چطور اگزالیس رو در خانه نگهداری کنیم؟ میخوام بهتون گیاهی رو معرفی کنم که میتونه به تنهایی زیبایی و خاص بودن خانه شما رو دو برابر کنه، البته اگر بتونید ازش خوب مراقبت کنید و کاملا پرپشت بشه همین اول کاری بگم که با یک گیاه زیبا ولی کمی سمی (برای کودکان و حیوانات) طرف هستیم اما در مقابل این خطر واکنش هایی مثل انسان داره و نیاز به عشق و ناز کشیدن زیادی داره.
نکته مهم : گیاه شبدر زینتی مانع رشد سایر گیاهان میشه پس سعی کنید کمی با فاصله از گلدانهای خودتون اون رو قرار بدید.
این گیاه یه چند سالی میشه وارد کشورمون شده و داره با گیاهانی مثل ارکیده و بنفشه آفریقایی رقابت میکنه و خوبم تونسته جای خودشو بین کسانی که به گل و گیاه علاقه دارن باز کنه. شاید بگید که نگهداری از این گیاه سخت باشه ولی اصلا اینجوری نیس هرچی باشه از گونه های شبدره و رنگ قرمز اون جون میده که این گیاه رو بین چندتا گیاه سبز بذارید تا جلوه بیشتری به گیاهان شما بده. اکسالیس بیشتر بخاطر برگهای زیبایی که داره مورد توجه قرار میگیره نه بخاطر گلهای معطرش.
چرا شبیه ما انسانهاست؟ ویژگی دیگه ی این گل توانایی حرکت برگها یا همون فوتوناستیک علمی هستش (به زبان ساده بخوام بگم اینه که با تاریک شدن هوا به خواب میره و با روشن شدن و دریافت نور برگهاشو باز میکنه) که شب ها میبنده و روز ها باز میشه که قطعا از نظر تکاملی و اکولوژی دلایل مهمی داره!!
گل اگزالیس یا شبدر زینتی چیست؟
نام این گیاه oxalis regnellii (اکسالیس) که برخی به اشتباه بهش اگزالیس میگن، گیاهی علفی و چندساله از خانواده oxalidaceae ( اکسالیداسه ) که بومی جنوب آمریکا هست و بیشتر میتونید اون رو در برزیل پیدا کنید. گیاه اکسالیس ، گیاهی چندساله و متراکم بوده که ارتفاعی بین 15 تا 30 سانتیمتر و گستردگی بین 30 تا 40 سانتیمتر دارد این گیاه سرعت رشدی متوسط دارد وبین 5 تا 10 سال عمر میکند.
اکسالیس (که بهش گیاه عشق هم میگن) دارای برگهایی بنفش رنگ و بسیار زیبا هست و به دلیل شکل برگ ها گیاه زینتی بسیار محبوبی به شمار میاد و بین کسانی که گل و گیاه آپارتمانی نگهداری میکنن طرفدار داره، این گیاه مناسب برای باغها، نگهداری داخل منزل ، پاسیو ها و مرزبندی هست. به برگهای مثلثی که دره Train میگن.
آیا اگزالیس سمی هست؟
بخاطر داشتن اسید اگزالیک میتونه خوردن اون برای حیوانات خانگی و بچه ها خطرناک باشه جالبه بدونید که گلهای زیبای اون رو سریعا باید از گیاه جدا کنید چون میتونه باعث حساسیت در شما بشه.
چرا علف خوارا اگسالیس دوست ندارند؟
این گیاه حاوی اسید اگزالیک بوده که در برگها و ساقه ها ی گیاه میباشد و یک مکانیسم دفاعی برای گیاه محسوب میشود ، این اسید باعث ترش مزه شدن برگها و شاخه ها میشود و لذا علفخواران از این گیاه تغذیه نمیکنند. اسید اگزالیک ، اسیدی قوی محسوب میشود و در صورت بلعیده شدن توسط انسان باعث تحریک دهان و گلو میشود.
راستی گلهای اگزالیس به رنگ های سفید، صورتی و یا بنفش ظاهر میشه که جلوه بسیار زیبایی به گیاه شما میده، این گلها عطر بسیار خوبی دارند و از اوایل بهار تا اواخر تابستان باز میشن.
