روش های تکثیر بنفشه آفریقایی : میخوام در این مطلب به شما روش هایی رو بگم که خیلی راحت توی خونه بتونید بنفشه آفریقایی رو تکثیر کنید، این گیاه رو میشه به روش کاشت بذر، قلمه برگ، قلمه دم‌برگ، قلمه نیم‌برگ، قلمه ساقه، تقسیم بوته تکثیر کرد، اگر تا انهای مطلب با ما همراه باشید تمام روش ها رو به همراه نکات بهتون آموزش میدم.
آشنایی مختصری با بنفشه آفریقایی
بنفشه آفریقایی (African violets) با نام علمی Saintpaulia ، از گیاهان گلدار چند ساله و بومی تانزانیا و مناطق هم جوار جنوب شرقی کنیا می‌باشد. نگهداری آسان این گیاه زیبا در گلدان، در کنار قابلیت گلدهی دائمی آن باعث شده تا طرفداران بسیاری داشته باشد. به این گیاه عروس گیاهان آپارتمانی هم گفته می‌شود. سابقاً و در مطلبی مجزا به معرفی کامل و نحوه‌ی نگهداری از گیاه بنفشه آفریقایی پرداختیم، در این قسمت قصد داریم تا شما را با انواع روش های تکثیر این گیاه خوش رنگ و لعاب آشنا کنیم.
در مطالبی جدا به صورت کامل معرفی و شرایط نگهداری بنفشه آفریقایی رو توضیح دادیم که پیشنهاد میکنم حتما مطالعه کنید.
قبل از تکثیر بنفشه آفریقایی ابزار اولیه را آماده کنید
برای تکثیر بنفشه آفریقا اولین قدم تهیه ابزار و آلات مورد نیاز است، این گیاه کمی حساس بوده لذا برای داشتن تکثیری موفق بهتر است تمام نکات ضروری را تا حد امکان رعایت نمایید. در زیر لیستی از لوازم و تجهیزات مورد نیاز آورده شده است، که با لحاظ نوع روش مدنظر خود جهت تکثیر، نسبت به تهیه اقلام مورد نیاز اقدام کنید.
- یک گیاه مادری سالم و سرحال جهت برداشت قلمه (گیاه مادری باید سرحال و شاداب باشد)
- ابزای تیز و استریل برای برش ( مثل یک چاقو )
- یک کاسه برای مخلوط کردن و تهیه خاک مخصوص تکثیر بنفشه آفریقایی
- هورمون ریشه زایی شیمیایی یا ارگانیک و خانگی ( اختیاری )
- تعدادی گلدان پلاستیکی ده سانتی متری با زهکشی درست و داشتن سوراخ هایی در انتها ( برای هر قلمه به یک گلدان نیاز خواهید داشت )
- یک ظرف یکبار مصرف درب دار و شفاف جهت ایجاد فضای شبه گلخانه‌ای به منظور حفظ رطوبت ، اندازه این ظرف باید به گونه‌ای باشد که گلدان ها پس از کاشت در آن جای بگیرند.
- تعدادی چوب بستنی یا شی مانند آن جهت قائم نگه‌داشتن قلمه
انواع روش های تکثیر بنفشه آفریقایی
این نوع گیاه در فرایند تکثیر کاملا منعطف است و راه‌های گوناگونی را پیش روی ما قرار داده است، بنفشه آفریقایی را می‌توان به چند طریق از جمله، کاشت بذر، قلمه برگ، قلمه دم‌برگ یا دمگل، قلمه نیم‌برگ، قلمه ساقه، تقسیم بوته و در نهایت کشت بافت تکثیر کرد و پرورش داد. در ادامه به صورت جداگانه هر کدام از این روش ها را برای شما توضیح خواهیم داد.
1. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق قلمه برگ
تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ یکی از آسان ترین و بهترین روشها می‌باشد که حتی تولید کنندگان کم تجربه هم می توانند به سرعت گیاهان اضافی تولید کرده و مجموعه خود را گسترش دهند. قلمه زنی از طریق برگ را در هر فصلی می‌توان انجام داد اما اواخر فصل زمستان و اوایل فصل بهار برای این کار ترجیح دارد. در ادامه قدم به قدم و مرحله به مرحلهی تکثیر از طریق برگ را به همراه ریز نکاتش، برای شما شرح خواهیم داد.
