننده گل را به وجود مي آورند. بنابراين اگر گلها را در داخل خانه نگه داري مي كنيد بايد هر از گاهي گلبرگ ها را با آب بشوييد.
علت پیچ خورد برگهای صد تومانی چیست؟
پیچ خوردگی برگ های گل صد تومانی ممكنه ناشی از کمبود آب، ویروس یا شرایط آب و هوایی غیرعادی باشد كه بايد اين عامل را برطرف كنيد تا گل ها بهتر شكوفا شود.
من سعی کردم تمام نکات ریز و درشت نگهداری گل صد تومانی و همچنین تاریخچه و کاربردهای اون رو در این مطلب به شما بگم، حالا دوست دارم اگر سوال یا مشکلی دارید و یا تجربه شخصی در نگهداری این گیاه دارید حتما در بخش دیدگاه برام بنویسید.