حالا چرا بهش گیاه پروانه ای میگن؟
دوتا دلیل داره یکی برگهای 3 تایی شبیه پروانه اس و دیگر باز و بسته شدن برگها به شکل پر زدن پروانه اون رو به گیاه پروانه ای معروف کرده، برگهای اکسالیس به رنگهای قرمز، بنفس، سبز و ترکیبی از این سه که گونه های ابلق رو تشکیل میده میتونید در بازار پیدا کنید. راستی گونه های خاصی هم هستند که 4 برگه هستند و پیدا کردنشون کار بسیار سختی هست.
گیاه اکسالیس به چه شرایط نگهداری نیاز داره؟
اگر شما هم در مناطق معتدل (مانند شمال کشور) زندگی میکنید میتونید به راحتی در طول سال اگسالیس رو بیرون از خانه و بالکن نگهداری کنید ولی اگر در فصول سرد سال دمای خیلی پایین بره حتما اون رو به داخل خانه منتقل کنید و اگر گیاه داشت از بین میرفت پیازهای اون رو جدا کنید و مجدد بعد از یک دوره استراحت در گلدان بکارید.
اگر بطور خلاصه بخواهیم در خصوص شرایط نگهداری گیاه اگزالیس صحبت کنیم باید گفت که این گیاه شرایط سایه و نیمه سایه رو دوست داره و حتما باید از خاک سبک براش استفاده کرد، آبیاری اون هم منظم و و زمانی که خاک گلدان تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شد انجام بشه، دمای بین 16 الی 25 درجه سانتی گراد رو میتونه تحمل کنه که در ادامه تمامی موارد رو به صورت کامل مورد بررسی قرار میدیم.
بهترین فصل رشد گیاه اگزالیس چه زمانی است؟
بهترین فصل رشد این گیاه در مناطق شمالی و آپارتمان ها اوایل تابستان تا اواخر تابستان است که بهتره کوددهی رو از فروردین برای اون شروع کنید، و در فصول سرد سال میزان آبیاری رو کم کنید و بهش کود ندید تا برای سال بعد خوب استراحت داشته باشه ولی اگر شما در مناطق گرم کشور زندگی میکنید حتما گیاه رو خارج از خانه نگهداری کنید ولی مراقب نور مستقیم خورشید باشد.
گیاه اکسالیس چقدر نور نیاز داره؟
اگر دوست دارید که برگهای شاداب و پررنگ داشته باشید حتما نور خوبی براش فراهم کنید، نور مناسب اکسالیس باید زیاد ولی فیلتر شده باشه و هرچقدر میزان نور دریافتی اون کم باشه رنگ برگها متمایل به سبز خواهند بود و شادابی خود را از دست میدهند.
بهترین محل برای نگهداری این گلدان پشت پنجره ی غربی یا جنوبی است که با شیشه مات یا پرده پوشیده شده باشه، نور زیاد باعث سوختگی نوک برگها میشه. توجه داشته باشید که هوای خنک رو خیلی دوست داره پس اگر دمای محیط بالا رفت بهتره رطوبت رو هم براش فراهم کنید.
اگر در آپارتمان زندگی میکنید و نور کافی ندارید بهتره سراغ این گیاه نرید و یا از لامپ های مخصوص رشد استفاده کنید (حتما لامپهایی که استاندارده و برای رشد گیاهان طراحی شدن خرید کنید.)
از چه خاکی برای اگزالیس استفاده کنیم؟
اکسالیس به علت داشتن پیاز به خاک سنگین حساس هست و تا آنجایی که میتوانید خاک غنی ولی سبک برای آن تهیه کنید، خاک های آماده که در ترکیب آنها از پرلیت و پیت ماس و یا کوکوپیت استفاده شده هم برای این گیاه میتوان استفاده کرد ولی اگر میخواهید ترکیب خانگی برای آن درست کنید بهتره مقدار خیلی کمی باغچه را با خاک برگ و پرلیت مخلوط کنید. اگر در دسترس شما ورمی کمپوست هم وجود داره به ترکیب خاکتون اضافه کنید که به غنی شدن خاک کمک میکنه.
