شرایط درست نگهداری کالاتیا و معرفی گونه ها مختلف اون : گیاهی که به گیاه سبدی، گیاه عابد معروف هست اسمش چیه؟ گیاه calathea یکی از گیاهان زیبای استوایی هست که برگهای برجسته و مستطیلی شکل اون چشم ها رو خیره خودش میکنه و بخاطر حساس بودنش به شرایط نگهداری مشهور هست ولی اگر بتونید شرایط خوبی براش فراهم کنید از رشد اون شگفت زده میشید. جالبه بدونید که گونه های مختلف از این گیاه عصر ها برگهای خودشون رو بالا میبرند و با آغاز صبح برگها رو باز میکنند، از این نظر و شکل برگها شاید شما اون رو با مارانتا اشتباه بگیرید که کاملا درسته چون از خانواده مارانتا ها هست.
میخوام شرایط نگهداری و رازهایی که پشت سر این گیاه هست رو بهتون بگم، حتما تا حال گیاهان زیادی را در دکوراسیون داخلی دفاتر، لابی ها، اتاق های جلسات و سایر جاها ديدید. گاهی اوقات ادارات و مشاغل از رنگ سبز برای بهره وری كاركنان استفاده می كنند و برخی ترجیح می دهند گیاهان سبز و زيبا در محل كار داشته باشند. با این حال، یکی از پیش نیازهای کلیدی گیاهان اداری و خانگی اینکه مراقبت از آنها نسبتاً آسان باشد و در مکان های كم نور رشد كنند.
بریم با کالاتیا بیشتر آشنا بشیم
كالاتيا گياهی گلدار از خانواده مارانتاسه‌آ (Marantaceae ) و هديه ای از جنگل های بارانی آمازون در آمریکای جنوبی و کشورهایی مانند برزیل، کلمبیا و بولیوی است که بيش از 200 الي 300 گونه مختلف در جهان داره. گياه عابد، گیاه سبدی، کالاته‌آ ، گیاه گورخر، گیاه طاووس ، گیاه مار زنگی، گیاه دعا و گياه سايه همگی نام های اين گل زينتی پرطرفدار و محبوب در دکوراسیون داخلی، اداری، خانه، مشاغل و فضاهای داخلی است.
| نام علمی گیاه کالاتیا | Calathea |
| نام های رایج | گیاه طاووس ، گیاه عابد، Zebra plant, rattlesnake plant |
| PH خاک | کالاتیا خاک اسیدی دوست داره |
| نور مناسب | نور متوسط و فیلتر شده میخواد |
| رنگ گلها | زرد، بنفش، سفید |
| بومی | آمریکای جنوبی |
گل کالاتیا یا کالاته آ يكی از گياهان زينتی خانگی است كه علاوه بر زيبايی محسور كننده، نگهداری آسان و بی دردسری دارد. افرای كه در انتخاب و پرورش گل و گياه به دنبال زیبایی و خاص بودن هستند، قطعا گل كالاتيا نظرشون رو جلب میکنه. دليل اصلی شهرت كالاتيا برگ های پهن بيضی شكل، سبز اون هست. اين گل زيبا با خطوط سفيد برجسته برگ های طاووس مانندش، گونه های متفاوتی دارد كه يكی از زيباترين آنها كالاتيه سه رنگ و كالاتيا گورخری است.
به طور خلاصه گل کالاتیا رمز و رازهای جالبی برای علاقه مندان به گل و گياه دارد كه از محبوبيت تا نگهداری و كاشت آن را می توانيد در اين مقاله بخوانيد.
تاریخچه و افسانه گیاه کالایتا
رابرت براون، گیاه شناس اسکاتلندی که به دنبال كشف حرکت براونی(اين نظريه بعدا توسط توسط انیشتین توصیف شد) ، با سفر به دور دنيا نمونه هايی از گیاهان مختلف را جمع آوری كرد يكی از آنها گیاه کالاتیا بود. حركت دورانی برگ های گياه کالاتیاها كه از آن به عنوان “گیاهان دعا” نيز ياد می كنند، دارای ریتم شبانه روزی ( نوعی اتصال بین برگ و ساقه) است.
