شرایط درست نگهداری گیاه موز : درخت موز از جمله درختانی به شمار می آید که اغلب در محیط ها و سرزمین های گرمسیری و یا حتی نیمه گرمسیری قابلیت و توان رشد و پرورش و میوه دهی را دارد. میوه موز از جمله خوشمزه ترین و محبوب ترین میوه هاست که طرفداران زیادی دارد. بخش زیادی از محبوبیت میوه موز ناشی از مزه جذاب و همچنین ویتامین های فراوانی موجود در آن است. درخت موز یا همان Banana یکی از بزرگ ترین گیاهان باغی دنیا محسوب می شود چرا که به علت دارا بودن ویژگی های یک گیاه و حالت بوته ای آن، در خانواده ی گیاهان بزرگ دسته بندی شده است. خیلی راحت میشه این گیاه زیبا رو در خانه نگهداری کرد فقط باید شرایط درست و نیازهای اون رو فراهم کنید.
گیاه شناسان درخت موز را در خانواده ی گیاهان میوزیشی و همچنین گرمسیری قرار داده اند. امروزه ده ها گونه درخت موز در کشورهای مختلف جهان کشت و پرورش می شود که ارزآوری زیادی را نیز برای این کشورها به همراه داشته است. یکی از علل افزایش جذابیت پرورش درخت موز نیز همین مسئله ی درآمدزایی بسیار عالی در صورت کشت و پرورش صحیح است. شاید برایتان جالب باشد بدانید که در بسیاری کشورها از درخت موز حتی جهت زینت بخشی به باغ ها، اطراف جاده ها و مسیرها و حتی منازل استفاده می کنند. درخت موز با برگ های پهن و سرسبز خود می تواند این نقش را به خوبی ایفا کند. درخت موز از گیاهانی محسوب می شود که تک لپه ای هستند.
در این مقاله می خواهیم شما کاربران گرامی را با خصوصیات، شرایط نگهداری و پرورش و همچنین نکات لازم درباره درخت موز و تاریخچه ی آن آشنا کنیم. لطفا در ادامه نیز با ما همراه باشید.
تاریخچه و افسانه درخت موز
درخت موز تاریخچه ی طولانی و خاصی دارد و البته چندین روایت و افسانه ی خاص در مورد این درخت زیبا و خاستگاه آن وجود دارد. بسیاری از گیاه شناسان و مورخان بر این باورند که درخت موز در ابتدا به صورت بومی در سرزمین های جنوبی و شرقی آسیا و همچنین کشورهایی همچون استرالیا و نیز کشور مالزی کشت می شده است.
با توجه به اینکه درخت موز جهت رشد نیاز به مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری دارد و در این مناطق به خوبی پرورش می یابد، لذا بسیاری از کشورها که در این مناطق از خسکی های جهان قرار گرفته اند، در حال حاضر توان تولید درخت موز را دارند. حتی در برخی استان های جنوبی ایران عزیزمان از جمله استان هرمزگان، سیستان و بلوچستان و نیز برخی استان های شمال کشور یعنی استان گیلان و همچنین استان مازندران درخت موز به وفور کشت می شود. نکته ی جالب در رابطه با درخت موز در برخی کشورها همچون تایلند، این درخت را مقدس و باعث افزایش رزق و روزی در زندگی شان می دانند.
| نام های رایج | درخت موز، گیاه موز، درخت پلانتین |
| نام علمی | Musa sapientum |
| PH مناسب خاک | خاک اسیدی دوست داره |
| رنگ گلها | بنفش، سفید، نارنجی |
| نحوه تکثیر | تقسیم ریشه, جدا کردن پاجوش |
درخت موز و آشنایی با خصوصیات ظاهری آن
درخت موز به دلیل مشخصات ظاهری زیبای خود در برخی مواقع به عنوان گیاهان یا درختان تزئینی مورد استفاده قرار می گیرد. درخت موز از لحاظ ظاهری دارای برگ های سبز رنگ و نسبتا پهن و همچنین ساقه های کاملا سبز و البته نرم تر نسبت به تنه ی سایر درختان می باشد. از دلایلی که باعث شده گیاه موز را به عنوان درخت موز بنامند، وجود تنه های تقریبا بلند آن هست. از لحاظ ارتفاع، یک درخت موز حتی می تواند رفته رفته تا ارتفاع بیش از چهار و نیم متر هم رشد کند. البته این ویژگی در درخت موز بسته به گونه موز و همچنین چگونگی رسیدگی و پرورش آن دارد.