بهترین دما برای رشد اگزالیس چه دمای است؟
در کل گیاه اکسالیس محلی با دمای خنک رو دوست داره و مقاومت خوبی در برابر سرمای داره (البته نه سرمای زیر صفر) و گرمای زیاد میتونه باعث از بین رفتن گیاه بشه ولی در کل دمای 16 الی 34 درجه سانتی گراد رو میتونه تحمل کنه ولی با بالا رفتن دما باید میزان آبیاری و رطوبت هم افزایش پیدا کنه، این گل برای سبز نشدن و شادابی به هوای خنک نیاز داره مثل دمای ۱۶ تا ۲۴ درجه دمای معمولی اتاق در بهار.
در فصول سرد سال میتونه این گیاه به خواب بره که با کف بر کردن برگها و قطع کردن آبیاری به پیازها استراحت میدید که مجدد در فصل بهار شروع به رشد کنند، بعد از بیدار شدن از خواب و در بهار گلهای شیپوری درشت و زرد رنگی میده که اگه چیده بشه بهتره چون با برگها رقابت میکنه و رشد گیاه رو میگیره البته اگه گلهاش رو دوست دارید میتونید نگه دارید ولی گرده ها و اندام های جنسیش رو ببچینید چون تو بهار حساسیت زا هستش.
میزان آبیاری اکسالیس چقدر باشه؟
این گیاه به آبیاری متوسط نیاز داره یعنی هر زمان خاک گلدان تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شد بهش آب بدید، آبیاری کم رو به راحتی تحمل میکنه و آبیاری زیاد باعث مرگ اون خواهد شد، همانطور که گفتیم این گیاه دارای پیاز است که همین عامل حساسیت اون به آبیاری رو بالا میبره.
چندین بار گفتیم که اگر در فصول سرد، گیاه به خواب رفته به هیچ وجه آبیاری رو انجام ندید.
از چه آبی برای آبیاری استفاده کنیم؟ سعی کنید تمامی گیاهان آپارتمانی رو با آبی که هم دمای محیط شده آبیاری کنید تا شوک به گیاهان شما وارد نشه
رطوبت مورد نیاز گل اگزالیس در خانه چقدر باشه؟
این گیاه رطوبت معمول و متوسط اتاق رو دوست داره ولی با گرم و خشک شدن محل نگهداری حتما با اسپری کردن آب روی برگ (که اگه به درستی انجام نشه باعث سوختگی برگ ها میشه) و یا ساخت جزیره رطوبت مورد نیاز اون رو فراهم کنید تا رشد گیاه متوقف نشه.
آیا اگزالیس را کوددهی کنیم؟
بله این گیاه بخاطر داشتن برگهای رنگی نیاز به تغذیه خوب با کودهای مایع محلول در آب دارد که از ابتدای بهار تا اواخر تابستان هر 2 الی 3 هفته یکبار باید انجام شود. توجه داشته باشید که کوددهی زیاد هم موجب مسمومیت در گیاه میشه و رشد اون رو متوقف خواهد کرد.
علت گل ندادن گیاه اگزالیس چیست؟
این رو به یاد داشته بشاید که هر گیاهی بعد از مدتی رشد و گلدهی نیاز به استراحت دارد که در اگزالیس به این شکل است که شما در اواخر تابستان و زمانی که مشاهده کردید ساقه و برگها دارن رو به مرگ پیش میروند باید آبیاری را کم کنید و شرایط خفتگی و استراحت را برای آن فراهم کنید.
همین مورد خفتگی از اصلی ترین دلایل عدم گلدهی اکسالیس است اگر تمایل دارید که گیاه مجدد به گلدهی برسد باید آن را تشویق کنید:
در طول ماه،گیاه را همانند آنچه گفته شد آبیاری کنید و از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی هر 2 الی 3 هفته یکبار استفاده کنید و اجاز بدین بین دو آبیاری خاک گلدان نسبتا خشک بشه و مجدد آبیاری کنید و هوای محل نگهداری را تا آنجا که میتوانید خنک کنید. بهترین دما 15 الی 18 درجه سانتی گراد هست و در این تایم میزان نوری که نیاز دارد را برای او فراهم کنید تا رشد گیاه به خوبی پیش برود.