کالاتیاها به دلیل بسته شدن برگ های خود در شب، شبیه دست هایی که در حالت دعا هستند، سپس در روز مطابق با ریتم شبانه روزی دوباره باز می‌شوند تا نورخورشید را جذب کنند این ریتم شبانه روزی مکانیسمی است که حرکت آب از برگ ها به امتداد ساقه (دمبرگ) را برای کمتر ابتلا شدن گياه به آفات و بیماری‌ها فراهم می كند. اين ویژگی‌عجیب و غریب باعث كشف بزرگی در علم فيزيك شد.
از آنجا اين گياه تقريبا در سراسر جهان شهرت يافت و بيشتر محبوبيت خود را علاوه بر جنبه تزئينی، مديون فوايد سلامتی اش است. مثلا اين گياه به عنوان تصفیه کننده طبیعی هوا، مواد سمی را جذب و تجزیه می کند. (حتما مطلب گیاهان تصفیه کننده هوا را مطالعه کنید.)
نكته جالب توجه اينكه برگ های رنگارنگ (بنفش، صورتی تا سبز و مشکی )، شگفت انگیز، خال دار و یا راه راه و نياز به نور غیرمستقیم خورشید برای رشد این گیاه را از جمله گیاهان آپارتمانی محبوب كرده است. همچنين يكی از بهترين گونه های اين گياه کالاتیا گورخری است كه بومی مناطق گرمسيری مكزيك می باشد و به دليل جذب آب و رطوبت بسيار خطوط سفيد برگ ها در آن بيشتر نمايان است.
آیا گیاه کالاتیا سمی است؟
طبق تحقیقات انجام شده گیاه کالاتیا نه برای انسان و نه برای حیوان سمی نیست و با خیال راحت میتونید اون رو در خانه نگهداری کنید، برای آشنایی با گیاهان سمی میتونید مطلب اون رو از سایت گل من و تو مطالعه کنید.
شرایط درست نگهداری کالاتیا در خانه
همانطور که گفتیم از خانواده مارانتا ها هست و تقریبا نگهداری مشابه اون داره، به سرما به شدت حساس هست و حتما براش دمای معمول اتاق با رطوبت خوب فراهم کنید و آبیاری رو زمانی انجام بدید که خاک تا عمق 2 الی 3 سانتی متری خشک شده باشه که در ادامه به صورت کامل تک تک موارد رو بررسی میکنیم.
گیاه کالاتیا چقدر نور نیاز داره؟
درسته این گیاه بومی مناطق گرمسیری هست ولی برای رشد در آپارتمان نیاز به نور متوسط و فیلتر شده داره و به هیچ وجه نمیتونه نور مستقیم خورشید رو تحمل بکنه، چون این گیاه در مناطق بومی خودش هم زیر درختان رشد پیدا میکرد. پس سعی کنید حداقل در روز براش 6 الی 8 ساعت نور فیلتر شده تهیه کنید، اگر گیاه در معرض نور مستقیم قرار برگهاش شروع به سوختن میکنه و همچنین اون الگوی زیبایی روی برگها رو محو خواهد کرد. سعی کنید با فاصله حداقل 1 متری از پنجره جنوبی گیاه رو قار بدید. این گیاه رو اگر در باغچه میخواهید بکارید بهتره مکانی رو انتخاب کنید در زیر سایه درخت باشه
هر گیاه آپارتمانی چقدر نور نیاز داره؟ جواب این سوال رو در مطلب نور گیاهان آپارتمانی و 6 نشانه کمبود نور گیاهان آپارتمانی دادیم که حتما مطالعه کنید.
