معرفی و نگهداری فیکوس لیراتا : اگر دنبال یک گیاه جذاب برای دکوراسیون داخل خانه هستید و میخواهید مدرن و به روز باشید شک نکنید فیکوس لیراتا میتونه انتخاب جذابی برای شما باشه البته این گیاه جزو گیاهان مقاومی هست که میتونه به مدت خیلی کمی شرایط نامناسب رو هم تحمل کنه. راستی به این گیاه زیبا برگ ویولونی هم گفته میشه و برای نگهداری اون باید یک سری نیازها مانند آبیاری ، نور و خاک مناسب را فراهم کنید که در ادامه تمامی این نکات را که میتونه باعث بشه گیاهی شاداب داشته باشید را خواهیم گفت و نحوه تکثیر و ریشه دار کردن را هم براتون بیان میکنیم. پس با من همراه باشید.
معرفی فیکوس لیراتا
نام علمی این گیاه Ficus lyrata (Ficus Pandurata) می باشد و از خانواده انجیرها (موراسه) به حساب میاد و بومی مناطق گرمسیری غرب آفریقا می باشد. رشد آن در محیط طبیعی در حد 12 متر می باشد ولی در آپارتمان و خانه رشد آن به نسبت به محل بومی خود خیلی کمتر خواهد بود و نهایتا 2 متر رشد خواهد کرد. این گیاه دارای برگهای پهن پنج ظلعی و ویولونی شکل می باشد که همین شکل برگها باعث شده که به اون برگ ویویلونی هم میگن حالت چرمی و حاشیه مواج برگ ها را از زیبایی خاصی برخوردار کرده است، همین برگها جذابیت این گیاه را دوچندان کرده است. البته میتونه در مناطق سرد هم رشد خوبی داشته باشه
| نام علمی | Ficus lyrata |
| نام فارسی | فیکوس لیراتا، گیاه ویولونی |
| خانواده | Moraceae |
| نور مناسب | نور زیاد و فیلتر شده نیاز دارد |
| دمای مناسب | 18 درجه سانتیگراد تا 24 درجه سانتیگراد |
| خاک | خاک با زهکشی بالا و کمی اسیدی |
| سمیت | برای حیوانات خانگی (گربه و سگ) کمی سمی است |
| آفت و بیماری ها | حساس به شپشک آردآلود، کنه عنکبوتی و آبیاری بیش از حد |
جالب هست بدونید که این گیاه در مناطق بومی خود میوه هم میدهد
بیشتر کسانی که فیکوس لیراتا را در خانه نگهداری میکنند عاضق برگهای سبز جذاب اون هستند که اگر به خوبی از آن مراقبت کنید شاهد رشد برگها به اندازه 30 الی 60 سانتی متر خواهید بود، جالب است بدانید که لیراتا در اوایل قرن بیست و یکم محبوبیت زیادی در طراحی داخلی پیدا کرد. ظاهر زیبا، شاخ و برگهای سرسبز و بزرگ آن باعث شد که به خانه‌ها و ادارات برای زیبایی هرچه بیشتر اضافه شود.
همچنین فیکوس لیراتا یا همان گیاه ویولونی برای اولین بار توسط گیاه شناس فرانسوی Aimé Bonpland در اوایل قرن نوزدهم توصیف شد. جنس آن، Ficus، بخشی از خانواده بزرگ Moraceae استکه فیکوس الاستیکا نیز جزو این خانواده می باشد. شاید جالب باشه بدونید که اینستاگرام در شهرت این گیاه بسیار فعال بوده😁
بررسی برگهای فیکوس لیراتا
برگ های پهن و زیبا که رنگ سبز تیره با رگبرگ روشن که اندازه برگها ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر می باشد بسیار جذاب برای دکوراسیون می باشد همچنین اندازه برگها و طرز قرار گرفتن آنها بر روی ساقه به این گیاه علیرغم اندازه بزرگش زیبایی فوق العاده ای داده است.
