عده اي از خانمها معتقدن كه “مهريه” پشتوانه زن هستش و بايد مرد اين حق رو براي همسرش بپذيره، چون بسياري از قوانين اجتماعي و حقوقي در مورد زنان نابرابره و تنها اَهرم فشار يا پشتوانه براي زن مهريه اش محسوب ميشه.
آیا مهریه اهرم فشار یا پشتوانه است؟
خب، ولي در خصوص اين تفكر، چندتا پرسش مطرح ميشه:
به نظر شما در عرف جامعه ما، آيا مهريه زن زيبايي كه خواستگارهاش پاشنه در خونه اش رو از جا مي كنن با مهريه يه دختر معمولي فرقي نمي كنه؟
آيا براي دختري كه يكبار ازدواج كرده و جدا شده و مطلقه محسوب ميشه به اندازه دختري كه براي دفعه اول داره ازدواج مي كنه، مهريه يكساني تقاضا ميشه؟
حالا اگه اون خانوم مطلقه از شانس بدش يه بچه هم داشته باشه، آيا كسي حاضره به اين زن مهريه درخور توجه بده؟
به نظرتون به دختري كه از خانواده شناخته شده و ثروتمندي مياد مهريه بيشتري ميدن يا از خانواده كم بضاعت؟
آيا براي مهريه زني كه چهل و سه سالشه و اون طراوات و جواني رو نداره و ميخواد ازدواج بكنه همون اندازه سكه مطالبه ميشه كه يه دختر بيست و سه ساله؟
خب اگر بنا بر نقش حمايتي مهريه باشه، پس زناني كه مطلقه هستن، صاحب فرزندن، از خانواده بي بضاعت ميان و زيبايي ظاهري جذابي ندارن و يا سن شون بالا رفته، قطعا آسيب پذيرترن و بالطبع بايد مهريه بيشتري بهشون تعلق بگيره تا خانومي كه هم زيباست (رو زيبايي تاكيد ميكنيم چون توجه مردهاي بيشتري پيرامون اين زنهاست)، هم خانواده ثروتمندي داره، هم جوونه و مي تونه حالا حالاها كار كنه و گليم خودش رو از آب بگيره.
مهریه و حقوق زنان
پس سئوال اصلي اينجاست كه اگر فرض كنيم كه مهريه حمايت مرد از زن محسوب ميشه پس چرا براي زنها در موقعيتهاي مختلف اين ماجرا تغيير مي كنه؟! چرا وقتي زني طالب و خواهان بيشتري داره خودش رو براي داشتن مهريه محق تر مي دونه؟
با اين اوصاف به نظر مي رسه ماجراي مهريه چيزي فراتر از مسئله پشتوانه اجتماعي و حقوقي هستش.
شما فكر نمي كنيد متاسفانه اين مساله از نگاه “كالا بودن” به زن مياد و خود زن داره به اين نگاه دامن ميزنه؟
لطفا يكم در مورد موضوع تفكر و تامل كنيد. اين طور مسائل ريشه اي و فرهنگي نياز به فكر و تعمق زيادي داره.
ازدواج: مهریه یا حقوق برابر؟
در ازدواج سنتي، مرد اين قدرت رو داره تا هر وقتي كه دلش بخواد همسرش رو دِق بده اما طلاقش نده. فرزندان رو از ديدن مادرشون محروم كنه. با يه نفقه اندك، خودش رو از هر شكايتي مُبرا كنه و زنش رو از ادامه تحصيل، كار و خروج از كشور مثل آب خوردن محروم كنه. در نقطه مقابل، زن هم اَهرم فشاري به نام “مهريه” داره كه سه سوت ميتونه بعد از عقد، آقا رو بندازه گوشه زندون و كل زندگيشو عِندالمُطالبه از چنگش در بياره.
کنترل ازدواج با ابزار قهری
واقعا چطور ميشه رابطه اي كه قراره اَمن ترين رابطه انساني باشه، توسط “ابزارهاي قهري” كنترل بشه؟
در دنياي مدرنِ امروز، ما نگاه مون به ازدواج، بايستي يك نگاه مساوي با حقوق برابر باشه. اگر غير از اين بخواد باشه، خيلي نميشه به سلامت، ثبات و پايا بودنش اعتماد داشت.
به عنوان يك روانشناس كه با زوجهاي متعددي كار كرده ام، متوجه شدم عده اي از خانومها از “مهريه” به عنوان يك تضمين براي حفظ زندگي ياد مي كنن. درحاليكه هرگز “مهريه” كاركردي در حفظ يا بهبود كيفيت زندگي مشترك نداره. اگر هم به عنوان يك زن تصور مي كنيد مردي كه حاضر ميشه مهريه سنگيني براي شما ببنده، يعني به شما علاقه وافري داره، يا اينكه با مهريه مردي رو مي تونيد براي خودتون داشته باشيد، سخت در اشتباهيد.
يا شما آقايي كه فكر مي كني با ندادن “حق طلاق” به زنِ دنياي امروز، زنت تو مُشتته و مي توني سر به راه نگهش داري و افسارت رو (دور از جون همه خانومها) دور گردنش بندازي، زهي خيال باطل. اينا يه مشت كليشه هايي هستن كه خيلي وقته تاريخ انقضاشون به سر اومده. واقعا چرا يه پسر بايستي اول زندگيش يه گوني سكه طلا بدهكار زنش باشه؟! يا اينكه چرا زني نبايد حقي براي پيشقدم شدن در پروسه طلاق داشته باشه؟ حق حضانت فرزند چرا اتوماتيك با مرده؟ حق اشتغال، حق تحصيل و ساير حقوق انساني چرا بايد از زن گرفته بشه و اجازه اش به مرد داده بشه؟!
شعور بین مرد و زن
درسته كه قانون، حقوق برابري رو بين منِ مرد و شماي زن در نظر نگرفته، ولي شعور منِ مرد، بايستي من رو موظف كنه كه تك به تكِ اختياراتي كه به من اعطا شده رو براي طرف مقابلمم بپذيرم.
و يك زنِ تحصيلكرده و امروزي هم بايد بدونه دليلي نداره فرد ديگه اي رو در شروع زندگي بدهكار خودش كنه. به نظرم مردي كه حاضر نيست حقوق طبيعي شما رو به عنوان يك زن، به رسميت بشناسه و سفت و سخت پاي ندادنِ حق طلاق واي ميسته و به هيچ وجه حاضر نيست بابتش ديالوگي برقرار كنه، يه جاي كارش ميلنگه. يا خانومي كه به هر روشي پاي مهريه واميسته و هيچ كوتاه نمياد، كُميتِ اون هم مي لنگه.
متن: دكتر بهزاد چاوشي