کالاتیا رو چقدر باید آبیاری کنیم؟
یکی از شرایط نگهداری کالاتیا این هست که از آب بدون املاح برای آبیاری استفاده کنید پس یا آب رو بجوشونید و 24 ساعت در محیط قرار بدید تا هم دمای محیط بشه و یا از آب تصفیه شده برای آبیاری گیاهان کالاته آ استفاده کنید. این گیاه خاک مرطوب رو دوست داره ولی به هیچ وجه خاک باتلاقی رو نمیپسنده پس سطح خاک رو تا عمق 1 الی 2 سانتی متری چک کنید و بعد گیاه رو آبیاری کنید. خشک شدن لبه برگها نشون میده که میزان آبیاری کم بوده و برای رفع مشکل بهتره اول گیاه رو به مدت 15 دقیقه داخل تشت آب قرار بدید.
حتما مطلبی که در خصوص نکات کلیدی آبیاری گیاهان آپارتمانی در سایت قرار دادیم رو مطالعه کنید
دما و رطوبت مناسب کالاتیا چقدر باشه؟
گیاهان كالاتيا سرما را خیلی دوست ندارن و نمیتونن دمای کمتر از 15 درجه سانتی گراد رو تحمل بکنند. گیاه کالاتیا بومی مناطق گرمسیر جهان هست و بهترین دما برای نگهداری اون 18 الی 25 درجه سانتی گراد هست پس میشه گفت توی دمای خونه با فراهم کردن حداقل رطوبت میتونه رشد خوبی داشته باشه، دمای بالاتر و پایین‌تر میتونه به گیاه آسیب برسونه، که ابتدا اين تغيير در پیچ‌شدن برگها (پیچیدگی برگها) مشهود است.
گیاهان کالاتیا مناطق مرطوب را ترجیح می دهند و رطوبت را از طریق هوا و از طریق برگ های پهن و سبز خود جذب می كند (حداقل به 50 درصد رطوبت نیاز داره). برای تامین رطوبت میتونید گیاهان خود را کنار یکدیگر قرار بدید چون با تبخیر رطوبت و آب خاک گیاهان رطوبت مورد نیاز گیاه شما هم تامین خواهد شد البته میتونید از ساخت جزیره برای گلدان و یا دستگاه رطوبت ساز هم برای تامین رطوبت کالاتیا استفاده کنید، برخی از دوستان غبار پاشی رو هم توصیه میکنند به این شرط که شرایط اون رو رعایت کنید.
خاک مناسب برای گیاه کالاتیا چیه؟
همانطور که گفتیم این گیاه نیاز به خاک مرطوب داره پس باید شما خاکی رو براش انتخاب کنید که رطوبت خوبی در خودش ذخیره کنه و در طول روز به گیاه بده، میتونید در ترکیب خاک این گیاه از زغال هم استفاده کنید که جذب رطوبت رو افزایش میده، من پیشنهاد میکنم از خاک های آماده که داخل اون از پرلیت و کوکوپیت استفاده شده برای این گیاه استفاده کنید.
حتما قبل از تعویض گلدان زهکشی رو ایجاد کنید و سپس با مقداری سنگ ریزه کف گلدان رو پر کنید و بعد داخل گلدان خاک بریزید، درسته این گیاه رطوبت رو دوست داره ولی اگر زهکشی خوب نباشه باعث پوسیده شدن ریشه گیاه خواهد شد.
تعذیه و کوددهی
کالاته به کوددهی خیلی زیادی نیاز نداره و میتویند در فصل رشد (که از ابتداری بهارشروع میشه و تا اواخر تابستان ادامه داره ) هر دو هفته یکبار اون رو با کودهایی مانند سه بیست یا 121236 گیاه رو تغذیه کنید البته استفاده از کود آهن به میزان خیلی کم هم برای این گیاه خوبه . آنها به ویژه در دوره های رشد و گلدهی به کوددهی نیاز دارند. هر دو سال یکبار تعویض گلدان انجام بدید. همچنين از کود مایع حاوی نیتروژن بالا (سه بیست) استفاده کنید. فقط توجه داشته باشید که کوددهی بیش از حد باعث سوختگی برگ ها این گیاه خواهد شد.
آیا کالاتیا رو هرس کنیم یا خیر؟
این گیاه نیاز به هرس خاصی نداره فقط زمانی که مشاهده کردید برگهای اون داره زرد یا قهوه ای میشه ، برگهای آسیب دیده رو از گیاه مادری جدا کنید، راستی سعی کنید ماهی یکبار با استفاده از دستمال مرطوب برگهای گیاه رو تمیز کنید تا کیاه بتونه به خوبی عمل فتوسنتز رو انجام بده.