نیازها و نگهداری فیکوس لیراتا
به صورت خلاصه باید گفت که لیراتا به آبیاری نسبتا زیاد، نور زیاد، رطوبت بالا و خاکی با زهکشی بالا نیاز دارد. اول از همه، نور فیکوس لیراتای خودتون رو در بهترین حالت مکن براش فراهم کنید (نور زیاد و فیلتر شده) چون اصلی ترین نیاز این گیاه نور است و سپس آبیاری را زمانی انجام دهید که خاک گلدان به اندازه 3 الی 5 سانتی متر خشک شده باشد. در ادامه سای موارد را با هم بیشتر بررسی میکنم:
نیاز آبی فیکوس لیراتا
گیاه لیراتا به علت داشتن برگهای بزرگ و پهن میزان تبخیر آب زیادی دارد و بخاطر همین موضوع باید گیاه را بیشتر آبیاری کرد، پس هر زمان دیدید خاک تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شده بهش آب بدید چون هم آبیاری کم براش خوب نیست و هم آبیاری زیاد.
اگر گیاه رو خیلی کم آب بدید یا یا خشکی ببینیه برگهای جدید قهوه ای شده و شروع به ریزش خواهند کرد و اگر زیاده روی کنید در آبیاری برگهای پایینی قهوه ای شده خواهند ریخت به همین علت نه زیاد آب بدید و نه خشکی بیش از حد بهش بدید.
نور مناسب برای رشد
بازهم به علت داشتن برگهای پهن و بزرگ برای فتوسنتز و رشد باید نور زیادی براش فراهم کنید بهترین مکان براش نزدیک پنجه جنوبی هست البته توجه داشته باشید که نور فیلتر شده براش خوبه ولی اگر از ابتدای بهار در نزدیکی پنجره و بدون فیلتر قرار داده باشید مشکلی براش پیش نمیاد چون به این شرایط عادت میکنه. بهتر هست روزانه حداقل 8 الی 11 ساعت برای این گیاه نور فراهم کنید تا شاهد برگهای جذاب و زیبای اون باشید. اگر پنجره ای رو به جنوب دارید، مراقب قرار گرفتن در معرض مستقیم خورشید باشید که می تواند منجر به سوختگی برگ شود. استفاده از پرده های شفاف یا پرده می تواند به فیلتر کردن نور کمک کند.
اگر خانه شما نور کافی برای رشد این گیاه را ندارد یا اقدام به خرید آن نکنید و یا حتما از نور رشد برای پرورش این گیاه استفاده کنید.
کمبود نور باعث ریزش برگهای سبز گیاه خواهد شد و گیاهی کچل خواهید داشت فقط یک نکته مهم هر هفته گیاه رو بچرخونید تا همه بخش های گیاه نور کافی را جذب کنند. شاید بپرسید که این کار در رشد گیاه ما چه تاثیر دارید؟ برای رشد یکنواخت و جلوگیری از متمایل شدن گیاه به سمت منبع نور، لیراتای خود را هر چند هفته یکبار بچرخانید. این تضمین می کند که همه طرف های گیاه در معرض نور کافی قرار بگیرند.
خاک مناسب
این گیاه به خاک با زهکشی بالا نیاز دارد تا دچار پوسیدگی ریشه نشود البته خاک باید کاملا غنی از مواد آلی باشد به نر من ترکیب پیت ماس + پرلیت + کوکوپیت + تکه های شن درشت میتونه ترکیب فوق العاده برای این گیاه زیبا باشد. از خاک های آماده کاکتوس و خاک رس به تنهای به هیچ وجه برای این گیاه استفاده نکنید. حتما زهکشی گلدان را بررسی کنید تا تجمع آب در گلدان باعث پوسیدگی ریشه نشود.