آیا اکسالیس نیاز به هرس دارد؟
خیر این گیاه به هیچ وجه نیاز به هرس نداره و هر زمان مشاهده کردید که ساقه و برگی از گیاه مرده اون رو جدا کنید تا انرژی گیاه صرف ساقه مرده نشود.
بهترین زمان تعویض گلدان این گیاه
در فصل زمستان که گیاه در حال استراحت کردنه ،باید گلدون رو تعویض کنید البته ترجیحا هر ۲ سال یکبار تا گیاه ریشه پر و قوی بشه، موقع استراحت که گیاه رو کف بر کردید ،۲ هفته بعدش گلدان را تعویض کنید.
البته اگر گیاه رو تازه از گلخانه خریداری کردید عمل تعویض گلدان رو حدود 1 الی 2 هفته بعد انجام بدید تا شوک وارد شده به گیاه از جابجایی و تعویض گلدان یکدفعه نباشه و گیاه از بین نره.
تکثیر اگزالیس در خانه
راحت ترین روش برای تکثیر اگزالیس موقع تعویض گلدون است که میتونید پیازچه ها و بچه های گل رو ازش جدا کنید تا هم مادر یه نفسی بکشه هم گیاهتون تکثیر شده باشه ولی در ادامه خواهیم گفت که این گیاه رو میشه به 3 روش مختلف تکثیر کرد
- تقسیم ریزوم ها
- تکثیر از طریق پیاز
- و تقسیم غده های (پاجوش)
تقسیم پیاز و کاشت گیاه اکسالیس
برای این کار در پایان فصل استراحت گیاه که اواخر زمستان است شما میتوانید با تقسیم پیاز از گیاه مادری و کاشت اون در گلدان های دیگر این گیاه را به راحتی تکثیر کنید ، برای این کار شما گلدان را خالی میکنید و پیازهای گلدان مادر را بردارید، گلدان جدید را با خاک (خاک باغچه + خاک برگ + پرلیت البته از خاک های آماده هم میتوانید استفاده کنید) به اندازه دو سوم گلدان پر کنید و آن را آیباری کنید.
حال پیازها را روی خاک خیس قرار دهید و سپس روی آن را با خاک سبک که در آن مقدار کمی ورمی کمپوست هم باشد پر کنید و در محلی با نور فیلتر شده قرار دهید تا جوانه بزنه، توجه داشته باشید که در هر گلدان با قطر 15 سانتی متری 4 الی 6 عدد پیاز بکارید. البته هرچقدر تعداد پیازها در گلدان بیشتر باشه گلدانی پر پشت خواهید داشت.
حتما گلدان را در محلی با دمای 18 الی 24 درجه سانتی گراد قرار دهید و هر زمان سطح خاک خشک شد بهش آب بدید، روند رشد و جوانه زنی پیازهای حدود 10 الی 15 روز بسته به شرایط نگهداری متغییر است.
بعد از جوانه زنی گیاه چیکار کنیم؟
بعد از این که جوانه ها را مشاهده کردید میزان ابیاری را کاهش داده و اجازه بدید سطح خاک خشک بشه و سپس اقدام به آبیاری کنید و به هیچ وجه در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید که گیاهان شما را از بین خواهد برد.
مشکلات و بیماری های اکسالیس
این گیاه هم مثل سایر گیاهان دچار بیماری میشه و هم مشکلاتی که ناشی از فراهم نکردن درست شرایط نگهداری است که هر کدام را در بخشی جدا بررسی میکنیم
بیماری های اگزالیس را بدانید
شاید بیماری های زیادی این گیاه رو تهدید نکنه ولی مواردی که در ادامه بیان میکنم در خیلی از مواقع اتفاق افتاده. دو نوع بیماری قارچی و 2 آفت معروف که شاید شما رو هم سردرگم کرده، توجه داشته باشید که آفت های شپشک و تار عنکبوت بسیار بسیار مهم هستند و به محض مشاهده باید با آنها مقابله کنید چون نه تنها خود گیاه بلکه گیاهان اطراف رو هم میتونن از بین ببرند. راه حل های خانگی برای آفت ها میتونه مایع ظرفشویی یا روغن نیم می باشد.