نحوه درست تکثیر کردن کالاتیا
تکثیر کالاتیا به سه روش کاشت بذر، تقسیم بوته و قلمه گرفتن انجام میشه که در ادامه همه روش ها رو بهتون توضیح میدم
روش تکثیر کالاتیا با استفاده از کاشت بذر
کاشت کالاتیا باید بعد از اتمام فصول سرما و در وسط فصل بهار بايد انجام بگیره. برای این کار هم باید در ابتدا برای بهتر جواب دادن و زودتر جوانه زدن بذرها را 24 ساعت در آب نسبتا ولرم خيس كنيد سپس در گلدان هايی با زهكشی مناسب و خاك مرغوب با بستری مقداری زغال داره بكاريد، سپس روی گلدان را با فویل و یا پلاستیک شفاف کاور کنید تا بذرها زودتر جوانه بزنند. برای جوانه زدن بذرها گلدان را در محلی سايه و نور غير مستقم خورشيد با در جه هوای بين 24 الی 28 سانتيگراد نگهداری كنيد. وقتی جوانه های گیاه به ميزان مناسب رشد كردند می توانيد آنها را به گلدان بزرگتر يا باغچه منتقل کنید.
تکثیر کالاتیا با استفاده از قلمه زدن
قلمه زنی در فصول بهار و تابستان و ماه های دی تا فروردین بهترين زمان است. برای قلمه زنی گياه بايد حداقل دارای ۲-۳ گلبرگ باشد، سپس با استفاده از چاقوی تيز قلمه هایی به طول و اندازه ۷ تا ۱۰ سانتی متر از گیاه اصلی (مادر) جدا كنيد و در خاك كمپوست غنی و گلدان های به حداقل قطر دهانه 10 سانتی متر بكاريد. سپس قلمه ها را آبیاری کرده و روی آنها را با پلاستیکی شفاف که با رطوبت مناسب را برای قلمه فراهم خواهند کرد بپوشانید. بعد از اين مرحله گیاه را دو تا سه مرتبه آبياری كنيد و در نقطه ای گرم با نور غیر مستقیم و دمای 16 الی ۲۳ درجه سانتی گراد قرار دهید تا ریشه بزند.
تکثیر کالاتیا با استفاده از تقسیم ریشه
وقتی میخواهید گیاه رو تعویض گلدان کنید میتونید تکثیر از روش تقسیم ریشه را انجام بدید، در بهار با تقسيم ريشه و بوته اين گياه به راحتي می توانيد آن را تكثير كنيد. معمولا بهترين زمان براين كار بهار است و ریشه دهی گیاه تقریبا ۱٫۵ الی ۲ ماه به طول می انجامد. ريشه ها را از خاك درآوريد و بوته های ريشه را با یک وسیله تیز از يكديگر جدا كنيد و هر ريشه را در گلدانی با قطر ۹ سانتی متری بكاريد و بلافاصله آبياری كنيد. سپس گلدان ها را در ۱۶ تا ۲۰ درجه سانتی گراد به دور از نور مستقيم خورشيد قرار دهيد. بعد از گذشت ۶-۸ هفته، گیاه را به گلدانی با عمق ۱۲ سانتی متر منتقل کنید تا بهتر بتواند رشد كند.
انواع گونه های گياهان کالاتیا
این گیاه تنوع واریته زیادی دارد و میتوان آن را متناسب با شکل و نوع برگها دسته بندی کرد که در ادامه برخی از واریته های رایج که شما میتونید در بازار پیدا کنید رو معرفی کردیم.
کالاتیا اربیفولیا (Calathea Orbifolia)
کالاتیا اربیفولیا دارای برگهای سبز و درشت است، برگ های سبز تقریباً 35 سانتی متر میرسد و در دمای بین 18 تا 29 درجه سانتی گراد رشد می كنند.