رطوبت مورد نیاز
در نگهداری فیکوس لیراتا رطوبت هم جزو یکی از نیازهای اساسی به شمار می آید، این گیاه بومی مناطق گرم و مرطوب هست و برای رشد و شادابی به دمای شرجی نیاز دارد. میتویند با ایجاد حالت جزیه ای و همچنین غبارپاشی این رطوبت را براش فراهم کنید به نظر من روزی 2 مرتبه عمل غبارپاشی را با آب بدون املاح انجام بدید (صبح و عصر) برای این کار آب شیر را به مدت 24 ساعت در در ظرفی قرار دهید تا کلر و سایر مواد آن خارج شود در غیر این صورت باعث ایجاد لکه هایی کدر روی برگها خواهد شد. میتوانید از ساخت جزیره برای گلدان هم جهت تامین رطوبت استفاده کنید.
کوددهی و تغذیه
سعی کنید در فصل رشد گیاه یعنی از اوایل بهار تا اواخر تابستان گیاه را با استفاده از کودهای محلول در آب مانند سه بیست ماهی یکبار تغذیه کنید تا کمبود مواد مغذی موجود در خاک براش تامین بشه البته زیادروی در کوددهی باعث سوختگی برگها خواهد شد پس حتما در میزان استفاده شده دقت کافی را داشته باشید.
دمای مناسب برای فیکوس لیراتا
بهترین دما برای رشد این گیاه زیبا 16 الی 25 درجه سانتی گراد می باشد توجه داشته باشید که نوسانات دمایی باعث ایجاد شوک در گیاه شما خواهد شد و دمای پایین باعث ریزش برگها خواهد شد به هیچ وجه لیراتا را در معرض باد و وسایل گرمایشی و سرمایشی قرار ندهید . چون باعث سوختگی و از بین رفتن برگها می شود.
تعویض گلدان فیکوس لیراتا
این گیاه خیلی زیاد نیاز به تعویض گلدان نداره و باید اجازه دهید که رشد ریشه به صورت کامل انجام شود، ولی حتما هر دو الی سه سال یکبار اندازه گیاه با گلدان را بررسی کنید و اگر احساس میکنید که گلدان برای گیاه کوچک شده است حتما عمل تعویض گلدان را انجام دهید. بهترین زمان تعویض گلدان بهار می باشد.
سمی بودن فیکوس لیراتا
خیلی مراقب باشید چون لیراتا سمی است، در صورت بلعیده شدن برای حیوانات خانگی، به ویژه گربه ها و سگ ها، سمی است. این گیاه حاوی فیسین و آنزیم های پروتئولیتیک است که در صورت مصرف می تواند برای کودکان و حیوانات خانگی مضر باشد. زمانی که برگهای این گیاه خورده شود، می تواند باعث تحریک و مشکلات گوارشی در حیوانات خانگی شود.
نحوه تکثیر فیکوس لیراتا
این گیاه را میتوان به سه روش مختلف تکثیر نمود روش قلمه ، خوابانیدن هوایی و تکثیر برگ که در ادامه به بررسی هر سه روش می پردازیم
تکثیر فیکوس لیراتا به روش قلمه گرفتن
زمان مناسب برای گرفتن قلمه اوایل بهار می باشد برای این کار از انتهای ساقه قلمه هایی به طول ۱۰-۱۵ سانت که حداقل دارای یک برگ و سه جوانه باشد را از گیاه مادری جدا میکنید.برش درست از زیر جوانه سوم باشد.برگ های تحتانی قلمه را قطع کنید ( برگها را تا حد ممکن هرس کرد و ۲ برگ روی قلمه بماند) و قلمه را به مدت ۲۴ ساعت در سایه قرار دهید تاشیره آن خارج شده البته میتوانید در آب هم قرار دهید و بریا موفقیت بیشتر از هورمون ریشه زایی همی متونید استفاده کنید سپس قلمه ها را در ماسه شسته شده بکارید.اطراف قلمه را با فشار انگشت محکم کنید توجه داشته باشید که حرارت ۲۵ درجه را برای قلمه فراهم کنید و بعد از ۱-۲ ماه مشاهده میکنید که قلمه ها ریشه دار شده و میتونید به گلدان جدید با خاک مناسب گفته شده منتقل کنید.