برگ های درخت موز در ابتدای رشد به سمت بالا حرکت می کنند و در نهایت و پس از اینکه از یه حدی گذشت و به اندازه ی کافی بزرگ شدند ممکن است به خاطر سنگینی و افزایش وزن برگ ها، شاهد پهن شدن و سر به زیرتر شدن آن ها باشیم که در این حالت نیاز به قیم داره. برگ های پهن درخت موز به گونه ی خاصی روی تنه ی این درخت رشد می کنند و به طور کامل در اطراف تنه ی درخت موز بالا می آیند و به عبارتی تنه را پوشش می دهند. در برخی گونه های درخت موز، طول برگ ها حتی تا 2 متر نیز رشد می کند. البته عرض این برگ ها نیز گاه تا بیش از 50 سانتی متر رشد خواهند داشت.
نحوه نگهداری درخت موز در گلدان
این سوال که آیا میشه از درخت موز در گلدان هم نگهداری کرد خیلی پرسیده میشه، در پاسخ به این پرسش باید گفت که بله میتونید این گیاه زیبا رو بخاطر برگهای پهن و زیباش در گلدان نگهداری کنید، فقط یادتون باهش که میزان آبیاری، خاکی که براش استفاده میکنید و رطوبت محیط باید طبق آچه که در ادامه بهتون میگم باشه تا گیاه بتونه رشد خوبی داشته باشه
انواع درخت موز در جهان
درخت موز قدمت زیادی در سرزمین های مختلف دارد و با توجه به رشد چشمگیر تکنولوژی و فناوری اصلاح بذرها، امروزه بیش از 60 الی 71 نوع درخت موز در کشورهای مختلف پرورش داده می شود. انوع درخت موز با توجه به ارتفاع تنه ی درخت موز، طول و عرض برگ ها و میزان میوه دهی به دسته های متنوع و مختلفی تقسیم بندی می شوند. میوه های درختان موز در ابتدا سبز و در نهایتا و هنگام برداشت مایل به رنگ زرد می شوند و در سبد خانواده ها نیز اغلب به رنگ زرد در می آید.
در میان موزها، در برخی کشورهای گرمسیر همچنین درخت موز وحشی نیز وجود دارد. اگر بخواهیم تمامی انواع موزها را شرح دهیم طبیعتا در این مقاله نمی گنجد ولی می توانیم به رایج ترین آن ها اشاره کنیم می توانیم درخت موز روبوستا (نوع پاکوتاه)، درخت موز دوارف کاوندیش (موز پیوندی و پا کوتاه)، درخت موز ویلیام (نوع پهن تر و دارای تنه گوشتی تر)، درخت موز گروس میشل (نوع محبوب و پرمحصول)، درخت موز راستالی (مقاوم به آفات و بادها) و … را نام ببریم. راستی یک گونه موز صورتی هم داریم که در مطلبی جداگانه به معرفی و بررسی اون پرداختیم که حتما مطالعه کنید.
- موز دوارف کاوندیش : یکی از گونه های خاص درخت موز است که میتونید در بیشتر مناطق اون رو بکارید، این گونه رو با ارقام پاکوتاه پیوند زده اند و میوه باریک میدهد. خوشه هیا این گونه سنگین است و پوست ضخیمی هم دارند.
- موز روبوستا : از دیگر گونه های نیمه پاکوتاه است که میوه بسیار شیرین دارد، میوه این گونه گوشتی و دراز است.
- موز گروس میشل : این گونه یکی از ارقام زود بازده است که میوه اون بسایر با کیفیت بوده و برای کاشت بسیار عالی است.