کالاتیا وارسه (Calathea Warscewiczii)
کالاتیا وارسه بومی آمریکای مرکزی، کاستاریکا و نیکاراگوئه است و به عنوان گیاه مخمل جنگلی شناخته می شود و یکی از محبوب ترین گونه های کالاتیا است.
کالاتیا ماکویانا (Calathea makoyana)
کالاتیا ماکویانا كه به اسم گیاه طاووس شناخته می شود، به اندازه طاووس زیبا است و به دلیل داشتن برگ های نارنجی به شعله ابدی نیز معروف است
کالاتیا اورناتا (Calathea Ornata)
مراقبت از آن نسبت به سایر کالاتیاها راحت تر است و بايد در مکان های سرد و پر آب نگهداری شود.
کالاتیا زبرینا (Calathea Zebrina)
یک گیاه چندساله گرمسیری بومی جنوب شرقی برزیل که به دلیل نوارهای گورخر مانند روی شاخ و برگش نام گیاه گورخری نيز نامیده می شود. این گونه در ایران بسیار رایج هستش و میتوند توی هر فروشگاهی پیداش کنید.
کالاتیا لانسیفولیا (Calathea Lancifolia)
کالاتیا لانسیفولیا که به نام “گیاه مار زنگی” شناخته می شود و یکی از اولین گونه های کالاتیا است.
کالاتیا روفیباربا (Calathea rufibarba)
نام رايج اين كالاتيا خزدار است که به دلیل بافت خز مانند سطح زیرین برگ آن مشهور است.
کالاتیا رزاپیکتا (Calathea Roseopicta)
این کالاته ها در رطوبت بالا به سرعت رشد می‌کند و وبرگ های آن به رنگ های صورتی و بنفش است.
آفت و بیماری های کالاتیا
این گیاه هم همانند سایر گیاهان آپارتمانی دچار مشکل و بیماری میشه که در ادامه تک تک موارد رو بررسی میکنیم ولی توجه داشته باشید که فراهم نبودن رطوبت کافی و آبیاری غیر اصولی باعث ایجاد مشکلات فراوان در این گیاه خواهد شد.
علت قهوه ای شدن لبه برگهای کالاتیا چیست؟
این مورد دو نشانه دو مشکل اساسی است، 1- گیاه شما رطوبت کافی نداره 2- از آب با املاح بالا استفاده میکنید، برای حل مشکل اول میتونید براش جزیه درست کنید و یا از دستگاه بخور استفاده کنید، برای مورد دوم هم آب رو بجوشانید و سپس به مدت 24 در محلی قرار بدید تا کاملا خنک بشه و به گیاه بدید. برخی از آفت و بیماری هم باعث این مشکل میتونند بشن که باید تک به تک نسب به آفت هایی که در ادامه معرفی میکنیم بررسی کنید.
علت آویزان شدن برگهای کالاتیا چیست؟
این مشکل در بیشتر مواقع نشون میده که گیاه شما به اندازه کافی آبیاری نشدهف ولی یک نکته گمراه کننده هم وجود داره و اونهم اینکه که این گیاه برگهاش رو بالا و پایین میاره (با روز و شب شدن) حتما قبل از اینکه گیاه رو آبیاری کنید خاک گلدان رو چک کنید و بعد اقدام به آبیاری کنید.
علت ریزش برگهای کالاتیا چیست؟
این مورد یکی از نشانه های سرد بودن محل نگهداری گیاه هست که باید گیاه رو به محلی با دما و رطوبت مناسب منتقل کنید، البته توجه داشته باشید که اگر هوای محل نگهداری خیلی گرم و خشک باشه هم این اتفاق میوفته و باید برای گیاه رطوبت خوبی فراهم کنید.
دلیل زرد و قهوه ای شدن لبه برگهای کالاتیا چیه؟
این مشکل نشون میده که شما به درستی گیاه رو آبیاری نمیکنید یعنی یا گیاه خیلی زیاد آبیاری میشه و یا خیلی کم که باعث به وجود آمدن چنین مشکلی در گیاه شما شده، حتما خاک گلدان رو قبل از آبیاری چک کنید و یا از دستگاه های رطوبت سنج گلدان برای این کار استفاده کنید.
