با خواص خارق العاده خرفه برای بدن آشنا شوید

گیاه خرفه که نام علمی آن Portulaca oleracea می باشد، گیاهی علفی و یک‌ساله است. این گیاه دارای ساق‌های گوشت دار، برگ‌های ضخیم و متقابلِ آبدار و سبز با ساقه‌های قرمز و گل‌های زرد یا سفید کوچک و تخم‌های سیاه ریز است که خواص دارویی دارند. خرفه در اکثر مناطق دنیا می روید و در ایران دارای سابقه کشت 2000 ساله است که غالبا در شهرهای جنوبی کشور یافت می شود. گیاه خرفه دارای ارزش غذایی بالایی است اما در گذشته از این گیاه به عنوان علف هرز یاد می شد حتی کشاورزان نیز تصور می کردند که خرفه به محصول آسیب می‌زند. با این وجود امروزه، این گیاه جایگاه خود را پیدا کرده و خواص و ارزش غذایی آن کشف شده است. در ادامه با گوشه ای از فواید و خواص خارق العاده خرفه و ارزش غذایی آن آشنا می شویم.

 

ارزش غذایی خرفه:

خرفه بسیار مغدی است. به طوریکه هر ۱۰۰ گرم خرفه دارای ۱۶ کالری انرژی و مقدار ۲۶٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به ویتامین A، مقدار ۳۵٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به ویتامین C، مقدار ۱۷٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به منیزیم، مقدار ۱۵٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به منگنز، مقدار ۱۴٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به پتاسیم، مقدار ۱۱٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به آهن و مقدار ۱۱٪ از احتیاج روزانه‌ی بدن به کلسیم است. همچنین محتوی مقادیر کمی از ویتامین‌ B۱ و ویتامین B3 و B2، فولات، مس و فسفر است.

 

فواید و خواص خارق العاده خرفه برای بدن:

پیشگیری از بروز سرطان:

خواص خرفه برای سرطان هم می توان اینگونه بیان کرد که خرفه باعث پیشگیری از سرطان می شود. در واقع خرفه با دارا بودن مقادیر بالایی از ویتامین‌های A و C که هر دو خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارند منجر به پیشگیری از ابتلا به سرطان مخصوصا سرطان ریه و سرطان دهان می شود. همچنین خرفه محتوی رنگ‌دانه‌های بتالائین است که سبب ایجاد رنگ زرد و قرمز منحصربه‌فرد آن می‌شوند. بتاسیانین‌ها و بتاگزانتین‌ها در بدن خاصیت ضدجهش‌زایی دارند. درنتیجه می‌توانند از جهش‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد در سلول‌های سالم جلوگیری کند و مانع از پیشرفت سرطان شوند.

 

 

اثر مثبت روی دیابت:

داشتن رژیم غذایی مناسب و استفاده از برخی دمنوش ها باعث کاهش بیماری دیابت می شود. در این بین استفاده از گیاه خرفه در کاهش قند مواد غذایی موثر است. در بررسی‌های علمی صورت گرفته اثر هیپوگلایسمیک پلی ساکاریدهای موجود در خرفه تایید شده است. به علاوه مطالعات مختلف نشان داده‌اند که مصرف دانه خرفه در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 در مقایسه با متفورمین (داروی اصلی کنترل کننده قند خون در افراد دیابتی) منجر به کاهش معنی داری در گلوکز ناشتای پلاسما و سطح سرمی انسولین می‌شود.

اثر مثبت خرفه روی دیابت شاید به علت تأثیر آن بر ترشح انسولین از طریق بستن کانال‌های K+/ATP و تأثیر بر دپولاریزاسیون غشا و ورود کلسیم باشد. از طرفی مصرف دانه خرفه به طور معنی داری سطح پپتید-1 شبه گلوکاگون (1-GLP) را در افراد دیابتی نوع 2 افزایش می‌دهد. پپتید-1 شبه گلوکاگون پپتیدی است که از سلول‌های L روده ترشح می‌شود و دارای عملکردهای فیزیولوژیکی متعددی مانند تقویت عملکرد سلول‌های بتا پانکراس، تنظیم ترشح انسولین و ممانعت از رهایی گلوکاگون می‌باشد. بنابراین اثرات مفید خرفه بر انسولین شاید از طریق تأثیر بر پپتید-1 شبه گلوکاگون نیز قابل توجیه باشد.