- موز ویلیام : این گونه یکی از ارقام بزرگ است که میوه اون رو به صورت سبز و نرسیده به فروش میرسانند
- موز پوآن : این گونه گیاه چند ساله است که خوشه های متراکم و سنگینی تولید میکند.
- موز لال کلا : میوه های این گونه برعکس سایر گونه ها دارای پوستی قرمز رنگ است، باردهی بسیار بالایی هم دارد.
شرایط نگهداری درخت موز
درخت موز از جمله درختانی است که به دلیل مقاومت نسبتا مناسب در برابر دمای هوا و همچنین بسیاری از خاک ها، قابلیت نگهداری راحت تری نسبت به بسیاری دیگر از گونه های دیگر گیاهان و درختان داراست. در این بخش از مطلب می خواهیم به بیان بیشتر و کامل تر جزئیات چگونگی نگهداری درخت موز بپردازیم، شما اگر قصد نگهداری درخت موز در خانه را دارید فقط کافیه شرایطی در در ادامه به شما میگم رو براش فراهم کنید تا گیاه دچار مشکل نشه. لطفا در ادامه هم با ما همراه باشید.
نور مناسب جهت رشد درخت موز چقدر است؟
از آنجایی که درخت موز در مقابل نور خورشید تا حد زیادی مقاوم است و از انواع درختان غیر حساس به نور است، لذا این درختان در مناطق با نور بیشتر اغلب رشد بهتری دارند و البته در مناطق نیمه سایه ای هم مشکلی در رشد آن ها مشاهده نمی شود. در اینجا به این نکته نیز توجه داشته باشید که قرار دادن نهال در سایه می تواند از سرعت رشد آن تا حدودی بکاهد.
در صورتی که درخت موز جهت پرورش، در معرض سایه قرار گیرد و نور زیادی به آن نرسد حتما در آینده ی نزدیک شاهد افت کیفیت محصولات درخت موز خواهید بود. در صورت پرورش درخت موز در گلخانه سعی کنید به این نکته توجه ویژه داشته باشید. ضمنا در صورتی که قصد پرورش درخت موز در منزل یا تراست به صورت گلدانی را دارید، حتما آن را در کنار پنجره یا حتی الامکان در مقابل نور مستقیم لامپ های ال ای دی قرار دهید.
اگر این گیاه رو از گلخانه خریدید و میخواهید داخل گلدان نگهداری کنید بهترین محل برای نگهداری اون جایی هست که نور فیلتر شده داشته باشه، گونه هایی که برای گیاهان آپارتمانی پروش داده شده اند نمیتونند به خوبی نور مستقیم خورشید رو تحمل بکنند. روزانه حداقل باید براشون 8 الی 10 ساعت نور خوب فراهم کنید.
دمای مناسب رشد درخت موز چند درجه است؟
بر اساس نظر کارشناسان و گیاه شناسان، بهتر است درخت موز در محیطی با دمای حداقل 25 درجه و دمای حداکثر 30 درجه قرار گیرد تا شاهد بهترین و بیشترین رشد در گیاه باشید. از طرفی هم از لحاظ دمای محیط کشت و پرورش درخت موز این نکته را هم مد نظر داشته باشید که سعی کنید آن را در محیط هایی با دمای پایین تر از پانزده درجه قرار ندهید چرا که این دما می تواند به راحتی، سبب افت کیفیت محصول یا میوه موز و کاهش چشمگیر سرعت رشد درخت موز شود.
با این توصیفات ممکن است به این نتیجه برسید که در این صورت و با توجه به دماهایی که بالاتر ذکر کردیم، شاید امکان پرورش درخت موز در مناطق سردسیر کشور همچون استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی یا اردبیل وجود نداشته باشد، ولی اینگونه نیست و در صورتی که درخت موز را در گلخانه پرورش دهید و دمای محیط را کنترل نمایید به راحتی قادر به پرورش درخت موز خواهید بود. البته این نکته را هم در نظر داشته باشید که امروزه تنوع زیادی در انواع نهال و بذر موزها به وجود آمده به طوری که برخی درختان موز به دلیل اصلاح نژاد و اصلاح بذر توسط محققان، در برابر هوای سرد و دماهای پایین تر هم مقاوم سازی شده اند.