مراحل تکثیر از طریق برگ ؛
در مرحلهی اول بهترین و مرغوب ترین برگ ها را از گیاه مادری انتخاب کرده و به وسیله‌ی یک شی نوک تیز و استریل جدا کنید. سعی کنید برش برگ را به صورت مورب و کج بزنید. میتونید در مطلب جدا به همراه ویدیو نحوه تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق برگ رو مشاهده کنید.
برای این کار بهتر است از یک برگ تازه‌ی بالغ استفاده کنید، اما نه یک برگ قدیمی و سفت، از این رو برگ های میانی می‌توانند مناسب ترین انتخاب باشند.
در مرحلهی بعد یا می‌توانید برگ را مستقیم در خاک بکارید و یا اینکه ابتدا در آب ریشه دار کرده و سپس به خاک منتقل کنید. برای ریشه دار کردن برگ در آب، انتهای قلمه را به هورمون ریشه‌زایی آغشته کرده و در آبِ جوشیده سرد شده و بدون املاح قرار دهید.
هنگام قرار دادن قلمه برگ در آب باید دقت کنید که خودِ برگ به هیچ عنوان با آب تماس نداشته باشد. برای حل این مشکل می‌توانید سطح ظرف آب را به وسیله‌ی یک چسب پوشانده و تنها یک سوراخ باریک برای عبور دم‌برگ ایجاد کنید .
بعد از ریشه‌دار شدن قلمه ها در آب ، برگ ها جوانه می‌دهد که در این حالت حتماً باید قلمه را به گلدان انتقال دهید، در این بازه زمانی نیاز است با کودهای گلدهی و کود رشد، جوانه‌ها را تقویت کرده و به رشد گیاه کمک کنید.
اما اگر بخواهید قلمه را مستقیما در خاک ریشه دار کنید جالب است بدانید برای این کار ، یک فرمول مخفی وجود دارد که سرعت ریشه زایی را چند برابر می‌کند، و آن این است که نصف بالایی برگ را برش بزنید و دور بیندازید و سپس بعد از انجام مراحل بعدی برگ را از قسمت دم‌برگ در خاک بکارید.
برای کاشت قلمه برگ باید مخلوط مناسبی از خاک تهیه نمایید، این ترکیب باید کاملا متخلخل و سبک باشد. بهترین ترکیب یک قسمت ذغال سنگ نارسِ بدون خاک + پرلیت و 3 قسمت ورمیکولیت درشت است. (بعضی از تولیدکنندگان فقط از ورمیکولیت استفاده می کنند یا آن را با پرلیت مخلوط می کنند).
این بستر ریشه‌زایی باید کاملا مرطوب شود اما نباید خیلی خیس باشد چرا که در غیر این صورت برگ پوسیده می شود. سپس به وسیله‌ی یک چوب بستنی یا خودکار یک سوراخ باریک در مخلوط ایجاد کنید و قلمه را از قسمت دم‌برگ تا تیغه برگ در آن قرار داده و در آخر به آهستگی اطراف آن را توسط همان مخلوط بپوشانید. چنانچه برگ شما بزرگ است برای قائم نگه داشتن آن می‌توانید از یک چوب بستنی به عنوان تکیه گاه استفاده کنید.
بعد از کاشت، گلدان را درون یک ظرف شفاف و پوشیده یا کیسه پلاستیکی قرار دهید. سپس، آن را در مکانی روشن با دمای متوسط ( ۲۵ درجه سانتی‌گراد) قرار دهید. مکان مورد نظر باید بدور از آفتاب مستقیم یا مکان های بسیار گرم باشد، زیرا این امر باعث پوسیدگی یا سوختگی برش برگ می شود.
بستر کشت قلمه بابد تا 50 روز مرطوب باشد ، پس از آن یک یا چند گیاهچه از انتهای بریده شده دمبرگِ برگِ ریشه دار، شروع به رشد می کنند و به بالای خاک راه می یابند. این جوانه ها اکنون آماده انتقال به خاک مخصوص بنفشه آفریقایی هستند.
بعد از مشاهده اولین جوانه ها بهتر است معمولاً 4-5 ماه صبر کنید، زیرا زمان اضافی باعث می شود گیاهچه های بیشتری از طریق قلمه رشد کنند. علاوه بر آن گیاهچه ها نیز کمی بزرگتر شده و کار با آنها راحت تر می‌شود و پس از جداسازی و انتقال به بستر جدید با احتمال بیشتری زنده می مانند.
2. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق قلمه نیم برگ
در این روش تمام مراحل روش قبلی در کشت باید رعایت شود، با این تفاوت که قلمه از طریق دم‌برگ کاشته نمی‌شود. در روش کاشت قلمه از طریق نیم برگ، پس از انتخاب برگ مناسب بایستی با ۲ برش طولی رگ برگ و دم برگ را جدا کرده و دور بیندازید، سپس ۲ نیم برگ را از محل بریده شده در بستری مرطوب کاشته و تمام اقدامات و مراقبت هایی بعدی را مانند آنچه که در فوق ذکر شد، در مورد آن انجام دهید.
3. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق قلمه ساقه
تکثیر بنفشه آفریقایی از این طریق کمی غیر معمول است و اکثرا زمانی از این روش استفاده می‌شود که قصد جوانسازی گیاهان مسن و پیر وجود داشته باشد. هنگامی که گیاهی برگ های انتهایی خود را بر اثر کهولت سن از دست می‌دهد و ساقه عریان آن نمایان می‌شود، می‌توانید برای تکثیر از طریق ساقه دست به کار شوید.
اولین قدم در این مرحله تهیه خاک مخصوص بنفشه آفریقایی برای کاشت قلمه و برش ساقه به کمک یک چاقو یا ابزار برش تیز و ضدعفونی شده است.
ساقه‌های انتهایی را به طول ۵ الی ۷ سانتی متر و به صورت اریب برش بزنید. سپس به وسیله یک خودکار سوراخی در مرکز خاک ایجاد کرده و قلمه را درون آن بکارید.
دقت کنید که طی دوره‌ی ریشه دهی سطح بستر باید مرطوب ( و نه خیس ) باشد. بهتر است اولین آبیاری با کمک کود رقیق شده ( نصف دز در ۲ برابر آب ) انجام شود و آبدهی های بعدی با آب تصفیه شده معمولی . بعد از رویش ریشه ، تقویت گیاه را با کود های مخصوص شروع کنید.
استفاده از قلمه ساقه، در موارد دیگری مانند تکثیر بنفشه های شیمر نیز استفاده می‌شود. چرا در دیگر روش های تکثیر مانند تکثیر از طریق برگ، خصوصیات گیاه مادر به جوانه های نورسته منتقل نمی‌شود.
دیگر نکات بیان شده در روش اول، از قبیل قرار دادن گلدان قلمه در مکانی با دمای متعدل و پوشاندن سطح گلدان با ظرفی شفاف جهت حفظ رطوبت نسبی، در این مورد نیز باید رعایت شود.
4. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق قلمه دمگل
بر اثر دستکاری های ژنتیکی یا گاها به صورت طبیعی، برخی از گلهای یک بوته از بنفشه آفریقایی، دچار تغییری شگرف می‌شود که آن گل را از سایر گل ها متمایز می‌کند. در این قبیل موارد یا بنفشه های شیمر، اگر بخواهیم خصوصیت ایجاد شده در آن گل را تکثیر کنیم تنها باید دست به دامن دمگُل شویم.
به قسمتی که گل بر روی آن سوار است دمگل گفته می‌شود. از این قسمت می‌توان برای تکثیر استفاده کرد. دقت کنید که دمگلی که از آن استفاده میکنید حتما باید حداقل ۲ برگ یا برگچه در زیرِ گل داشته باشد.
هر ساقه‌ی گل‌دهنده ای را برای این روش به شرط داشتن ۲ برگ می‌توان به کار برد، اعم از آنکه گلی را شکوفا کرده باشد یا فعلا نکرده باشد.
ساقه را ۱ الی ۲ سانت از زیر برگچه ها برش دهید و گل یا غنچه فوقانی آن را نیز قطع کرده و دور بندازید. سپس مستقیما با رعایت تمام نکات فوق الذکر و در خاک مخصوص بکارید.
5. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق پاجوش یا تقسیم بوته
آسان ترین روش برای تکثیر همین است که شما بعد از رویش بوته ها و پاجوش های جدید، آن ها را از گیاه مادری جدا کرده و در گلدانی جدید بکارید. تنها نکته مهمی که باید رعایت کنید این است که زمان جداسازی مراقب جوانه جدید و گیاه مادری باشید تا از قسمت ریشه دچار آسیب نشوند. پاجوش جدید بعد از انتقال، مراقبت های دوران ریشه دهی سایر روش ها را نخواهد داشت.
6. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق کاشت بذر
بنفشه آفریقایی را می توان از طریق کاشت بذر نیز پرورش داد و تکثیر کرد. اگر چه داشتن یک بنفشه آفریقایی مستقل، از طریق کاشت بذر نسبت به سایر روش های تکثیری که تا اینجا بیان شد، کمی زمان بر است و بیشتر طول می‌کشد، اما یک مزیت دارد و آن این است که شما در نهایت گیاهان بیشتری خواهید داشت.
- اگر قصد دارید که خودتان بذر بنفشه آفریقایی را استخراج کنید. پروسه‌ی سختی پیش رو دارید چرا که باید گیاه نر و ماده را بعد از گرده افشانی تشخیص داده و بعد از دوران گلدهی اقدام به تهیه بذر نمایید ، از این توصیه می‌کنیم که بذر را از فروشگاه های معتبر بخرید. چرا که در بسیاری از موارد بذر های استخراج شده یا سبز نمی‌شوند و یا گیاهی متفاوت از آنچه انتظار دارید خواهند شد.
- بعد از تهیه بذر باید بستر مناسبی برای کاشت فراهم کنید. یکی از بستر های محبوب این گیاه برای کاشت بذر ، پیت ماس است. قبل از شروع کاشت بذر، پیت ماس را کاملاً مرطوب کنید.
- مرحلهی مهم بعدی در کاشت بذر ، پخش کردن دقیق و یکنواخت بذرها روی محیط رشد است. این کار ممکن است کمی دشوار باشد، زیرا دانه ها بسیار ریز هستند اما سعی کنید نا حد امکان این کار را انجام دهید.
- بعد از اینکه بذر بنفشه آفریقایی را پخش کردید، نیازی نیست که آنها با خاک بیشتری پوشانده شوند. چرا که اندازه بذر ها آنقدر کوچک است که با کمی جا به جایی در عمق خاک خواهند رفت.
- در مرحلهی بعد به وسیله‌ی یک اسپری بستر رشد را مرطوب کرده و سپس بوسیله‌ی یک پلاستیک، سطح بستر را به جهت حفظ رطوبت کاور کنید. سپس ظرف را در معرض تابش مستقیم آفتاب یا در زیر نورهای فلورسنت در یک پنجره روشن قرار دهید.
- اطمینان حاصل کنید که پیت ماس مرطوب است و هنگامی که پیت ماس خشک شد، اسپری کنید. دانه های بنفشه آفریقایی باید طی یک تا نه هفته جوانه بزنند. هنگام جداسازی نهال هایی که نزدیک به هم رشد کرده اند مراقب باشید یا که زمان بیشتری مهلت دهید تا بزرگتر شوند و جداسازیشان آسان تر گردد.
7. تکثیر بنفشه آفریقایی از طریق کشت بافت
تکثیر از طریق کشت بافت یک روش آزمایشگاهی و پر هزینه است که غالبا برای گیاهان کمیاب یا گران قیمت انجام می‌شود. اما بنفشه آفریقایی را می‌توان از طریق این روش نیز تکثیر کرد. در این روش همانطور که از نامش پیداست، اندام ها و بافت های گیاهی را روی بستری با ویژگی ها و شرایطی خاص قرار می‌دهند. اندام ها پس از مدتی جوانه های جدیدی را خواهد رویاند.
جمع بندی تکثیر بنفشه افریقایی در خانه
برای اینکه تکثیر این گیاه رو در خانه به راحتی انجام بدید پیشنهاد میکنم از روش های برگ، نیم برگ، تقسیم بوته استفاده کنید چون خیلی زود نتیجه میده و نیاز به کارهای اضافه نیست، من خودم از این روشها برای تکثیر استفاده میکنم.
در سایت گل من و تو میتونید مطالب مختلفی در خصوص گیاه بنفشه آفریقایی مانند مشکلات بنفشه آفریقایی، عدم گلدهی بنفشه آفریقایی و یا خاک بنفشه آفریقایی مطالعه کنید، لطفا نظرو تجربه خودتون رو درخصوص نحوه تکثیر بنفشه آفریقایی و اینکه شما از چه روشی برای تکثیر استفاده میکنید در قسمت دیدگاه برای ما بنویسید تا سایر دوستان هم از اون استفاده کنند. راستی بنفشه آتشین هم نحوه نگهداری مشابهی داره پیشنهاد میکنم اون رو هم ببینید.