آیا گل اکسالیس دچار بیماری قارچی میشه؟
اگر گیاه شما دچار کمبود نور، سرد شدن محیط نگهداری و یا رطوبت بالا قرار بگیره احتمال اینکه دچار بیماری های قارچی مانند سفیدک بشه بسیار زیاد هست که میتونید با استفاده از قارچ کش های موجود مانند مانکوزب این مشکل را رفع کنید. شایع ترین بیماری های قارچی عبارتند از سفیدک سطحی، زنگار
سفیدک سطحی چیست؟ این بیماری از طریق قارچها و ایجاد نقاط سفید روی برگها که مانند آرد هست ایجاد میشود و اگر به موقع رفع نشود کل گیاه را فرا خواهد گرفت.
زنگار چیست؟ این یک گونه قارچ است که روی برگها رگه های زرد رنگ ایجاد میکند و باید حتما به موقع سم پاشی شود.
شپشک چیست؟ این آفت هم یک موجود گرد سفید است که بسیار شبیه به پارچه است و با نوش جان کردن شیره، گیاه شما آن را ضعیف میکند و در نهایت باعث مرگ آن خواهد شد. برای از بین بردن آن هم میتوانید ابتدا با دستمال کاغذی آغشته به الکل موجودات رو تمیز کنید و بعد با آب و صابون اسپری کنید.
کنه تار عنکبوتی چیست؟ این موجود در کنار برگها و پشت آن تار های کوچک ایجاد میکند و همانند کنه مواد معذی را از گیاه نوش جان میکند و کم کم موجب مرگ گیاه خواهد شد.
مشکلات که در نگهداری اگزالیس پیش میاد
در ادامه برخی ار رایج ترین مشکلات این گیاه رو مورد بررسی قرار میدیم
دلیل پوسیدگی ریشه اگزالیس چیست؟
یکی از دلایل اصلی این مشکل آبیاری بیش از حد هست که موجب پوسیدن پیازها شده و کم کم ساقه های سیاه و لزج میشوند و در نهایت موجب مرگ خواهد شد. پس اگر نشانه های اولیه رو مشاهده کردی آبیاری را متوقف کنید.
برگ ها زرد شده و گیاه در حال مرگ هست:
طبق مطالب بالا که بهتون گفتیم اگر دیدید گیاه در تابستان و یا زمستان ریزش برگ داره داره وارد خواب زمستانی و یا تابستانی میشه،در چنین وضعی شما باید شاخ و برگهارو از ته قیچی کنید و آبیاری رو کم کنید و بذارید گلدون رو جای خنک تا مدت ۱ ماه خودش شروع به جوونه زدن و برگ دادن بکنه باید اینم بگم که شبدر سبز بیشتر از شبدر قرمز خواب میره
دلیل وجود لکه های سفید روی برگهای اکسالیس چیست؟
این نشانه های بیماری قارچی هست که به شکل لکه های سفید یا زرد روی برگها خودنمایی میکنه، این مشکل بخاطر شرایط نگهداری نامناسب رخ خواهد داد که در بالا به آنها اشاره شد که میتونید با استفاده از سم های قارچ کش بیماری رو از بین ببرید.
علت ضعیف و نازک بودن ساقه اگزالیس چیست؟
این مشکل در بیشتر مواقع بخاطر کمبود نور و مواد مغذی اتفاق می افتد، که سعی کنید گیاه را در محلی با نور زیاد ولی فیلتر شده قرار بدید. از دیگر شواهد کمبود نور کج شدن ساقه ها می باشد اگر در آپارتمان زندگی میکنید یا از نور رشد استفاده کنید و یا گلدان را در پر نور ترین محل خانه قرار بدید.
چرخاندن گیاه هم هر هفته به اندازه 45 درجه میتواند از کج شدن ساقه های جلوگیری کنید، چون گیاه همیشه به سمت نور متمایل خواهد شد.