آبیاری مناسب جهت رشد درخت موز چگونه انجام شود؟
درخت موز را می توانیم از آن دسته درختانی بدانیم که از لحاظ آبیاری، چندان توقع بالایی ندارد. به طوری که در فصول گرم سال همچون فصل بهار و همچنین تابستان، در هر هفته تنها کافیست دو مرتبه اقدام به آبیاری این درخت زیبا نمایید و در فصول سرد سال همچون زمستان و پاییز نیز تنها یک مرتبه آبیاری هفتگی نیاز کل درخت موز را برآورده می سازد.
این ویژگی درخت موز یعنی عدم نیاز به آب خیلی زیاد و عدم نیاز به آبیاری روزانه، یکی از مهم ترین دلایل مقرون بصرفه بودن کشت و پرورش این درخت سودده و ارزآور در استان ها و سرزمین های نواحی گرمسیر کشورها از جمله استان سیستان و بلوچستان ایران شده است. چرا که همانطور که می دانید در این استان مشکل کم آبی همچنان پابرجاست و امکان آبیاری منظم و روزانه ی درختان به راحتی میسر نیست.
آخرین نکته در رابطه با آبرسانی به درخت موز هم این است که سعی کنید به نهایتا تا دو سانتی متر از عمق خاک خیس گردد تا سبب پوسیدگی ریشه ها یا به اصطلاح بعضی افراد خفگی ریشه درخت موز نشوید. اگر این گیاه رو در گلدان نگهداری میکنید حتما قبل از آبیاری خاک گلدان رو چک کنید اگر تا عمق 2 الی 3 سانتی متر خشک شده بود اقدام به آبیاری گیاه بکنید و بعد از آبیاری آب اضافی از زیر گلدان خارج بشه
خاک مناسب و مورد نیاز جهت رشد درخت موز چگونه خاکی است؟
در رابطه با خاک مناسب و مورد نیاز جهت کشت و پرورش و رشد بهتر درخت موز بهتر است بدانید که درخت موز در خاک هایی که سطح اسیدی آن ها بالا است همچون خاک های آهکی نمی توانند به راحتی به رشد ادامه دهند. بهترین خاک ها جهت رشد درخت موز، خاکی است که هم رطوبت نسبی داشته و هم تا حدود مشخصی اسیدی نیز باشد. توصیه ی کارشناسان کشاورزی و محققان این است که بهتر است از انواع کمپوست تولید شده و مناسب و یا مواد معدنی و کودهای رایج بازار که ویژه ی درخت موز هستند در سرتاسر خاک تحت کشت درخت موز استفاده کنید تا هم سرعت رشد درخت موز و هم باردهی و محصول دهی آن به شدت افزایش یابد و در نهایت هم محصولات با کیفیت تری را شاهد باشید.
برای کاشت آن در گلدان حتما خاکی انتخاب کنید که زهکشی بالایی داشته باشد و در کنار این موارد حتما غنی باشد تا گیاه بتونه نیازهای خودش رو از طریق خاک برطرف کنه
درخت موز چقدر رطوبت نیاز دارد؟
گیاه موز برای رشد خوب نیاز به رطوبت خیلی بالایی دارد پس حتما براش با ساتفاده از دستگاه بخور و یا غبارپاشی اصولی رطوبت رو فراهم کنید در غیر این صورت رشد گیاه متوقف خواهد شد و برگها حالت سوختگی به خودشون میگیرند.
چقدر و چطور درخت موز رو کوددهی کنیم؟
این گیاه برای رشد خوب باید در فصل رشد خودش که از ابتداری بهار تا اواخر تابستان ادامه دارد هر دو هفته یکبار با استفاده از کودهای مخصوص مانند سه بیست و 121236 تغذیه شود، راستی میتونید از ورمی کمپوست هم در ترکیب خاک این گیاه استفاده کنید تا میزان نیاز اون به کود کاهش پیدا کند. برای خرید کود میتونید به فروشگاه گل من و تو مراجعه کنید.