علت پوسیدگی ریشه و ساقه کالاتیا چیست؟
درسته این گیاه نیاز به خاک مرطوب داره ولی میزان آبیاری زیاد و یا نداشن زهکشی خوب (که آب زیر گلدان جمع میشه) باعث پوسیده شدن ریشه گیاه خواهد شد، حتما بعد از آبیاری چک کنید که آب اضافی از زیر گلدان خارج بشه
علت لوله شدن برگهای کالاتیا چیه؟
همانطور که در بالا گفتیم این مشکل نشون میده که گیاه شما میزان آب کمی دریافت میکنه، کالاتیا برای کم کردن میزان تبخیر آب از برگها زمانی که میزان کافی آب دریافت نمیکنه برگ ها رو جمع میکنه ، شما با آبیاری مجدد میتونید این مشکل رو رفع کنید.
حمله شپشک آرد آلود،كنه ها و قارچ ها
این آفت سفید کرکی اغلب در امتداد سطح زیرین برگها پنهان می شود كه بايد کاملاً اسپری شود.اين موجودات ریز عاشق کالاتیا هستند و باعث پژمرده شدن شاخ و برگهای می شود. راستی یک مطلب کامل در خصوص شپشک آردآلود و نحوه درمان اون توی سایت هست که حتما مطالعه کنید.
بیماری بوتریتیس (کپک خاکستری)
گیاهان کالاتیا عاشق رطوبت بالا هستند اما اگر در هوای کثیف باشند منجر به کپک خاکستری می شوند.
حمله کنه عنکبوتی قرمز به کالاتیا
از آنجايی که کالاتیا برای رشد در خانه به رطوبت نیاز دارد ممكنه كنه های قرمز روی آن دیده بشه که نشون میده کنه قرمز به گیاه حمله کرده و باید هرچه سریعتر سم پاشی رو براش انجام بدید.
برای احيا كالاتيا در حال مرگ چيكار كنيم؟
برای احیای گیاهان کالاتیا، فراهم کردن شرایط رشد اونها با رطوبت بالا، خاک دائما مرطوب و در عین حال با زهکشی خوب و قرار دادن کالاته در نور زیاد و غیرمستقیم خورشيد، به دور از آفتاب کامل، مهم است. برگ هایی که کاملا قهوه ای شده اند رو از ساقه برش بدید تا رشد برگ های جديد بهتر و بیشتر از قبل بشه.
برای احیای کالاته در حال مرگ، اطمینان حاصل کنید که خاک مرطوب است و در عین حال زهکشی خوبی دارد، گیاه را در نور روشن و غیر مستقیم قرار دهید و دمای آن را در محدوده 65 تا 75 درجه فارنهایت (18 درجه سانتیگراد تا 23 درجه سانتیگراد) نگه دارید. همچنين از جریان هوای تهویه مطبوع (قرار گرفتن در معرض باد کولر خودداری کنید) که میتواند برگها را خشک كند، خودداری کنید.
چگونه یک كالاتيا را در داخل خانه پرورش دهيم؟
تمام نکات و نیازهای نگهداری کالاتیا رو دراین مطلب به شما گفتم ولی اگه بخواهیم جع بندی داشته باشیم باید گفت که مراقبت از كالاتيا در خانه بسيار راحت هست و اگه شما بتویند آبیاری منظم، رطوبت و نور خوب براش فراهم کنید رشد فوق العاده ای خواهد داشت. این گیاه رو میشه خیلی راحت در فضای کار، لابی‌ها، اتاق‌های ملاقات و اتاق‌هایی که رطوبت بالا ، دمای مناسب و نور غير مستقيم خورشيد نگهداری کرد.
شما چه تجربه ای در نگهداری گیاه کالاتیا داشتید؟ حتما سوال، مشکل و تجربه خودتون در در بخش دیدگاه برای ما بنویسید تا کارشناسان گل من و تو در سریعترین زمان پاسخ سوالات شما رو بدن.