 

 

کمک به گردش خون:

خرفه دارای مقادیر بالایی از آهن و مس است که باعث می‌شود تا مصرف این سبزی به افزایش تولید گلبول‌های قرمز کمک کند. هر دوی این مواد معدنی به افزایش گردش خون کنک می کنند. با تسهیل گردش خون و خون‌رسانی به سلول‌ها و اندام‌ها، اکسیژن بیشتری به آنها می‌رسد و سرعت ترمیم و بهبود آنها افزایش می‌یابد. همچنین آهن و مس به رشد مو و سوخت و ساز مناسب در بدن نیز کمک می‌کنند.

 

تقویت بینایی:

یکی دیگر از خواص خرفه تقویت بینایی است چرا که خرفه حاوی ویتامین A و بتاکاروتن است که این مواد برای  سلامت چشم و تقویت بینایی مفید هستند. خرفه می‌تواند با خنثی‌کردن اثرات رادیکال‌های آزاد سبب جلوگیری از بروز بیماری‌های وابسته به سن مانند تباهی لکه‌ی زرد و آب مروارید در چشم شود.

 

 

حفظ سلامت پوست:

گیاه خرفه در محصولات آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرد و به سلامت و ظاهر پوست، کاهش چین و چروک پوست، بهبود سلول‌های پوستی و از بین بردن جای زخم و لکه‌های پوستی کمک می‌کند. در واقع خرفه به دلیل داشتن مقادیر فراوان بتاکاروتن باعث زیبایی پوست می‌شود و به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان، اسید آسکوربیک، مس و منگنز تولید کلاژن را تحریک می‌کند و با کاهش تولید چین و چروک در پوست به عنوان گیاه ضد پیری در فرآورده‌های زیبایی مورد استفاده قرار می‌گیرد .محققین نشان داده‌اند ترپنوئیدهای موجود در خرفه دارای خواص آنتی باکتریال و آنتی نئوپلاستیک است و برای درمان سوختگی و بیماری‌های پوست از جمله اگزما و آکنه مفید است. همچنین استفاده‌ی موضعی از خرفه باعث می‌شود تا مقادیر بالای ویتامین A، همراه با مجموعه‌ای از ترکیبات مفید موجود در آن، التهابات ناشی از نیش زنبور و مار را بهبود می بخشند.

 

حفظ سلامت قلب:

خرفه با دارابودن اسیدهای چرب امگا۳ برای قلب سودمند است. این اسیدهای چرب امگا۳ برای کاهش کلسترول بد در بدن موثر هستند و سبب بهبود برقراری تعادل کلسترول در گردش خون می شوند. به علاوه استفاده از موادغذایی غنی از اسیدهای چرب امگا۳ سبب کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی و تصلب شرایین می شود. بدین ترتیب مانع بروز حملات قلبی و سکته‌های مغزی می شود.  همچنین پتاسیم موجود در خرفه با اتساع عروق، سبب کاهش فشار خون شده و برای آرامش رگ‌های خونی و کاهش فشار وارده بر قلب مفید است.

 

 

رفع تشنگی:

مطابق نظر متخصصان طب سنتی، مصرف خرفه خشکی، گرمی و حرارت بدن را برطرف می کند و باعث رفع و از بین رفتن دردهایی می‌شود که ناشی از حرارت و گرمی در بدن است، بنابراین مصرف این گیاه می‌تواند در رفع تشنگی بدن به خصوص در ماه مبارک رمضان کمک کند.

 

عوارض جانبی احتمالی مصرف خرفه:

در کنار خواص خرفه این گیاه دارویی عوارضی هم دارد که به بررسی آن می پردازیم خرفه حاوی اگزالات است. وجود اگزالات ممکن است باعث تشکیل و پیشرفت سنگ کلیه شود. بنابراین اگر از سنگ کلیه رنج می‌برید، بهتر است از مصرف خرفه خودداری کنید. علاوه بر این اگزالات خاصیت ضدتغذیه‌ای دارد و ممکن است از جذب مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم جلوگیری کند. مقدار اگزالات در خرفه‌ای که در سایه و شرایط تاریک رشد می‌کند، بیشتر از خرفه‌ای است که نور آفتاب دریافت می‌کند.اگر وجود اگزالات در خرفه باعث نگرانی‌تان شده است، خرفه را همراه با ماست مصرف کنید. زیرا ماست مقدار اگزالات موجود در خرفه را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. همچنین پختن خرفه با آبِ درحال جوش می‌تواند موجب کاهش چشمگیر اگزالات موجود در آن شود.

 

مطالب مرتبط:

با خواص فوق العاده شیرین بیان آشنا شوید