کمبود مواد مغذی هم میتواند در نازک بودن ساقه ها تاثیر گذار باشد، بهتره هر دو الی سه هفته یکبار با کود مخصوص گیاهان زینتی گلدان خود را تغذیه کنید و حتما از خاک های غنی برای خاک شبدر زینتی استفاده کنید.
علت زرد شدن برگ اگزالیس چیست؟
این مشکل میتونه دلایل زیادی داشته اعم از آبیاری زیاد، زمان استراحت و سن بالا باشهه که در ادامه تمامی موارد رو مورد بررسی قرار میدیم
الف: آبیاری زیاد و زرد شدن برگ
میشه گفت دلیل اصلی زرد شدن برگ اگزالیس و سایر گیاهان آپارتمانی آبیاری زیاد هست که هر گیاهی رو تا حد مرگ پیش خواهد برد، این گیاه آبیاری متوسط رو دوست داره و حتما در فصول سرد سال باید این میزان کاهش پیدا کنه، اگر مشاهده کردید که گیاه جوان شما شروع به زرد شدن برگ کرده ابتدا آبیاری و زهکشی را بررسی کنید.
خیلی وقت ها شما آبیاری رو درست انجام میدید ولی نداشتن زهکشی مناسب در خاک و گلدان باعث جمع شدن آب زیر گلدان میشه و همین مورد باعث زرد شدن و ریزش برگ خواهد شد.
خیس بودن خاک هم موجب مرگ گیاه میشه و هم جذب مواد مغذی رو برای شبدر زینتی شما سخت خواهد کرد، وقتی جذب آهن در گیاه شما کم شود شبدر زینتی شما دچار بیماری کلروز خواهد شد. و باعث ایجاد لکه های زرد در زیر برگها میشه.
ب: بالا رفتن سن گیاه و زرد شدن برگ
هر گیاهی پس از بالغ شدن ممکن هست که شروع به ریزش برگ کنه، این مشکل هم در اگزالیس رخ میدهد و اگر برگها به سن بلوغ برسند کم کم شروع به زرد شدن و ریزش خواهند کرد. این اتفاق برای برگهای بزرگ و پایینی می افتد. هر زمان مشاهده کردید که برگهای اکسالیس داره زرد میشه اون رو از گیاه جدا کنید تا انرژی گیاه صرف برگ های زرد و در حال مرده نشود.
ج: دوران استراحت گیاه
همانطور که گفتیم این گیاه نیاز به دوران استراحت داره، زمانی که به دوران خفتگی (استراحت) نزدیک میشویم برگ ها به آرامی زرد خواهند شد چرا این اتفاق میوفته؟ چون پیاز انرژی و مواد مغذی خود را ذخیره میکنه تا در دوران رشد مجدد در بهار انرژی کافی داشته باشه برای ررفع این مشکل شما میتونید با کوددهی به موقع مانع استراحت گیاه بشید.
زمانی که گیاه اگزالیس شما وارد دوران استراحت شد، آبدهی رو متوقف کنید و اجازه بدید تا برگها کاملا قهوه ای و ریزش کنند. حالا برگها رو جدا کنید و به مدت 3 ماه اجازه بدید استراحت کنند و دوباره در فصل بهار آبیاری رو شرع کنید تا گیاه رشد کند.
زرد شدن برگ گیاه
ریختن و زرد شدن برگ های پایینی و پیر نشانه آبیاری بیش از حد هستش شما باید بین دو آبیاری خاک گلدونتون کاملا خشک بشه و اگر زرد شدن برگهای جوان رو داشتید یعنی گیاه به کم آبی دچار شده.
گیاه قد میکشه ولی بدقواره:
کمبود نور داره و گیاه رو به جای پر نور منتقل کنید
توجه کنید که اگزالیس سمی هست
تمامی بخشهای این گیاه اعم از برگ و ساقه سمی هست و با خورده شدن آن توسط انسان و حیوان موجب ایجاد مشکلات زیادی خواهد شد پس اگر در خانه کودک یا حیوان خانگی دارید حتما از دسترس آنها دور کنید این مورد و سم موجود در این گیاه در قسمت اول کامل توضیح داده شده است.