نحوه درست تکثیر درخت موز
خوشبختانه تکثیر درخت موز کار چندان سخت و زمان بری نیست و حتی می توانید این درخت را در منزل خویش نیز پرورش دهید. دلیل آن هم کاشت و شرایط نگهداری نسبتا راحت آن است. در این بخش از مقاله می خواهیم به طور مختصر با روش های تکثیر درخت موز آشنا شویم. لطفا در ادامه نیز با ما همراه باشید. امروزه تکثیر و کاشت درخت موز به طرق مختلف و روش های گوناگونی انجام می شود. در زیر به مهم ترین این روش ها اشاره کرده ایم.
- کاشت درخت موز از طریق بذر
- کاشت درخت موز از طریق ریزوم
- کاشت درخت موز از طریق پاجوش
اگر بخواهیم روش های تکثیر درخت موز رابا هم مقایسه کنیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که فرآیند تکثیر و کاشت درخت موز از طریق روش اول یعنی بذر می تواند خیلی ساده تر و راحت تر عملیاتی و انجام شود. البته این نکته ی مهم را هم در نظر داشته باشید که در روش تکثیر درخت موز از طریق بذر، زمان زیادی جهت رشد و تبدیل یک بذر به یک درخت بالغ یعنی حدودا 4 سال نیاز است و در صورتی که زمان کمتری دارید و یا می خواهید زودتر به نتیجه برسید بهتر است از دو روش بعدی تکثیر درخت بهره بگیرید.
بسیاری افراد جهت زودتر به نتیجه رسیدن تکثیر درخت موز، اقدام به کاشت نهال های درخت موز می کنند که این روش در بین ما ایرانی ها نیز مرسوم تر است. در این روش نهال درخت موز را در عمق پانزده سانتی متری خاک (همراه با کود مناسب) فرو می کنند و قرار می دهند و در نهایت در زمان های مشخص اقدام به آبیاری آن می نمایند.
برخی از مشکلات رایج و آفات و بیماری ها در پرورش درخت موز
این درخت هم همانند سایر گیاهان میتونه دچار آفت و بیماری بشه که اگر سریعا اقدام به رفع مشکل نکنید گیاه کم کم از بین خواهد رفت، در ادامه برخی از مشکلات رایج و بیماری ها رو بررسی میکنیم :
نشانه های و درمان حمله شته به گیاه موز چیست؟
وقتی مشاهده کردید که برگهای گیاه لوله و پژمرده میشن بدونید که میتونه شته به گیاه حمله کرده باشه، و حتما باید از سم های شته کش برای از بین بردن اون استفاده کنید.
حمله تریپس به درخت موز
وقتی حالت های زنگ زدگی در برگها و میوه گیاه مشاهده کردید بدونید آفت تریپس به گیاه حمله کرده
وجود حشرات ژله ای مانند روی برگ موز
اگر در کنار حشرات ژله ای مانند ترشحاتی هم مشاهده کردید بدونید سوسکچه سیاه غوره به گیاه حمله کرده، برای درمان میتونید از انواع حشره کش های موجود در بازار استفاده کنید
سخن آخر درباره درخت موز
درخت موز در بسیاری از کشورهای آفریقایی و به طور کلی استوایی و نیمه استوایی کشت و پرورش می شود و با توجه به قیمت مناسب میوه موز در بسیاری از کشورها، همانطور که بالاتر هم اشاره کردیم، به یک محصول درآمدزا، ارزآور و تا حدودی استراتژی در میان این کشورها تبدیل شده است.
شما میتونید خیلی راحت درخت موز رو به عنوان گیاه آپارتمانی نگهداری کنید، براگهای بزرگ و جذاب اون واقعا دل فریب هست، در این مقاله سعی کردیم شما عزیزان را با درخت موز و ویژگی های ظاهری آن و همچنین با روش های نگهداری درخت موز و پرورش آن و تاریخچه و انواع موز آشنا کنیم. امیدواریم اطلاعات مفیدی را به شما کاربران گرامی تقدیم کرده باشیم. لطفا نظرات، پیشنهادات و دیدگاه های خودتون رو در بخش نظرات، با ما و سایر کاربران به اشتراک بگذارید.