تکثیر فیکوس لیراتا به روش خوابانیدن هوایی
در روش خوابانیدن هوایی ساقه جوان و سالمی را از گیاه مادری باید انتخاب کنید و در حالی که ساقه به پایه اصلی متصل است، آن را به روی سطح خاک گلدان دیگری بخوابانید در این روش ساقه جوان، مواد غذایی مورد نیاز خود را ازپایه مادری دریافت کرده ولی مستقلا ریشه داده و رشد می کند.
تا زمان ریشه دهی کامل، ارتباط بین ساقه و گیاه مادری را قطع نکنید. پس از ریشه دهی کامل، ساقه جوان را از پایه مادری جدا می کنیم تا گیاه جوان به طور مستقل به رشد خود ادامه دهد.
تکثیر فیکوس لیراتا به روش قلمه برگ
شما برای این کار ابتدا برگهای نسبتا جوان را انتخاب کنید و از انتها آنها را از گیاه جدا کرده و داخل خاک و یا آب قرار دهید تا ریشه دار شوند و سپس به گلدانی با خاک مناسب منتقل کنید.
بیماری و مشکلات رایج فیکوس لیراتا
از عمده آفت های این گیاه زیبا کنه قرمز و شپشک آرد آلود می باشد که گیاه شما را میتواند دچار مشکل کند.این بیماری ها بیشتر به این علت به گیاهان شما حمله میکنند : کنه به خاطر هوای خشک محیط و برای پیشگیری از آن غبارپاشی برگها به طور روزانه انجام دهید تا رطوبت مورد نیاز گیاه فراهم شود وبرای درمان بیماری از سموم سیستمیک یا سم آبامکتین استفاده کنید. و برای درمان شپشک آردآلود هم با سم کونفیدور و دیازینون به طور ترکیبی استفاده کنید.
روی برگهای گیاه من لکه های سبز رنگ مشاهده میشود
اگر دیدید که روی برگ گیاهان شما لکه های سبز کم رنگ وجود دارد و سپس لکه ها به قهوه ای تبدیل میوشد حتما از قارچ کش 3 مرتبه با فاصله زمانی 10 روز استفاده کنید (قارچ کش مانکوزب)
برخی از نقاط برگ ها سوخته است
این مشکل بیشتر از نبود تهویه مناسب و همچنین بیماری قارچی باشد مشکل را بررسی کنید و برخی مواقع به خاطر مشکلات فیزیکی هم میتونه اتفاق بیوفته
ریزش ناگهانی برگها
یکی از مشکلاتی که بخاطر تغییرات در دمای ، نور و روطبت میتونه اتفاق بیوفته ریزش برگ می باشد این گیاه شرایط نگهداری ثابت را دوست دارد پس حتما در مکانی با شرایط یکسان قرار دهید.
زردی برگها به مرور
این مشکل هم بخاطر خاطر کمبود رطوبت هوا یا هوای خنک یا خشکی خاک میباشد، کمبود نور هم میتواند با همین مشکل گیاه شما را دچار کند.
خشکی نوک برگها
این گیاه رطوبت را دوست دارد و کم بودن آن و خشکی محیط نگهداری باعث خشکی نوک برگها میشود.
خلاصه نگهداری فیکوس لیراتا
همانوطر که این روزها مشاهده میکنید لیراتا جزو گیاهان جذاب برای دکوراسیون داخلی می باشد که نگهداری چندان سختی ندارد، برای مراقبت از فیکوس لیراتا (Ficus lyrata)، نور روشن و غیرمستقیم فراهم کنید و از نور مستقیم خورشید که می تواند برگ های بزرگ و براق آن را بسوزاند، جدا اجتناب کنید.
حتما بین دو آبیاری اجازه دهید تا سطح بالایی خاک (3 الی 5 سانتی متر) خشک شود و از زهکشی مناسب برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه اطمینان حاصل کنید. اگر سوال یا مشکلی در خصوص نگهداری این گیاه دارید حتما در بخش دیدگاه مطرح کنید.
